Tàu ngầm Scorpene của Pháp. Ảnh: DCNS |
Với sự hiện diện trong nhiều lĩnh vực, từ trực thăng đến chiến đấu cơ, từ hàng không mẫu hạm đến xe bọc thép, tổng kim ngạch xuất khẩu trang thiết bị quân sự của Pháp không ngừng gia tăng. Quốc gia châu Âu này đang đứng vị trị thứ 3 trong số các nhà xuất khẩu vũ khí của thế giới, sau Mỹ nhưng ngang ngửa với Nga. Vậy đâu là chìa khóa thành công của ngành công nghệ chế tạo vũ khí tại xứ sở của các chú “Gà trống Gaulois”?
Từ 4 năm qua, xuất khẩu vũ khí của Pháp không ngừng gia tăng. 2015 thậm chí còn là một năm kỷ lục khi các hợp đồng trong ngành công nghệ trang thiết bị quân sự thu vào 16 tỷ euro, cao gấp đôi so với năm 2014 và tăng gần gấp 4 lần so với thời điểm 2012 khi Tổng thống François Hollande bước vào điện Elysée. 2016 tiếp tục là một năm thuận lợi đối với các tập đoàn sản xuất vũ khí Pháp, bởi chỉ riêng nước Australia đã đồng ý mua vào 12 chiếc tàu ngầm do tập đoàn DCNS thiết kế, tổng trị giá lên tới 34 tỷ euro. “Hợp đồng với Canberra thể hiện ‘sức mạnh kinh tế, tiềm lực của nền công nghiệp và kỹ thuật Pháp, mở ra một giai đoạn hợp tác trong 50 năm’ trong lĩnh vực công nghệ quốc phòng”, Thủ tướng Manuel Valls không khỏi tự hào tuyên bố như vậy sau khi Paris giành được hợp đồng này. Đây là một bước tiến mới trên con đường chinh phục thị trường vũ khí thế giới của các nhà sản xuất Pháp. Những khách hàng quan trọng nhất của Pháp tập trung ở khu vực Trung Đông, từ Saudi Arabia đến Ai Cập, Qatar. Còn trong vùng châu Á và châu Đại Dương, có Indonesia, Ấn Độ và nhất là Australia là những miền đất hứa.
Phải thừa nhận là nước Pháp chiếm thế thượng phong và có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực công nghệ tàu ngầm hơn hẳn các đối thủ khác như là Đức hay Nhật Bản. Về mặt kỹ thuật, Pháp đang dẫn đầu trong lĩnh vực này. Riêng trong hợp đồng với Canberra, cũng chuyên gia về quốc phòng Pierre Conesa nêu lên một số nét đặc thù để Paris giành được lợi thế: “Đúng là Pháp đã bám sát để thích nghi với những đòi hỏi của Australia. Ở đây có nhiều yếu tố cần được quan tâm: Pháp có những sản phẩm ‘rộng hơn’ so với Mỹ. Cụ thể là Mỹ không xuất khẩu tàu ngầm và vệ tinh, trong khi Pháp đã khẳng định được vị trí của mình trên cả hai lĩnh vực này. Điều đó cho thấy, trong thế giới công nghệ quốc phòng, tuy không là nhà cung cấp số 1 của thế giới, nhưng Pháp khéo léo khoanh vùng một số mảng để tập trung đầu tư và làm chủ một vài lĩnh vực nhỏ đó, bên cạnh rất nhiều nguồn cạnh tranh, từ Nga đến Anh hay Đức”.
Pháp không dễ dãi hơn các nhà sản xuất vũ khí khác trong việc chuyển giao công nghệ cho khách hàng. Khi Paris bắt đầu bán và chuyển giao công nghệ chế tạo chiến đấu cơ cho Nhật Bản, mọi người đã sợ rằng Nhật Bản trở thành một đối thủ cạnh tranh, có thể đe dọa quyền lợi của Pháp. Thực tế không hẳn là như vậy. Tới nay, chiến đấu cơ Rafale vẫn hơn hẳn các loại chiến đấu cơ và máy bay tàng hình của Nhật Bản. Trên thực tế Pháp không chỉ bán ra một sản phẩm mà còn rất nhiều thứ kèm theo đó và về điểm này thì thực sự ngành công nghệ của Pháp có nhiều ưu thế.
Một số nhà phân tích khác cho rằng, có 5 yếu tố giải thích cho thành công của ngành công nghệ vũ khí Pháp hiện tại:
Thứ nhất là Paris đang đưa quân tham chiến ở nhiều nơi trên thế giới, từ Mali đến Trung Phi, Iraq… và các mặt trận đó lại trở thành tủ kính của những sản phẩm “Made in France”.
Thứ hai, ngoại trừ hợp đồng vừa đạt được với Australia, phần còn lại hầu hết với các đối tác ở Trung Đông, thường là những hợp đồng “cò con” trị giá vài tỷ USD, nhưng cũng đủ để nuôi sống bộ máy sản xuất của Pháp.
Yếu tố thứ ba tạo nên hào quang cho Pháp là một số các đối tác trên thế giới tìm một nguồn cung cấp mới để giảm bớt mức độ lệ thuộc vào Mỹ hay Nga và kể cả Trung Quốc, một “người khổng lồ” khác trong ngành.
Nguyên nhân thứ tư đẩy xuất khẩu vũ khí Pháp tăng nhanh là khoản đầu tư rất lớn của Bộ Quốc phòng để luôn đi trước các đối thủ khác- kể cả Mỹ trong một số lĩnh vực.
Sau cùng, những thành công rực rỡ mà nước Pháp có được từ năm 2013 tới nay, chủ yếu là nhờ vai trò hàng đầu của Bộ trưởng Quốc phòng Jean-Yves Le Drian. Không phải ngẫu nhiên mà báo chí mệnh danh ông là “sứ giả” của ngành công nghệ quốc phòng. Từ Ba Lan đến Qatar, từ Ấn Độ đến Ai Cập, Brazil, chỗ nào có các dự án đấu thầu, đều có sự hiện diện của ông Le Drian, cánh tay phải của Tổng thống Pháp François Hollande.
Mặc dù trên thị trường vũ khí, Mỹ vẫn chiếm thế áp đảo với doanh thu dao động từ 60-80 tỷ USD một năm, kế tới là Nga với từ 25-30 tỷ USD, song hiện Pháp cũng đang nhập cuộc để làm đảo lộn trật tự đó.