Quyết sách 'giữ chân' nhân viên y tế

Theo nghị định, mức phụ cấp được nâng từ 40% lên 100%  áp dụng đối với viên chức thường xuyên, trực tiếp làm chuyên môn y tế dự phòng (bao gồm cả kiểm dịch y tế biên giới); làm chuyên môn y tế tại trạm y tế xã, phường, thị trấn, phòng khám đa khoa khu vực, trung tâm y tế huyện, quận, thị xã, bệnh viện tuyến huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh...

Có thể mức phụ cấp tăng thêm vẫn chưa đáp ứng yêu cầu, nhưng đã cho thấy sự phản ứng kịp thời, gỡ một nút thắt quan trọng về chế độ đãi ngộ đối với đội ngũ nhân viên y tế cơ sở và tạo hiệu ứng lan tỏa không chỉ trong ngành y tế, mà trong toàn xã hội.

Thống kê của Bộ Y tế cho thấy, trong 2 năm gần đây, đã có 9.680 nhân viên y tế tại các cơ sở y tế công lập xin thôi việc, bỏ việc; trong đó có 8.810 nhân viên y tế dự phòng, y tế cơ sở. Thực trạng trên đã cho thấy vấn đề: Chế độ, chính sách đãi ngộ, thu hút nguồn nhân lực đối với ngành y tế đã bộc lộ những bất cập. 

Có khá nhiều lý giải cho tình trạng nhân viên y tế rời khỏi y tế công, nhưng tựu trung vào 3 nguyên nhân chính: Áp lực công việc nặng nề; điều kiện làm việc kém, nhất là ở cơ sở y tế tuyến huyện, xã; thu nhập không tương xứng, nếu không muốn nói là thấp.

Việc nhân viên y tế xin nghỉ việc chắc chắn để lại những hệ lụy, như gây xáo trộn về nhân sự tại các cơ sở y tế công lập, đặc biệt là làm ảnh hưởng lớn đến năng lực khám chữa bệnh phục vụ nhân dân. Khi một nhân viên y tế nghỉ việc, cơ sở y tế công lập sẽ phải mất nhiều năm để đào tạo, huấn luyện để được một cán bộ có tay nghề và trình độ chuyên môn đáp ứng yêu cầu của một nghề đặc thù. Trong khi đó, bản thân nhân viên y tế cũng thiệt thòi khi mất cơ hội học tập, phát triển nghề nghiệp ở các cơ sở y tế công lập. Thiếu hụt nhân viên y tế lành nghề, chất lượng chăm sóc người bệnh tại cơ sở y tế công lập chắc chắn không bảo đảm. Nói khác đi, người bệnh sẽ là đối tượng bị ảnh hưởng và thiệt thòi nhất khi đội ngũ nhân viên y tế thiếu hụt. 

Không phải đến bây giờ những bất cập trong chính sách đãi ngộ đối với nhân viên y tế mới được nhìn nhận và khi đất nước phải đương đầu với đại dịch COVID-19, thì vấn đề này nhận được sự quan tâm của dư luận. Giai đoạn cả nước phải căng mình chống đại dịch, đội ngũ nhân viên y tế đã nêu tấm gương sáng về sự hy sinh, sẵn sàng nhận nhiệm vụ, đối diện với hiểm nguy, quyết tâm ngăn chặn, đẩy lùi dịch bệnh. Trong điều kiện cơ chế, chính sách chưa theo kịp với thực tiễn, đời sống, thu nhập của các y, bác sĩ gặp nhiều khó khăn, nhưng vượt lên tất cả, họ đã hoàn thành sứ mệnh đặc biệt, góp phần không nhỏ vào thành công chung của cả nước, tô thắm hình ảnh người “chiến sĩ áo trắng” giàu tâm, đức, giỏi về chuyên môn.

Cùng với ghi nhận những đóng góp to lớn của đội ngũ nhân viên y tế, các địa phương trên cả nước đã có những đề án, chính sách đãi ngộ họ phù hợp với điều kiện của từng địa phương với nỗ lực “giữ chân”, thu hút nhân lực y tế cơ sở. Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện điều chỉnh biên chế dựa trên quy mô dân số, địa bàn công tác, thực hiện chính sách tăng mức lương tối thiểu gấp 1,5 lần đối với bác sĩ mới tốt nghiệp ra trường. Ngành y tế thành phố còn triển khai thí điểm "Chương trình thực hành lâm sàng" dành cho bác sĩ mới tốt nghiệp để cấp chứng chỉ hành nghề với phạm vi hoạt động chuyên môn khám chữa bệnh đa khoa tại các trạm y tế cơ sở. Mô hình này được xem là bước đầu tư ban đầu cần thiết để nâng chất lượng y tế cơ sở, cũng là giải pháp thu hút bác sĩ trẻ đến làm việc tại các trạm y tế.

Với ngành y tế Hà Nội, bên cạnh việc tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, máy móc cho các trạm y tế cơ sở, ngành y tế thành phố cũng tạo cơ chế, tạo môi trường làm việc tốt hơn cho đội ngũ nhân viên y tế. Quan điểm của ngành y tế Hà Nội là đầu tư về nhân lực, trang thiết bị, chính là điều kiện tiên quyết để y tế cơ sở có điều kiện phát triển, cũng là tiền đề nhằm tạo động lực, giúp nhân viên y tế yên tâm, gắn bó lâu dài với nghề và giúp người dân tự tin đến khám và điều trị tại tuyến y tế cơ sở. Và khi có đủ nguồn nhân lực chất lượng, các cơ sở y tế công lập thu hút được người bệnh, thì đội ngũ nhân viên y tế có điều kiện tăng thêm thu nhập và trau dồi trình độ chuyên môn.

Xuất phát từ đòi hỏi thực tế, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chỉ đạo Bộ Y tế cùng các bộ, ngành, địa phương khẩn trương rà soát, hoàn thiện hệ thống thể chế, chính sách y tế, theo hướng bám sát thực tiễn, phát hiện nhanh các vấn đề phát sinh mà cơ chế, chính sách còn thiếu, hoặc đã có nhưng chưa theo kịp thực tiễn để đưa ra giải pháp xử lý phù hợp. Cụ thể là chế độ, chính sách tiền lương, phụ cấp, chính sách ưu đãi đặc thù, cơ chế hỗ trợ học viên, sinh viên ngành y khi tốt nghiệp ra trường…

Đến thời điểm này, khi Nghị định 05/2023/NĐ-CP ra đời đã cho thấy sự chỉ đạo sát sao, sự thích ứng nhanh nhạy, kịp thời của Chính phủ, của ngành Y tế. Đây là quyết sách không chỉ nhằm “giữ chân” cán bộ, nhân viên y tế, mà còn góp phần nâng cao năng lực khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe nhân dân của hệ thống y tế công.