Một rạp chiếu phim ở Thượng Hải. Ảnh: Getty Images
Theo dữ liệu từ Dengta và Maoyan, hai ứng dụng theo dõi phòng vé lớn của Trung Quốc, doanh thu phòng vé đạt tổng cộng 23,44 tỷ nhân dân tệ (3,2 tỷ USD) trong khoảng thời gian từ tháng 6 đến tháng 9. Đây là con số cao nhất được ghi nhận trong giai đoạn đó từ trước tới nay.
Các rạp phim có doanh thu khủng chủ yếu vào mùa hè. Cụ thể, vào 3 tháng cao điểm truyền thống (từ tháng 6 đến tháng 8), doanh thu phòng vé tăng vọt lên mức kỷ lục 20,6 nhân dân tệ (2,8 tỷ USD), phá vỡ mức cao nhất ghi nhận vào mùa hè năm 2019 là 17,8 tỷ nhân dân tệ (2,4 tỷ USD).
Điểm sáng hiếm hoi của nền kinh tế xứ Trung
Kỷ lục phòng vé là điểm sáng hiếm hoi trong nền kinh tế Trung Quốc, vốn đang dần mất đà sau đợt phục hồi ấn tượng ban đầu khi nước này gỡ bỏ chính sách "Zero Covid".
Theo các nhà phân tích, theo dòng chảy của lịch sử đã cho thấy, phim ảnh có xu hướng phát triển mạnh mẽ trong thời kỳ kinh tế khó khăn, vì chúng giúp người xem giải toả căng thẳng chỉ với số tiền rất nhỏ.
GDP của Trung Quốc chỉ tăng 0,8% trong quý 2 so với 3 tháng trước đó. Thị trường bất động sản - nơi các hộ gia đình Trung Quốc cất giữ 80% tài sản của mình tiếp tục suy thoái. Người dân đang tích trữ tiền mặt trong bối cảnh sự bất ổn ngày càng tăng về tương lai.
Ông Stanley Rosen, Giáo sư khoa học chính trị và quan hệ quốc tế tại Viện Mỹ-Trung của USC đã chỉ ra sự tương đồng giữa tình hình ở Trung Quốc hiện nay và Mỹ trong cuộc Đại suy thoái những năm 1930. Vào thời điểm đó, dù khó khăn về tài chính nhưng doanh thu phòng vé ở Mỹ lại cao, đặc biệt đối với những bộ phim có sự tham gia của các ngôi sao như Fred Astaire và Ginger Rogers.
"Tiêu dùng đối với những mặt hàng giá trị đang giảm mạnh ở Trung Quốc. Trong khi đó, những khoản chi nhỏ cho hoạt động giải trí và dịch vụ lại tăng đều đặn", ông Stanley Rosen cho hay.
Người trẻ xem phim để trốn tránh thực tại
Trong khi "Barbie" và "Oppenheimer" thống trị phòng vé toàn cầu trong những tháng gần đây thì những bộ phim ăn khách nhất ở Trung Quốc đều là phim nội địa như phim tội phạm “No More Bets”, phim lãng mạn “Lost in the Stars” và phim kỳ ảo “Creation of the Gods I: Kingdom of Storms”. Có thể thấy, những bộ phim ăn khách của Hollywood đang gặp những đối thủ đáng gờm tại thị trường Trung Quốc.
Perry Peng, trợ lý phòng tranh 23 tuổi ở Thượng Hải, là một người mê điện ảnh. Cô chia sẻ với CNN rằng cô khá bất ngờ với chất lượng phim nội địa mà cô đã thưởng thức trong mùa hè qua. “Đã lâu rồi tôi chưa được xem những bộ phim nội địa xuất sắc như vậy. Chúng thật sự rất hay."
Theo quan điểm của Perry Peng, thế hệ của cô - những người sinh sau năm 2000, đang ngày càng trở thành lực lượng tiêu dùng chính. Do đó, đã có sự thay đổi về mặt hàng và phương thức họ tiêu tiền. "Quả thực thế hệ chúng tôi muốn sống trong hiện tại mà không phải quá lo nghĩ về tương lai. Một số người thậm chí còn chẳng muốn thanh toán an sinh xã hội. Chúng tôi chỉ muốn tận hưởng cuộc sống khi có thể và nắm bắt từng ngày", Perry Peng giải thích.
Cùng quan điểm sống với em gái Perry Peng, Peny Peng hiện đang làm việc trong ngành tài chính Hong Kong cũng cho biết khi xem phim giá rẻ, cô sẽ quên đi mọi rắc rối trong chốc lát.
"Những thứ như nhà cửa, ô tô thực sự quá xa vời, thậm chí nằm ngoài tầm kiểm soát của chúng tôi. Cuộc sống vốn đã khốn khổ rồi, tại sao chúng ta không thể tận hưởng những điều khiến mình hạnh phúc chứ", Peny Peng tâm sự.
Hiện hai chị em Peng sống ở một số đô thị bậc nhất của Trung Quốc. Nhưng các nhà phân tích cho rằng khán giả ở các thành phố và thị trấn nhỏ hơn mới thực sự thúc đẩy doanh thu phòng vé trong năm nay.
Mọi người chờ chiếu phim tại rạp IMAX bên trong Wanda Plaza ở Tân Hương, tỉnh Hà Nam, Trung Quốc. Ảnh: Reuters
Theo đánh giá của giáo sư Xuguang Chen tại Trường Nghệ thuật thuộc Đại học Bắc Kinh, khi nền kinh tế đang gặp khó khăn thì nhìn từ quan điểm của người tiêu dùng, đi xem phim là một loại hình giải trí phù hợp hơn với nhiều đối tượng khán giả có thu nhập thấp và trung bình.
Chất lượng và sự đa dạng của các bộ phim được cung cấp trong mùa hè này cũng là là một yếu tố cải thiện giúp ích cho sự tăng trưởng của doanh thu. “No More Bets” - bộ phim Trung Quốc có doanh thu cao nhất 3,52 tỷ nhân dân tệ (480 triệu USD) về chủ đề chống gian lận. Bộ phim đã gây được tiếng vang với khán giả có thu nhập thấp.
Doanh thu được thúc đẩy bởi phụ nữ
Theo dữ liệu của Dengta và Maoyan, đã có hơn 570 triệu người đã mua vé xem phim trong 4 tháng qua tại Trung Quốc và hầu hết trong số đó là phụ nữ.
Nếu xét 5 bộ phim hàng đầu, 61% người xem là phụ nữ, tỷ lệ cao nhất từng được ghi nhận. Khoảng một nửa số người xem ở độ tuổi từ 20 đến 29. Bộ phim có tỷ lệ người xem là phụ nữ cao nhất (67%) là “Lost in the Stars” mang thông điệp nữ quyền và phản ánh các sự kiện trong đời thực.
Người hâm mộ xem phim tại rạp chiếu phim ở Thượng Hải. Ảnh: Getty Images
Việc sự bùng nổ phòng vé gần đây của Trung Quốc được thúc đẩy bởi phụ nữ là điều đáng ngạc nhiên vì tình trạng mất cân bằng giới tính ở nước này. Theo thống kê năm 2022, tỷ lệ nam so với nữ là 104,7 trên 100.
Kevin Tran, nhà phân tích cấp cao tại Morning Consult, viết trong một báo cáo vào tháng trước: "Đàn ông có thể đông hơn phụ nữ ở Trung Quốc, nhưng sức chi tiêu ngày càng tăng của phụ nữ phán ảnh xu hướng và tâm lý chịu chi hơn cho các hoạt động cá nhân của nữ giới."
Tính đến thời điểm hiện tại, trong năm nay, phim Mỹ chỉ chiếm khoảng 14% doanh thu phòng vé Trung Quốc, lớn thứ hai thế giới, theo tính toán của CNN dựa trên dữ liệu của Dengta. Nếu xu hướng đó tiếp tục kéo dài đến cuối năm 2023, nó sẽ đánh dấu tỷ trọng hàng năm thấp nhất của Hollywood trong hơn một thập kỷ, nếu không tính những năm đại dịch.
Thị phần của Hollywood đã giảm dần trong những năm gần đây do thắt chặt kiểm duyệt, quan hệ song phương xấu đi, tinh thần dân tộc chủ nghĩa gia tăng được thúc đẩy bởi tuyên truyền của nhà nước cũng như sự cạnh tranh từ các bộ phim sản xuất trong nước.
Ông Tran cho biết các hãng phim quốc tế nên cân nhắc nhắm mục tiêu vào phụ nữ Trung Quốc nhiều hơn trong các chiến dịch tiếp thị cho phim hài lãng mạn, nhạc kịch và các thể loại khác mà họ yêu thích.
"Trong năm tới, một số hãng phim có thể trở nên lạc quan hơn trong việc phục vụ khán giả nữ vì ngày càng có ít phụ nữ kết hôn ở Trung Quốc. Điều này có thể giúp họ có nhiều thời gian hơn cho các hoạt động giải trí như đi xem phim", ông Tran nói thêm.