Đồng bào Gia Rai quan niệm nhà rông là nơi thu hút khí thiêng của đất trời để bảo trợ cho dân làng, là nơi trang trọng để các vị thần linh trú ngụ. Nhà rông được dựng cao và rộng thể hiện sự mong muốn về sự thịnh vượng, sung túc, hùng mạnh của làng.
Sau khi di dời hay tu sửa lại nhà Rông, một lễ cúng Giàng phải được tổ chức. Đây cũng là dịp để cảm tạ thần linh đã ủng hộ, giúp dân làng trong thời gian qua, cầu xin được bình an và phát triển.
Tại Làng Văn hóa – Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Gia Rai ở huyện Ia Pa, tỉnh Gia Lai đã tái hiện Lễ cúng lên nhà Rông mới đặc sắc của dân tộc mình.
Những hình ảnh lễ cúng lên nhà Rông mới của đồng bào Gia Rai:
Dân làng chuẩn bị lễ vật để thực hiện lễ cúng lên nhà Rông mới.
Con vật dùng để hiến tế thần linh thường là heo đực to lớn và gà trống (loại gà mới cất tiếng gáy một lần).
Dân làng chọn những phần thịt ngon nhất, những bộ phận cần thiết dùng để cúng như đầu, thịt vai, thịt thăn, tim gan để sống.
Thầy cúng thực hiện các nghi lễ cầu mong dân làng có cuộc sống hòa thuận, ấm no, hạnh phúc. Sau đó mọi người cùng nhau chia sẽ những xâu thịt nướng, món cháo lá mì… và mở các ghè rượu để cùng nhau thưởng thức.
Cây nêu biểu tượng gắn liền với nhà Rông được trang trí nhiều họa tiết, đặt ở phía trước sân, chính giữa của ngôi nhà Rông để phục vụ các lễ hội lớn của buôn làng.
Khi men rượu cần đã “ngấm” dần vào cơ thể, là lúc mọi người trong làng đoàn kết nắm tay nhau cùng thăng hoa trong các điệu múa, tiếng hát, tiếng cồng, chiêng.
Lễ cúng nhà Rông là lễ hội không thể thiếu hàng năm của đồng bào Gia Rai.
Thầy cúng cùng cùng dân làng đến bến nước của làng
Bến nước rất quan trọng đối với người dân dân tộc Gia Rai. Bến nước cũng đồng nghĩa với làng, là cùng những người uống chung một nguồn nước. Xa làng là xa bến nước, nhớ làng là nhớ bến nước, về làng là về với bến nước.