Phát triển bền vững du lịch nông nghiệp ở ĐBSCL - Bài cuối: Thay đổi tư duy - phát triển 'vùng du lịch'

Phát triển chưa tương xứng tiềm năng

Đề cập về du lịch nông nghiệp ở Đồng bằng sông Cửu Long, Phó Giáo sư Ngô Thị Phương Lan và Phó Giáo sư Nguyễn Thị Vân Hạnh (Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) đánh giá: Đồng bằng sông Cửu Long được thiên nhiên ưu đãi, có rất nhiều tiềm năng để phát triển loại hình du lịch nông nghiệp, nhất là du lịch sinh thái nông nghiệp, miệt vườn, sông nước. Tuy nhiên, nhiều địa phương vẫn chưa tận dụng, khai thác, phát triển được lợi thế tương xứng và hiệu quả, gây ra những lãng phí lớn, chưa tương xứng với tiềm năng vốn có của vùng.

Du lịch nông nghiệp tại các tỉnh, thành phố của vùng nhiều nơi còn phát triển rời rạc, manh mún, tự phát và chưa bổ khuyết cho nhau. Sản phẩm du lịch nông nghiệp mới chủ yếu đáp ứng các nhu cầu đơn giản như tham quan, nghỉ ngơi, ăn uống trong ngày của du khách, chưa tăng khả năng chi tiêu của du khách qua các dịch vụ bổ trợ, chưa gây ấn tượng để níu chân được du khách lưu trú lâu hơn hay có nhiều hoạt động, trải nghiệm phong phú cho du khách. Bên cạnh đó, hoạt động du lịch nông nghiệp ở đây còn ở dạng nhỏ lẻ, trùng lặp nhiều và thiếu sự liên kết giữa các địa phương một cách đồng bộ để cùng nhau hưởng lợi.

Từng đi du lịch ở nhiều tỉnh, thành phố thuộc Đồng bằng sông Cửu Long, anh Nguyễn Đình Thục đến từ phường Quan Hoa, quận Cầu Giấy (Hà Nội) chia sẻ: Đi đến nhiều tỉnh miền Tây Nam Bộ đều được giới thiệu đi miệt vườn, hái trái cây, hay tát ao, bắt cá. Du khách mong muốn thấy rõ hơn sự khác biệt trong mỗi điểm đến để luôn có cảm giác chưa khám phá hết và mỗi chuyến đi sẽ có những trải nghiệm thú vị khác nhau để có thể quay trở lại nhiều lần.    

Đề cập về những hạn chế trong phát triển du lịch ở Đồng bằng sông Cửu Long, cụ thể là tại Cần Thơ - địa phương đóng vai trò trung tâm của vùng, Phó Giáo sư Đào Ngọc Cảnh, Trường Đại học Cần Thơ, cho rằng phát triển du lịch nông nghiệp còn mang tính tự phát, chủ yếu do từng hộ dân làm du lịch theo kiểu nhỏ lẻ. Người dân chưa mạnh dạn đầu tư phát triển du lịch, ngại thuê mướn lao động bên ngoài nên thường xảy ra tình trạng quá tải vào mùa cao điểm. Sản phẩm du lịch cũng còn thô sơ, đơn giản theo kiểu “cây nhà lá vườn”; ít có sự sáng tạo để tạo ra sự khác biệt, chưa có nhiều điểm nhấn để thu hút khách.

Một điểm cũng đáng lưu ý nữa là hoạt động du lịch nông nghiệp còn phụ thuộc lớn vào tính mùa vụ của sản xuất nông nghiệp. Việc phát triển các nông sản trái vụ và bố trí rải vụ hoặc phối hợp các hộ dân để duy trì sản phẩm phục vụ du lịch chưa được chú trọng. Ngoài ra, công tác bảo vệ môi trường ở một số điểm đến chưa được chú trọng, thiếu nhà vệ sinh công cộng, hệ thống xử lý rác thải, nước thải ở nhiều địa bàn du lịch nông nghiệp chưa được đầu tư bài bản, đồng bộ.

Thay đổi tư duy - Phát triển “vùng du lịch”

Để phát triển bền vững du lịch nông nghiệp tại Đồng bằng sông Cửu Long, nhấn mạnh giải pháp thúc đẩy liên kết vùng, Phó Giáo sư Ngô Thị Phương Lan và  Phó Giáo sư Nguyễn Thị Vân Hạnh đề xuất cần nâng cao nhận thức về tầm quan trọng và cách thức triển khai, xúc tiến các hoạt động liên kết các địa phương về du lịch nông nghiệp, vừa giúp các bên liên quan nhận thức được lợi ích to lớn của du lịch nông nghiệp, vừa thay đổi tư duy từ phát triển “điểm du lịch” thành phát triển “vùng du lịch”.

Các địa phương và cơ quan chức năng cũng cần xây dựng kế hoạch liên kết tổng thể và cụ thể trong phát triển du lịch nông nghiệp vùng; xây dựng bộ thông tin chung về du lịch nông nghiệp vùng Đồng bằng sông Cửu Long nhằm tổng hợp và cập nhật thông tin chung tham mưu cho lãnh đạo phụ trách phát triển du lịch các địa phương, tạo cơ sở dữ liệu phục vụ hoạch định chính sách liên kết vùng.

Bên cạnh đó ngành du lịch cần tăng cường xây dựng các tour tuyến, điểm du lịch nông nghiệp xuyên tỉnh mang tính chuyên nghiệp, đặc sắc hơn; có chính sách khuyến khích doanh nghiệp lữ hành hình thành, khai thác các tour, tuyến du lịch nông nghiệp xuyên tỉnh để tạo sự liên kết mạnh mẽ hơn và cũng góp phần khai thác điểm khác biệt, chọn lọc, tránh trùng lặp sản phẩm giữa các địa phương.

Chuyên gia tư vấn phát triển du lịch, Giám đốc Công ty Du lịch Vòng tròn Việt, ông Phan Đình Huê gợi mở: Ngoài yếu tố thị trường, du lịch nông nghiệp ở Đồng bằng sông Cửu Long cần chú ý hơn nữa đến cơ sở hạ tầng và văn hóa ẩm  thực. Đừng vì làm du lịch nông nghiệp, muốn giới thiệu đến du khách nét dân dã, giản dị, mà ít chú ý đến không gian nghỉ dưỡng; cần tạo sự thoải mái, thân thiện, sạch sẽ cho du khách. Bởi vì khi du khách xuống ruộng, họ muốn trải nghiệm làm người nông dân thực thụ, nhưng khi bước lên bờ, cần mang đến cho họ các dịch vụ và tiện ích đầy đủ, đạt chuẩn thì mới có thể thu hút, “giữ” du khách ở lại lâu hơn và cảm thấy thoải mái để họ có ý định trở lại trong những chuyến du lịch sau.

Đi sâu về giải pháp phát triển bền vững du lịch nông nghiệp ở Cần Thơ, Phó Giáo sư Đào Ngọc Cảnh (Trường Đại học Cần Thơ) nêu ý kiến: Thành phố nên chú trọng những giá trị đặc trưng tiêu biểu để tạo điểm nhấn thu hút khách du lịch kết hợp xây dựng hình ảnh và thương hiệu điểm đến cho du lịch nông nghiệp Cần Thơ. Thành phố cũng tăng cường phát triển nguồn nhân lực du lịch nông nghiệp thông qua các lớp tập huấn, bồi dưỡng kiến thức và kỹ năng du lịch cho nông dân và doanh nghiệp nông nghiệp làm du lịch; đào tạo và bồi dưỡng nhân lực tham gia chuỗi sản phẩm du lịch nông nghiệp như hướng dẫn viên, nhân viên phục vụ, thành viên trong hộ gia đình làm du lịch.

Ngoài ra, thành phố cần đẩy mạnh thông tin, quảng bá du lịch nông nghiệp một cách bài bản, đồng bộ và hiệu quả, tránh tình trạng để nông dân tự tổ chức hoạt động này một cách riêng lẻ, rời rạc. Bên cạnh đó, cần nâng cao nhận thức của người dân và khách du lịch về phát triển du lịch theo hướng du lịch xanh, bền vững; đẩy mạnh khuyến khích người dân cải tạo cảnh quan môi trường xanh-sạch-đẹp như xây dựng hàng rào xanh, trồng hoa kiểng trang trí để tạo tiểu cảnh cho khách chụp hình lưu niệm, thiết kế cổng vào các điểm vườn du lịch độc đáo, “bắt mắt” hơn...