Nếu như vào thời gian này những năm trước, Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) phải đôn đáo tìm nguồn vốn đáp ứng nhu cầu cho sinh viên vào năm học mới thì năm nay, ông Nguyễn Văn Lý, Phó Tổng Giám đốc NHCSXH (ảnh) khẳng định rằng (và cũng qua báo Tin Tức thông báo rộng rãi tới nhân dân), ngân hàng đã chuẩn bị đủ vốn để đảm bảo tất cả các học sinh, sinh viên đủ điều kiện đều được vay vốn đi học.
Xin ông cho biết chương trình tín dụng cho học sinh, sinh viên (HSSV) vay vốn năm học này có gì mới?
Năm học mới 2013 - 2014 này, theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, mức cho vay đã được tăng 100.000 đồng/tháng/người, tức là 11 triệu/người/năm. Chúng tôi dự kiến học kỳ I này lượng vốn tăng thêm khoảng 650 tỷ đồng. Như vậy, tổng số vốn cho vay học kỳ I khoảng 3.000 tỷ đồng, dự kiến cả năm sẽ cho vay khoảng 5.500 tỷ đồng. Nếu như những năm trước, đến kỳ cho vay nào chúng tôi cũng chật vật về nguồn vốn, thì năm nay chúng tôi đã đảm bảo được nhờ vào việc thu hồi vốn đến hạn của các HSSV ra trường đi làm. Ngay cả với mức cho vay mới, lượng vốn thu hồi đã đủ để cho vay quay vòng tiếp.
Khác với các chương trình tín dụng ưu đãi khác mà NHCSXH đang triển khai là theo kế hoạch “cứng”, chương trình tín dụng cho HSSV lại quản lý theo “định tính” với mục tiêu “không để HSSV nào vì khó khăn tài chính mà phải nghỉ học”. Tức là cứ đúng đối tượng, có nhu cầu là NHCSXH phải ưu tiên cho vay. Hiện nay, trên toàn quốc có 203.000 tổ tiết kiệm và vay vốn, gần 11.000 điểm giao dịch tại xã, cùng các phòng giao dịch tại huyện đã sẵn sàng phục vụ. Vào thời điểm nhập học, nhu cầu vay của HSSV cao, chúng tôi sẽ tăng phiên giao dịch tại xã để giảm chi phí đi lại cho nhân dân.
Trái với những lo ngại trước đây, công tác thu hồi nợ đã có kết quả rất tốt, ông có thể cho biết nguyên nhân vì sao?
Đúng là công tác thu hồi nợ đã được tiến hành rất tốt. Dự kiến năm 2013 chúng tôi thu nợ chương trình HSSV được khoảng 5.500 tỷ đồng đủ để quay vòng cho vay tiếp. Hiện nay nợ quá hạn chỉ khoảng 0,46% trên tổng dư nợ, chỉ bằng một nửa so với tỷ lệ nợ quá hạn chung của các chương trình tín dụng của NHCSXH khoảng 0,91%. Theo tôi là nhờ các lý do sau: Chương trình này đáp ứng đúng nguyện vọng của xã hội. Bản thân nó đi vào cuộc sống rất nhanh và được toàn bộ hệ thống chính trị vào cuộc, nhân dân ủng hộ. Phương thức quản lý vốn vay được NHCSXH đề xuất Chính phủ thay đổi từ cho vay cá nhân HSSV sang cho vay theo hộ gia đình có con đi học. Qua đó phát huy được truyền thống gia đình, văn hóa cộng đồng để nâng cao ý thức trả nợ, tạo nguồn vốn quay vòng để những HSSV khác có hoàn cảnh khó khăn cũng được vay vốn. Bên cạnh đó, Chính phủ có chính sách khuyến khích hộ trả nợ trước hạn sẽ được giảm lãi suất cũng là một biện pháp phù hợp. Theo ước tính có tới 30 -40% hộ vay có điều kiện đã trả nợ sớm trước thời hạn. Ngoài ra, công tác tuyên truyền để nhân dân hiểu rõ chính sách của Nhà nước cũng góp phần tạo nên thành công của chương trình tín dụng cho HSSV vay.
Vậy có phải những khó khăn về nguồn vốn đã được giải quyết, thưa ông?
Để chương trình này tiếp tục phát triển bền vững, NHCSXH vẫn đang tích cực kiến nghị lên Chính phủ làm sao để ổn định nguồn vốn hơn. Trong tổng nguồn vốn 36.000 tỷ đồng đang cho HSSV vay thì chỉ có khoảng 6.000 - 7.000 đồng là tự chủ động được, còn lại phải đi vay từ trái phiếu và các nguồn khác nên ngân hàng vẫn gặp khó khăn.
Theo ý kiến của nhiều hộ vay cũng như các địa phương phản ánh, mức cho vay cần được tăng thêm. Cá nhân tôi cũng đồng tình với quan điểm này bởi theo tính toán của chúng tôi, chi phí cho một học sinh nông thôn lên thành phố học tại một trường công cao hơn nhiều so với mức các em được vay. Mức 1,1 triệu đồng/tháng như hiện nay chưa thể khiến sinh viên yên tâm học tập. Mức cho vay nên ít nhất bằng khoảng 50% tổng chi phí hàng tháng.
Ngoài ra, với một số gia đình ở nông thôn không thuộc diện nghèo nhưng có 2 con đi học, đối tượng này hiện nay chưa được vay mặc dù cũng rất khó khăn do phải lo cho 2 con đi học đại học. Tuy nhiên do nguồn vốn có hạn nên việc mở rộng đối tượng cho vay chưa thể thực hiện được.
Xin cám ơn ông!
Ngọc Tú(thực hiện)