Ngày 7/8/2020 (theo giờ địa phương), Việt Nam với vai trò Chủ tịch ASEAN tại New York đã trang trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 53 năm thành lập ASEAN dưới hình thức trực tuyến. Ảnh: TTXVN phát
Nhắc lại tinh thần và mục tiêu nêu trong Tuyên bố ASEAN năm 1967 về thúc đẩy hợp tác khu vực trên tinh thần bình đẳng, đối tác và đóng góp vào hoà bình, tiến bộ và thịnh vượng chung, các Bộ trưởng Ngoại giao ghi nhận những thành quả hợp tác đã đạt thời gian qua, đồng thời tái khẳng định cam kết triển khai hiệu quả Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và duy trì đà hợp tác trong giai đoạn sau 2025.
Trước tình hình bất ổn, biến động ngày càng tăng trong cục diện địa chính trị khu vực và thế giới, gây ra những tác động tiêu cực tới khu vực, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN tái khẳng định mạnh mẽ cam kết duy trì một khu vực Đông Nam Á hoà bình, an ninh, trung lập, ổn định, đồng thời củng cố các giá trị hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế. Theo đó, các Bộ trưởng nhất trí ASEAN cần tiếp tục tăng cường đoàn kết, gắn kết, nâng cao sức mạnh tự cường trong việc thúc đẩy các mục tiêu, nguyên tắc và lợi ích chung như đã nêu trong Hiến chương ASEAN.
Trên cơ sở đề cao giá trị, mục tiêu và nguyên tắc của Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC), Tuyên bố về khu vực Hòa bình, tự do và trung lập (ZOPFAN) và Tuyên bố của Hội nghị Cấp cao Đông Á về các Nguyên tắc cho quan hệ cùng có lợi, các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN kêu gọi tất cả các nước tiến hành kiềm chế, không có các hoạt động làm phức tạp hoặc leo thang tranh chấp, ảnh hưởng tới hòa bình và an ninh, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế. Các Bộ trưởng Ngoại giao cũng kêu gọi các nước tiếp tục tăng cường lòng tin chiến lược và tin cậy lẫn nhau thông qua đối thoại, hợp tác cùng có lợi và những biện pháp xây dựng lòng tin cụ thể.
Trong quan hệ đối ngoại, ASEAN khuyến khích các đối tác tiếp tục tích cực tham gia, đóng góp vào các khuôn khổ, cơ chế hợp tác do ASEAN dẫn dắt như EAS, ARF và ADMM+, qua đó góp phần xây dựng một cấu trúc khu vực mở, minh bạch, bao trùm và dựa trên luật lệ. ASEAN cũng sẵn sàng hợp tác với các đối tác nhằm thúc đẩy những mục tiêu, nguyên tắc và hợp tác theo những lĩnh vực ưu tiên đã đề ra trong Tài liệu quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Ở cấp độ toàn cầu, ASEAN tái khẳng định cam kết ủng hộ chủ nghĩa đa phương dựa trên các nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế.
Đây là lần đầu tiên các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN ra Tuyên bố riêng về chủ đề hòa bình và an ninh khu vực vào ngày kỷ niệm thành lập ASEAN. Bên cạnh việc tái khẳng định tầm nhìn và cam kết xây dựng một Đông Nam Á hòa bình, tiến bộ và thịnh vượng, ý nghĩa to lớn của Tuyên bố lần này còn ở chỗ đã xác định những nguyên tắc và định hướng lớn giúp cho ASEAN chủ động ứng xử và thích ứng hữu hiệu với những biến động, bất ổn, cạnh tranh nước lớn gia tăng ở khu vực và thế giới, từ đó tiếp tục củng cố đoàn kết và vai trò trung tâm.