Nghị định 98/2020/NĐ-CP (Nghị định 98) có hiệu lực ngày 15/10/2020 quy định người có hành vi buôn bán, vận chuyển, tàng trữ và giao nhận thuốc lá điếu nhập lậu có số lượng từ dưới 50 bao, sẽ bị phạt tiền đến 3 triệu đồng.
Nghị định 98 không chỉ áp dụng với các đối tượng buôn bán, vận chuyển thuốc lá lậu mà người tiêu dùng nếu tàng trữ (mua, sử dụng) dù chỉ 1 bao cũng sẽ có thể bị phạt đến 3 triệu đồng. Mức xử phạt tăng cao được kỳ vọng sẽ siết chặt vấn nạn thuốc lá lậu tràn lan và nâng cao tác dụng răn đe đối với những người tiêu thụ thuốc lá nhập lậu.
Theo thống kê từ Ban chỉ đạo 389 Quốc gia, chỉ trong vòng 6 tháng kể từ khi Nghị định 98 có hiệu lực, các lực lượng chức năng đã phát hiện hơn 7.773 vụ sai phạm, tịch thu hơn 3,8 triệu bao thuốc lá nhập lậu các loại. Các tỉnh, thành có nhiều trường hợp bị xử lý là TP Hồ Chí Minh, Long An, Đồng Tháp, An Giang, Kiên Giang.
Báo cáo của Tổng cục Quản lý thị trường cũng cho thấy, buôn lậu thuốc lá có xu hướng gia tăng vào những tháng cuối năm. Đặc biệt, tại các cửa khẩu, đường mòn, lối mở ở khu vực biên giới, nhất là biên giới Tây Nam, các đối tượng đầu nậu cầm đầu đường dây buôn lậu chẻ nhỏ hàng, thuê cư dân sống ở vùng biên giới vận chuyển qua đường biên và ngụy trang vào trong các loại hàng hóa khác đưa đi tiêu thụ. Thậm chí, các sản phẩm thuốc lá điếu nhập lậu có tem, nhãn thuốc lá Việt Nam.
Đáng lo ngại, vấn nạn thuốc lá lậu tràn lan vẫn còn diễn biến phức tạp và chưa có dấu hiệu hạ nhiệt bất chấp sự vào cuộc quyết liệt của cơ quan chức năng. Một phần là do nhu cầu tiêu thụ thuốc lá nhập lậu vẫn còn, người dân chưa lường hết hậu quả pháp lý khi mua và sử dụng thuốc lá nhập lậu.
Ông Đàm Thanh Thế, Chánh văn phòng thường trực Ban chỉ đạo 389 Quốc gia cho rằng, để nâng cao năng lực nhận diện phương thức, thủ đoạn mới của đối tượng buôn lậu, trên cơ sở đó phát hiện đối tượng chủ mưu, cầm đầu để triệt phá tận gốc các đường dây buôn lậu, cần thiết phải có sự phối hợp giữa việc kiểm tra và xử lý mạnh tay đối với các đối tượng buôn lậu ở các địa phương, kể cả việc nâng cao ý thức người dân nói “không” với việc tàng trữ (mua, sử dụng) thuốc lá điếu nhập lậu.
Để tăng cường kiểm soát và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật về xử phạt hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 98/2020/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 15/10/2020.
Trong đó, Điều 8 của Nghị định đã quy định rõ các mức xử phạt thấp nhất là phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với việc buôn bán, vận chuyển, tàng trữ và giao nhận thuốc lá điếu nhập lậu có số lượng dưới 50 bao (1 bao = 20 điếu, đối với thuốc lá xì gà và các dạng thuốc lá thành phẩm khác nhập lậu được quy đổi 20g = 1 bao).
Mức phạt cao nhất là phạt tiền từ 90.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng (trong trường hợp không bị truy cứu trách nhiệm hình sự) đối với các hành vi buôn bán, vận chuyển, tàng trữ và giao nhận thuốc lá điếu nhập lậu có số lượng từ 1.500 bao trở lên.