Mở đầu, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long báo cáo với Quốc hội, cử tri và nhân dân cả nước về những nội dung đã làm được cũng như những vấn để còn hạn chế. Bộ trưởng cảm ơn sự quan tâm, đóng góp của Quốc hội, cử tri và nhân dân cả nước và xin trân trọng lắng nghe các câu hỏi chất vấn.
Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long trả lời các câu hỏi chất vấn của đại biểu Quốc hội. Ảnh: Phạm Kiên/TTXVN
Đối với câu hỏi của Phạm Văn Hòa, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết, với trang thiết bị y tế, sinh phẩm chuẩn đoán xét nghiệm không thuộc lĩnh vực quản lý và quản lý theo luật giá và thứ 2, giá cả các mặt hàng khác nhau giữa các hãng khác nhau và khác nhau giữa các nước sản xuất, ví dụ như Châu Âu một giá, Châu Mỹ một giá, Trung Quốc…
Rồi giữa các trang thiết bị y tế và sinh phẩm cũng khác nhau qua các thời điểm. Có những thời điểm giá các nước có nhu cầu cao thì giá thành cũng cao hơn. Chúng ta nhớ lại hồi đầu năm 2020, khi đó giá thành cao, tương tự giá găng tay nhiều khi khan hiếm trên thị trường nên đẩy giá lên cao và nhiều quốc gia đều có tình trạng tranh mua với mặt hàng này.
Bản thân các doanh nghiệp thời gian qua nhiều doanh nghiệp tham gia thị trường nên hạ giá hơn và nhiều giải pháp của Bộ Y tế cũng quyết liệt.
Thứ nhất, chúng tôi đã từng bước minh bạch hóa cho việc cung ứng với trang thiết bị, vật tư, sinh phẩm y tế và đến tháng 7/2020 Bộ đã yêu cầu đối với tất cả cơ sở có kinh doanh, sản xuất thiết bị y tế phải công khai trên cổng Bộ Y tế, niêm yết giá.
Đến nay có 69.235 sản phẩm đã niêm yết giá và kết quả đấu thầu 93.253 kết quả đã được niêm yết công khai trên cổng thông tin Bộ Y tế, từ đó các cơ sở tham khảo xây dựng kế hoạch đấu thầu cũng như triển khai đấu thầu cung ứng cho địa bàn của mình.
Thứ 2, Bộ cũng yêu cầu các doanh nghiệp tăng nguồn cung đối với cung ứng cho thị trường Việt Nam và hạ giá thành sản phẩm. Bộ Y tế đã có 2 lần ra văn bản đề nghị doanh nghiệp chung tay với phòng chống dịch và hạ giá thành sản phẩm.
Thứ 3, chúng tôi đã tăng cường cấp phép để tạo cạnh tranh giữa các đơn vị, trước đây chúng ta ít mặt hàng được cấp phép nhưng sau khi tất cả các doanh nghiệp trên thế giới được phép sản xuất thì cho tới nay chúng ta cấp phép cho 131 sản phẩm sinh phẩm chuẩn đoán trong đó có test nhanh PCR và kháng thể.
Thứ 4, chúng ta tăng cường vận động tài trợ, hỗ trợ từ các nước, theo con số chúng tôi nắm được của Bộ Y tế thì đến nay chúng ta đã vận động tài trợ trên 50 triệu test và riêng TP Hồ Chí Minh ngoài phần trung ương phân bổ cho các địa phương thì đã được các doanh nghiệp, cộng đồng hỗ trợ 14,4 triệu test. Về cơ bản, chúng ta sử dụng test của các nước do tổ chức quốc tế và các doanh nghiệp của Việt Nam hỗ trợ.
Thứ 5, chúng ta tăng cường làm sao giảm giá thành là yêu cầu đặt ra, vì vậy Bộ Y tế liên tục có những văn bản yêu cầu về gộp mẫu, ngay từ Bắc Giang chúng tôi đã yêu cầu gộp mẫu kể cả với tets nhanh, tets nhanh có thể gộp 3, gộp 5, với test PCR có thể gộp 10, có nơi đã gộp tới 20, điều này được cho phép trong chuyên môn để giảm giá thành xét nghiệm.
Đồng thời, Bộ liên tục có điều chỉnh về chiến lược xét nghiệm tùy từng thời điểm, mức độ mà chúng ta có những điều chỉnh phù hợp với tình hình thực tế trên quan điểm phòng chống dịch hiệu quả nhưng tiết kiệm.
Từ 1/7, chúng tôi đã tiên lượng thị trường test nhanh sẽ sôi động hơn, việc dùng test nhanh sẽ sôi động hơn nên Bộ Y tế đã có văn bản yêu cầu với tất cả đơn vị thuộc bộ và địa phương thực hiện theo phương thức minh bạch, trường hợp người dân tự nguyện đến xét nghiệm thì chỉ được thu theo đúng giá đầu vào, vì vậy có hiện tượng chênh lệch giá giữa các đơn vị đối với các cơ sở tư nhân là những cái chúng tôi đã nhận ra thời gian qua.
Một số đơn vị do quá bận phòng chống dịch nên khi tháng 9 chúng tôi yêu cầu thực hiện đúng yêu cầu của Bộ về tự khai tự chi giá test chỉ được thu đúng giá đầu vào, giá đấu thầu nhưng đơn vị nhận lỗi do mải mê quá nên không thực hiện được. Chúng tôi đã yêu cầu các địa phương phải nghiêm khắc nhắc nhở và chấn chỉnh. Trong tháng 5 khi dịch xảy ra ở Bắc Giang, một trong những vấn đề xảy ra với các cơ sở y tế.
Bộ Y tế có 2 công điện gửi các cơ sở y tế là không được thu tiền của người bệnh trong xét nghiệm COVID-19, trong trường hợp có bảo hiểm y tế thì thanh toán bảo hiểm y tế, trường hợp không có bảo hiểm y tế thì do ngân sách nhà nước chi trả. Thủ tướng cũng lên tục có chỉ đạo các địa phương thực hiện quyết liệt, không có lợi ích nhóm. Tiếp theo, để đảm bảo nguồn cung và giá thành sản phẩm, một trong những vấn đề Bộ đưa ra là thúc đẩy sản xuất trong nước, hiện nay chúng ta có 8 doanh nghiệp cung cấp test nhanh và PCR và kháng thể.
Năng lực sản xuất và cung ứng về cơ bản đáp ứng đầy đủ. Chúng tôi cũng nghiên cứu phương pháp chuẩn đoán mới như qua nước bọt để giảm giá thành sản phẩm và tiện ích. Với quản lý giá và trang thiết bị, sinh phẩm xét nghiệm thì chính thức được đưa vào mặt hàng được quản lý giá, chúng tôi làm việc chặt chẽ với Quốc hội, Ủy ban thường vụ quốc hội trình đại biểu quốc hội bình ổn giá với mặt hàng này.
Bộ Y tế cũng ban hành thông tư 16 với giá xét nghiệm. Với câu hỏi của đại biểu Đặng Hồng Sỹ về sản xuất kist test. Ngay sau tháng 3-4-5 thì chúng ta hỗ trợ với 2 đơn vị sản xuất được test PCR về cơ bản chúng ta đáp ứng đủ. Cùng đó, hiện có 2 đơn vị sản xuất test nhanh kháng nguyên, 2 đơn vị chuyển giao công nghệ từ Pháp và 1 đơn vị chuyển giao từ nước khác. Về nguyên tắc phân vaccine thì theo nguyên tắc có đối tượng và địa bàn ưu tiên, tập trung phân bổ cho tỉnh thành phố có diễn biến dịch phức tạp, những địa phương có nguy cơ cao.
Trong Nghị quyết 21 cũng quy định cụ thể các đối tượng ưu tiên sử dụng vaccine, thời gian qua Bộ Y tế phối hợp chặt chẽ với các địa phương phân bổ vaccine với người cao tuổi trên 50 và 65 tuổi. Theo Nghị quyết 128 đã quy định rõ với các địa phương trong tháng 10 phải phủ cho được đối tượng trên 65 tuổi và đến tháng 11 phủ trên 50 tuổi. Một số địa phương đã tiêm vaccine cho trẻ em từ 12-17 tuổi. Trong tháng 11 sẽ triển khai trên địa bàn toàn quốc tiêm vaccine cho trẻ em từ 12-17 tuổi. Dựa theo nguyên tắc tuổi cao thì tiêm trước và tuổi thấp tiêm sau.
Về tiêm mũi thứ 3 thì Bộ Y tế mới lập kế hoạch và chưa tiêm mũi 3, dự kiến tiêm vào cuối tháng 12 vì chúng ta phải phủ nhanh mũi 1 cho tất cả các địa phương, trong 2 tuần đầu tháng 11 cố gắng phủ hết mũi 1 cho các địa phương sau đó trả mũi 2, sau đó mới tiêm mũi 3. Mũi 3 sẽ tiêm cho người cao tuổi, có bệnh lý nền.