Cùng với sách lậu, sách giả bằng giấy in, cú tấn công dồn dập của sách điện tử (ebook) lậu trên các trang web thời gian qua thực sự đã khiến các NXB trong nước chới với.
"Ngồi mát" thu lợi
Việc truy bắt sách giả, sách in lậu tuy khó khăn và mất nhiều thời gian nhưng vẫn bắt được thủ phạm cụ thể cùng các tang chứng, vật chứng là hàng đống sách giấy ngồn ngộn trong các xưởng in và nhà sách tư nhân. Còn thủ phạm của các trang web ebook lậu lại luôn giấu mặt và thường là một tập thể ảo đang tung hoành trên mạng. Nói tới ebook lậu, không ít đơn vị xuất bản trong nước hiện nay như NXB Trẻ, Kim Đồng, Nhã Nam, Bách Việt, Chibooks, Đông A… đều phải lắc đầu ngao ngán vì phần lớn sách của họ đều bị “luộc” công khai và được tung lên mạng làm thành ebook, phát tán rộng rãi trên hàng chục trang web và diễn đàn. Trong đó mỗi trang web hoặc diễn đàn này thường thu hút trung bình 500.000 thành viên, được phép load miễn phí hoặc có bán phí mỗi lượt load cho tất cả ebook được đưa lên. Điều đó đồng nghĩa với việc có chừng đó người đã sử dụng trái phép sản phẩm sách của các đơn vị xuất bản trên mà không phải trả tiền hoặc chỉ trả một số tiền rất ít so với giá trị thực của cuốn sách, nhưng đối tượng thu lời lại chính là chủ những trang web này.
Chỉ cần lướt qua trang e-thuvien.com cũng đủ thấy với 671.508 thành viên (tính tới ngày 2/8) và 180.120 lượt bài được các thành viên này tích cực phân công nhau đánh máy lại từ sách thật và post lên trang web một cách “hồn nhiên”, rồi làm thành ebook trái phép, số lượng hàng trăm ngàn đầu sách đủ các thể loại từ trong nước, ngoài nước, sách văn học, sách ngoại ngữ, kinh tế, dạy trẻ, tâm lý... Điều này gây thiệt hại kinh tế rất lớn đối với các đơn vị làm sách, vì chi phí sản xuất một đầu sách trọn gói hiện nay trung bình từ 80 triệu -100 triệu đồng (tiền mua bản quyền, tiền dịch, tiền xin giấy phép, biên tập, in ấn, PR truyền thông…) và công đoạn sản xuất 1 cuốn sách mất trung bình 6 tháng nhưng sau khi có sách giấy, việc làm ebook tung lên mạng chỉ mất vỏn vẹn vài ngày. Với việc phát tán rộng rãi các ebook trên, đơn vị làm sách bị thất thu nặng với số lượng độc giả mua sách giấy bị co hẹp. Chưa kể nguồn thu từ các khoản ebook trên các công cụ đọc sách điện tử hiện đại hiện nay như Ipad, Kindle, đọc trên điện thoại… cũng bị mất trắng.
Tư nhân lẫn nhà nước đều bị “chơi”
Chị Đinh Hương - đại diện truyền thông cho sách Bách Việt cho biết, từ hơn 2 năm trước, 80% sách Bách Việt (chủ yếu là sách văn học Trung Quốc dành cho giới trẻ) đã bị làm ebook trái phép và phát tán trên mạng, chủ yếu trên www.360-books.com, www.vnthuquan.net, www.ebook4u.vn... Bách Việt đã gửi công văn, email đến các đơn vị chủ quản, các diễn đàn để can thiệp và ngăn chặn nhưng không có kết quả. Đặc biệt Bách Việt từng gửi công văn đề nghị trang www.aulac.vn (trực thuộc Công ty Smart Media) đề nghị giải thích về việc sử dụng trái phép cuốn truyện Liệt hỏa như ca ở dạng ebook với mỗi lần thu phí là 2.000 đồng. Nhưng Smart Media vẫn làm lơ không phản hồi và vẫn tiếp tục kinh doanh tác phẩm này như cũ.
Chị Nguyễn Quỳnh Trang, đại diện truyền thông cho sách Nhã Nam cũng thừa nhận, mặc dầu biết được rất nhiều sách của họ bị làm ebook lậu và phát tán nhưng công ty này cũng đành “chịu bó tay” bởi tính chất khó kiểm soát của các trang web và diễn đàn trên. Đại diện sách Chibooks cũng cho biết, hầu hết sách Chibooks đều bị làm ebook lậu, đặc biệt là sách thuộc bộ Percy Jackson và sách của tác giả Rachel Gibson. Hiện tại họ cũng chỉ biết viết mail đề nghị các admin từ các trang sách trên tháo gỡ ebook, nhưng không mấy hiệu quả. Không chỉ có sách của các đơn vị tư nhân chịu trận, mà rất nhiều sách của các NXB nhà nước cũng chịu chung số phận. Lần lượt nhiều nhà NXB như Kim Đồng, Trẻ… công nhận không ít sách của họ bị làm ebook lậu nhưng họ cũng bất lực không giải quyết được.
Các đơn vị xuất bản bị xâm phạm bản quyền đều rất mong muốn các cơ quan chức năng, công an văn hóa giúp đỡ điều tra và ngăn chặn tất cả các trang web làm ebook lậu, để bảo vệ các sản phẩm văn hóa mà họ mất rất nhiều công sức và tiền bạc mới làm ra được.
Anh Minh