Không nên trao thẩm quyền điều tra ban đầu cho Công an xã

Tiếp tục chương trình làm việc kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIII, sáng 19/6, Quốc hội thảo luận ở hội trường về Dự án Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự.

Đa số đại biểu đồng ý bổ sung Cục cảnh sát điều tra tội phạm về buôn lậu thuộc hệ thống Cơ quan cảnh sát điều tra trong Công an nhân dân và không nên giao thêm một số hoạt động điều tra cho lực lượng Công an xã, phường, thị trấn.


Thảo luận về dự án Luật tổ chức cơ quan điều tra hình sự, các đại biểu Quốc hội đề nghị, ngoài việc bảo đảm phù hợp với Hiến pháp năm 2013, dự án Luật cần bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật, nhất là với các luật về tổ chức bộ máy các cơ quan tư pháp như Luật tổ chức Tòa án nhân dân, Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân và các đạo luật khác có liên quan.

Các đại biểu Quốc hội cũng đề nghị cơ quan soạn thảo cần bám sát tổng kết đầy đủ việc thi hành Pháp lệnh tổ chức điều tra hình sự năm 2004 và phải thể chế hóa nghiêm túc các chủ trương của Đảng về cải cách tư pháp.

Chưa nên quy định trách nhiệm điều tra đối với Công an xã

Liên quan đến thẩm quyền thực hiện hoạt động mang tính chất điều tra ban đầu của Công an xã, nhiều ý kiến thảo luận đề nghị không quy định trách nhiệm của Công an xã, phường, thị trấn, đồn Công an vào dự thảo Luật này. Bởi vì, trên thực tế, Công an xã là lực lượng bán chuyên trách, trình độ của Công an xã vẫn còn nhiều hạn chế, chưa được đào tạo cơ bản về chuyên môn, nghiệp vụ điều tra.

Do đó, việc giao thêm một số hoạt động điều tra ban đầu cho Công an xã sẽ vượt quá khả năng của lực lượng này, dễ dẫn đến việc làm sai lệch trong điều tra vụ án hình sự, gây khó khăn cho cơ quan điều tra chuyên trách hoặc bỏ lọt tội phạm, làm oan người vô tội.

Theo đại biểu Lê Thị Nga (Thái Nguyên), về mặt pháp lý thì các quy định hiện hành về thẩm quyền liên quan đến tố tụng của Công an xã là chưa phù hợp với Bộ luật tố tụng hình sự hiện hành và Hiến pháp. Thực tiễn đã xảy ra nhiều sai phạm gây bức xúc trong dư luận.


Đại biểu Lê Thị Nga đề nghị: “Đề nghị bỏ những quy định về thẩm quyền mang tính chất điều tra ban đầu của Công an xã trong dự thảo; cho dừng thực hiện những quy định của Pháp lệnh Công an xã và các văn bản hướng dẫn thi hành về những nội dung thẩm quyền tố tụng hình sự của Công an xã để ngăn chặn những sai phạm có thể xảy ra trong thời gian tới thay vào đó là tăng cường thành lập đồn Công an chính quy và điều động cán bộ, chiến sĩ cơ quan chính quy xuống để thực hiện nhiệm vụ này. Thứ 3 là nâng tiêu chuẩn bình chọn đầu vào của Công an xã để đảm bảo năng lực thực thi nhiệm vụ”.

Tăng cường lực lượng đấu tranh chống buôn lậu

Đa số ý kiến tán thành với việc sáp nhập Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng với Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế và chức vụ bởi vì, tội phạm tham nhũng thường liên quan chặt chẽ với tội phạm về kinh tế và chức vụ. Việc sáp nhập hai đơn vị này đảm bảo tập trung lực lượng và phối hợp với lực lượng trinh sát nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả điều tra án tham nhũng, kinh tế, chức vụ.

Các ý kiến cho rằng, theo thống kê, phạm pháp hình sự về buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ từ năm 2010 đến nay, số lượng các vụ xử lý hình sự chiếm tỷ lệ thấp 7,3%, còn lại xử lý vi phạm hành chính và chuyển các cơ quan khác để giải quyết.

Trong các vụ xử lý hình sự mới chỉ xử lý được đối tượng vận chuyển, chưa xử lý được đối tượng chủ mưu, cầm đầu nên không có tính chất răn đe, hạn chế hiệu quả đấu tranh, chưa ngăn chặn, đẩy lùi được tình trạng này.

Một trong những nguyên nhân là do, tuy có cơ quan tham gia đấu tranh chống buôn lậu nhưng các cơ quan này lại không có chức năng điều tra, xử lý hình sự nên phải chuyển về các cơ quan điều tra nơi xảy ra sự việc, thường là Công an tỉnh, thành phố để tiếp tục điều tra làm rõ. Như vậy, làm mất tính liên tục trong đấu tranh, truy xét để xử lý đối tượng chủ mưu, cầm đầu.

Theo đại biểu Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng): Việc trao thẩm quyền điều tra cho Cục cảnh sát phòng chống tội phạm buôn lậu trong Luật không làm tăng đầu mối của cơ quan điều tra Bộ Công an. Bộ vẫn có 5 đơn vị có chức năng điều tra như về kinh tế, tham nhũng, hình sự, ma túy, buôn lậu và gian lận thương mại. Đại biểu đề nghị thành lập phòng cảnh sát chống buôn lậu ở một số tỉnh trọng điểm, phức tạp về tình hình buôn lậu hàng giả để đấu tranh quyết liệt với loại tội phạm này.

Nhiều ý kiến cho rằng, không nên mở rộng bổ sung nhiệm vụ điều tra cho lực lượng Kiểm ngư, Thuế, Ủy ban Chứng khoán nhà nước vì không cần thiết. Thực tế, trong quá trình điều tra, các cơ quan điều tra đều có quyền trưng cầu chuyên gia để phục vụ điều tra.

Hơn nữa, nếu tổ chức điều tra tại lĩnh vực này cần có lực lượng điều tra viên am hiểu pháp luật về quy trình tố tụng, pháp luật hình sự, do vậy nếu tổ chức mở rộng cơ quan điều tra ở các lực lượng trên là bất cập và không chất lượng.

Trước đó, đầu giờ sáng nay, với đa số ý kiến tán thành, Quốc hội thông qua Luật tổ chức Chính phủ (sửa đổi) và Luật tổ chức chính quyền địa phương.