Khi lực lượng NATO chuẩn bị rút hết khỏi đất nước Ápganixtan vào cuối năm 2014, chính quyền quốc gia Nam Á buộc phải dựa vào những người bạn thân nhất của con người là loài chó, để đối phó với một trong những kẻ thù đáng sợ nhất là hàng triệu quả mìn và thiết bị nổ còn sót lại ở mảnh đất còn đầy khói lửa chiến tranh.
|
Huấn luyện chó phát hiện bom mìn ở trung tâm MDC tại thủ đô Cabun. Ảnh: AFP/ TTXVN |
Nằm cách dinh tổng thống ở thủ đô Cabun chỉ vài km, ở Trung tâm huấn luyện chó và rà phá bom mìn (MDC) luôn là những buổi tập hối hả, với những tiếng chó sủa và cảnh vờn đùa lẫn nhau của những chú chó.
Một huấn luyện viên ném quả bóng và hàng chục chú chó lao ra bắt lấy rồi mang trở lại. Đây không phải là trò chơi mà là bài tập đầu tiên trong chương trình huấn luyện kéo dài 18 tháng. Sau chương trình huấn luyện này, những chú chó sẽ trở thành các chuyên gia rà phá mìn đầy kinh nghiệm. Những chuyên gia dò mìn đặc biệt này sẽ cứu được nhiều sinh mạng ở một đất nước, nơi hàng ngàn người đã thiệt mạng do bom mìn còn sót lại hoặc các thiết bị nổ của phiến quân Taliban sử dụng.
Phát biểu với hãng tin AFP, ông Abdul Jabar Baser, Giám đốc trung tâm MDC, cho biết: “Sử dụng chó để phát hiện bom mìn chưa nổ là cách hiệu quả nhất ở Ápganixtan, một trong những nước có số lượng mìn được gài nhiều nhất thế giới. Chó có thể phát hiện ra bom mìn nhanh hơn con người. Chó cũng có thể tìm thấy chất nổ nằm sâu tới 13 cm dưới lòng đất. Chúng cũng có thể phát hiện các vật liệu nổ bằng chất dẻo mà các máy dò kim loại không thể phát hiện ra”.
Trung tâm hiện có khoảng 200 chú chó, trong đó một số đã có thể thực hiện nhiệm vụ, một số vẫn đang trong quá trình huấn luyện. Việc sinh sản của chó cũng được diễn ra trong trung tâm. Ông Baser cho biết: “Chó có thể học tất cả những gì bạn dạy chúng”.
Theo một báo cáo mới đây của Liên hợp quốc, trong 6 tháng đầu năm 2012 đã có 1.145 dân thường Ápganixtan thiệt mạng và khoảng 2.000 người bị thương mà phần lớn là do các vụ nổ bom gài trên đường. Trong số thương vong trên, phụ nữ và trẻ em chiếm khoảng 30%.
Lực lượng Hỗ trợ An ninh quốc tế do NATO đứng đầu tại Ápganixtan (ISAF) cho biết, chỉ riêng từ tháng 7 đến tháng 9/2012 đã có khoảng 1.800 vụ tấn công bằng các thiết bị nổ.
Ông Shah Wali Ayub, người phụ trách hoạt động rà phá bom mìn của MDC, cho biết: “Trung bình mỗi ngày có từ 20 đến 30 người thương vong do bom mìn và các thiết bị nổ trên cả nước. Vẫn còn rất nhiều khu vực không an toàn song chúng tôi chỉ có thể đến các khu vực đó khi cuộc chiến tranh kết thúc. Đến nay chúng tôi chỉ có thể làm sạch được một số khu vực”.
Theo số liệu của Liên hợp quốc, kể từ năm 1989, sau khi Liên Xô rút quân khỏi Ápganixtan, vẫn còn gần 700.000 quả mìn và hơn 15 triệu thiết bị nổ còn sót lại sau nhiều thập kỷ chiến tranh tàn phá.
Hơn 10 tổ chức và các đơn vị cùng với 13.000 nhân viên hiện đang làm công việc tìm kiếm và gỡ bỏ những quả bom, mìn còn sót lại ở Ápganixtan.
MDC cũng sử dụng máy móc hạng nặng và các chuyên gia rà phá bom mìn, song với khả năng đánh hơi cực giỏi thì chó vẫn là lực lượng rà phá bom mìn hiệu quả nhất.
Chuyên gia huấn luyện chó Nabiullah cho biết: “Ưu thế lớn nhất của loài chó là chúng có thể dọn sạch cả bãi mìn. Những quả mìn không thể phát hiện được bằng máy, song chó lại có thể đánh hơi và tìm ra”. Trung tâm này cũng huấn luyện chó cho cảnh sát và quân đội Ápganixtan và phần lớn thường sử dụng giống chó chăn cừu của Đức, hay giống Malinois của Bỉ.
Tại MDC, những con chó được huấn luyện chạy và tìm kiếm các chất nổ theo những đường thẳng. Khi phát hiện ra mục tiêu, chúng sẽ ngồi xuống và nhìn về người huấn luyện đợi đến khi được lệnh mới quay trở lại.
Mỗi lần lập chiến công, chúng được người huấn luyện thưởng cho một quả bóng, trong khi đội rà phá bom mìn đánh dấu để di dời quả mìn trên hoặc kích nổ chúng.
Ông Mohammad Daud, người sử dụng chó để phát hiện bom mìn cho biết: “Chúng tôi kiểm tra chúng vào tất cả các buổi sáng, khi vào công việc chúng tôi hoàn toàn tin tưởng chúng. Nếu như một con chó không làm việc tốt trong khi kiểm tra, chúng tôi sẽ không sử dụng ngày hôm đó và thay thế bằng một con khác”.
Các chuyên gia rà bom mìn đặc biệt này có thể làm việc thời gian trung bình là 8 năm trước khi được “nghỉ hưu” và sau đó một số trong đó có thể cung cấp làm thú nuôi.
Lê Hải