Bùng nổ
Ở Trung Quốc, giá bất động sản (BĐS) sẽ tăng lên mãi mãi. Ít nhất, đó là những gì mà những người lạc quan có thể nghĩ. Họ cho rằng Trung Quốc đang trải qua quá trình đô thị hóa lớn nhất trong lịch sử. Kết quả là một sự bùng nổ thị trường nhà đất đã diễn ra một cách ngoạn mục trong suốt thập kỷ qua. Thoạt nhìn, có vẻ như giai đoạn tốt đẹp vẫn còn đang tiếp diễn. Trong 3 quý đầu năm nay, doanh số bán nhà ở tại Trung Quốc đã tăng 35% so với cùng kỳ năm ngoái. Giá nhà mới xây tăng tại 69/70 thành phố lớn nhất của Trung Quốc kể từ tháng 9/2012. Tại Thượng Hải, Thâm Quyến và Bắc Kinh, giá nhà đất đã tăng hơn 20%; ở các thành phố nhỏ hơn một chút, chẳng hạn như Nam Kinh và Hạ Môn, giá BĐS cũng tăng khoảng 15%.
Một khu đô thị đang hoàn thành tại Trung Quốc. |
Trước tình trạng các nguồn tiền mặt liên tục đổ vào thị trường BĐS, Thượng Hải và Thâm Quyến gần đây đã áp dụng theo chính sách của Bắc Kinh là yêu cầu người mua căn nhà thứ hai phải đặt cọc 70% giá trị căn nhà tại ngân hàng. Tại Bắc Kinh, khi bán ngôi nhà thứ hai người bán sẽ phải chịu thuế thu nhập 20% và mỗi người chỉ được sở hữu một ngôi nhà. Đây là quy định dự kiến sẽ áp dụng bắt buộc trên cả nước, vô hình trung khiến người dân Trung Quốc đổ xô đi mua nhà trước khi nó có hiệu lực.
Nguy cơ vỡ bong bóng
Wang Shi, Chủ tịch của China Vanke, một công ty xây dựng BĐS lớn nhất của Trung Quốc, đã gọi đây là thị trường bong bóng. Wang Jianlin, người đàn ông giàu có nhất của Trung Quốc và là Chủ tịch của Tập đoàn Đại Liên Wanda - một “gã khổng lồ” trong lĩnh vực BĐS - đã phải chuyển hướng sang lĩnh vực giải trí vì cho rằng Trung Quốc đang trải qua giai đoạn bong bóng BĐS, mặc dù nó "có thể kiểm soát được".
Thực tế, nhu cầu nhà ở tại Trung Quốc không phải chỗ nào cũng cao, ví dụ ở một số nơi như khu công nghiệp Dinh Khẩu, nằm ở ven biển phía đông bắc nước này. Chính quyền địa phương đã cho phép xây dựng một loạt khu đô thị được quy hoạch đón chờ các hoạt động kinh tế trong tương lai. Nhưng tương lai đó vẫn chưa đến. Rất nhiều ngôi nhà bỏ hoang, không có người ở và đường phố thì thưa thớt với vài người qua lại. Nhân viên kinh doanh bất động sản ở đây tuyên truyền rằng các công ty lớn, từ Coca-Cola đến PetroChina đang xây dựng các nhà máy gần khu vực này. Nhưng ngay cả hãng thông tấn chính thức Tân Hoa xã cũng đưa tin một cách đầy hoài nghi: Trừ ánh đèn đường và thỉnh thoảng có một chiếc ô tô lướt qua, vào ban đêm khu vực này “hoàn toàn chìm trong bóng tối”.
Hiện rất nhiều thành phố lớn ở Trung Quốc xuất hiện các khu đô thị “ma” như trên. Trong khi đó, theo tính toán của Chính phủ Trung Quốc, 144 thành phố tại 12 tỉnh đang có kế hoạch xây 200 đô thị mới. GaveKal, một nhà tư vấn BĐS cho rằng thị trường nhà đất tại Trung Quốc sau một thập kỷ thiếu nguồn cung, giờ đang chuyển sang giai đoạn "cung vượt cầu".
Giáo sư Robert Shiller tại Đại học Yale (Mỹ), người vừa nhận giải Nobel kinh tế 2013, cảnh báo rằng bong bóng BĐS của Trung Quốc là hết sức nghiêm trọng. Thị trường BĐS đang quá nóng và giá nhà ở đang quá cao. “Nếu bong bóng BĐS vỡ, đây sẽ là một đòn giáng mạnh vào kinh tế Trung Quốc”, ông nói.
Công Thuận (Theo The Economist)