Mariachi (âm nhạc truyền thống của Mêhicô) được người dân nước này truyền từ đời này sang đời khác bằng niềm đam mê. Lớp con cháu có thể chơi thành thạo các bản nhạc mariachi kinh điển như "El Rey" hoặc "Cielito Lindo" sau khi nhiều lần được nghe ông cha chơi những bản nhạc này.
|
Một ban nhạc mariachi truyền thống ở Mêhicô. |
Mang lại một sự thay đổi, hay một hơi thở mới cho thể loại nhạc truyền thống này là mục tiêu của Trường Mariachi Ollin Yoliztli ở Garibaldi (thuộc thành phố Mêhicô) - trường dạy nhạc mariachi đầu tiên ở thủ đô của Mêhicô. "Ollin Yoliztli sẽ xóa bỏ quan niệm cho rằng mariachi chỉ thích hợp với môi trường lễ hội hoặc chỉ được biết đến qua trang phục đặc biệt của các nghệ sĩ. Với việc cấp chứng chỉ cho học viên, ngôi trường sẽ làm cho âm nhạc mariachi trở nên chuyên nghiệp và hoàn hảo hơn" - anh Alfonso Reyes, 28 tuổi, tâm sự. Reyes là một trong 113 học viên (từ 12 đến 70 tuổi) theo học ở Trường Mariachi Ollin Yoliztli. Tại đây, thông qua chương trình học kéo dài ba năm, Reyes và các học viên sẽ học cách chơi ghita thông dụng, ghita bass, viôlông, kèn trompet, đàn hạc và đàn vihuela (ghita có 5 dây và sử dụng để thể hiện những nốt cao) cũng như cách hát mariachi một cách thành thạo.
Mariachi là thể loại nhạc xuất xứ từ Jalisco (miền tây Mêhicô) từ khoảng thế kỷ thứ XIX và là một phần không thể thiếu của văn hóa Mêhicô. Có nhiều giả thuyết khác nhau về xuất xứ của từ mariachi. Có ý kiến nói mariachi xuất phát từ "mariage" trong tiếng Pháp bởi nó là loại âm nhạc chơi ở đám cưới. Người thì cho rằng từ mariachi xuất hiện tại Mêhicô trước khi người Pháp đặt chân tới đây. Trong khi đó, một số người khác khẳng định mariachi đến từ ngôn ngữ mẹ đẻ Coca; trong ngôn ngữ này, mariachi là tên loại gỗ được sử dụng để làm sàn cho các nhạc sĩ đứng biểu diễn.
Ban nhạc mariachi truyền thống có ít nhất là 2 viôlông, 1 ghita bass và 1 vihuela. Vào những năm 1950, trompet và đàn hạc đã được sử dụng và các nhạc cụ đó vẫn xuất hiện trong các ban nhạc mariachi ngày nay. Khi biểu diễn mariachi, nghệ sĩ thường mặc trang phục charro và đội chiếc mũ sombrero rộng vành đặc trưng của Mêhicô. Các nghệ sĩ chuyên nghiệp ngoài khả năng chơi nhiều nhạc cụ còn sở hữu giọng ca tuyệt vời. Mariachi thường xuất hiện trong các bữa tiệc cưới, tiệc sinh nhật tròn 15 tuổi của các bé gái hay ngày lễ dành cho các bà mẹ... Các ca khúc và điệu nhạc được các ban nhạc mariachi sử dụng ban đầu thường hướng tới nữ giới với chủ đề lãng mạn. Sau này, cùng với sự thay đổi của xã hội, mariachi bắt đầu có những bài hát về anh hùng cách mạng hay các sự kiện đương đại.
"Học bằng tai" là phương pháp chính của truyền dạy âm nhạc truyền thống mariachi từ xưa đến nay, thông qua biểu diễn tại các sự kiện lễ hội, tôn giáo và các sự kiện hàng ngày. Không chỉ người Mêhicô, người nhập cư, con cháu của người Mêhicô sống ở nước ngoài cũng biểu diễn mariachi và coi nó là biểu tượng của bản sắc cộng đồng, là sợi dây liên kết họ với cội nguồn.
Trở lại với Trường Mariachi Ollin Yoliztli, ông Antonio Covarrubias, Tổng thư ký Hiệp hội Mariachi Mêhicô, hy vọng ngôi trường này có thể giúp mở ra những hướng đi mới cho các nghệ sĩ mariachi trong quá trình tìm một việc làm ổn định. Các lớp học chuyên nghiệp về mọi khía cạnh liên quan đến mariachi tại trường có thể mang lại cho các nghệ sĩ mariachi một nền tảng vững chắc để trở thành các nhạc sĩ chuyên nghiệp làm việc trong các phòng thu, hơn là biểu diễn lưu động trên đường phố - ông Covarrubias nói.
Hồng Hạnh