Đồng bào Xa Phó quan niệm rằng, sự khéo léo của phụ nữ thể hiện trên nét hoa văn của mỗi bộ trang phục. Vì thế, ngay từ nhỏ, các cô gái đã phải học cách may vá và thêu thùa.
|
Phụ nữ Xa Phó học thêu trang phục truyền thống từ khi còn nhỏ. |
Trang phục truyền thống của đồng bào Xa Phó ở Lào Cai được làm rất cầu kì và hoàn toàn bằng thủ công (thêu, khâu). Một bộ trang phục của người phụ nữ Xa Phó gồm khăn đội đầu, áo, váy và đai (thắt lưng). Khăn đội đầu được trang trí các mảng hoa văn hình ô vuông, hình quả trám hoặc mảng khăn bằng vải tràm đen. Ngày nay, khăn đội đầu của phụ nữ Xa Phó đã có nhiều thay đổi, không còn cầu kì như trước. Thay vào đó là những chiếc khăn vải đính tua len các màu càng tôn thêm vẻ đẹp rực rỡ. Nổi bật nhất trên trang phục phụ nữ Xa Phó là chiếc áo ngắn được trang trí hoa văn rất bắt mắt. Các hoa văn được trang trí tùy theo sự sáng tạo của từng người. Hoa văn trang trí trên trang phục của phụ nữ Xa Phó rất cầu kỳ với những màu sắc sặc sỡ và được thêu hoàn toàn bằng tay (trung bình phải mất 1 năm mới hoàn thành được 1 bộ). Vào lúc rảnh rỗi, phụ nữ Xa Phó đều tranh thủ tự thêu váy, áo cho riêng mình, nếu là thiếu nữ thì phải thêu nhiều hơn để mang về nhà chồng. Ngoài hoa văn, phía trước áo còn được đính các hạt cườm xen kẽ với cách bố trí thành từng đường thẳng, hình vuông hoặc hình các bông hoa. Cổ tay áo được thêu cầu kỳ với những hình nhấp nhô mô tả các dãy núi, hình sóng nước mang đến cảm giác mềm mại đã tạo cho chiếc áo của phụ nữ Xa Phó nét đẹp độc đáo. Váy của phụ nữ Xa Phó được may với cạp chiết nhỏ, thân váy chắp lại từ hai mảnh vải chàm và được trang trí hoa văn cầu kỳ dọc theo chiều dài của váy.
Mảng hoa văn gần cạp váy được thêu bằng các hình thoi nối dài nhau xen kẽ nhau bằng các màu thêu rực rỡ. Chân váy được thêu bằng những hình cây thông nối tiếp nhau, bên dưới là hình sóng nước hoặc hình răng cưa, quả trám và các hình tam giác xếp chéo nhau. Giữa váy và áo của người Xa Phó được ngăn cách bởi chiếc thắt lưng làm bằng vải trắng có tua nhiều màu ở cuối. Chiếc khăn trở thành điểm nhấn và tạo cảm giác làm hài hòa những sắc màu sặc sỡ càng làm cho trang phục của phụ nữ Xa Phó thêm hấp dẫn.
Giờ đây, do ảnh hưởng của nhiều phong cách thời trang nên trang phục truyền thống của đồng bào Xa Phó có nhiều thay đổi, nhưng với lòng tự hào về văn hóa dân tộc, nhiều phụ nữ Xa Phó vẫn cố gắng giữ gìn trang phục truyền thống.
Bài và ảnh: Đặng ngọc Luyến