Số lượng biên chế hạn chế, cộng với việc phải thực hiện tinh giản biên chế khiến hoạt động của các nhà trường trong tỉnh gặp nhiều khó khăn.
Mòn mỏi chờ biên chế
Bước sang năm thứ 21 công tác và là Tổ trường Tổ Khoa học tự nhiên của Trường Trung học Cơ sở Nghi Thủy, thầy giáo Nguyễn Đình Thanh được xem là một trong những giáo viên kỳ cựu, cốt cán của ngành Giáo dục thị xã Cửa Lò. Cần mẫn, luôn kiên trì cố gắng trong công việc, yêu nghề và yêu trò, thầy Thanh được đồng nghiệp và phụ huynh tin tưởng. Tuy nhiên, ước mong một lần được cầm tờ giấy tuyển dụng chính thức vẫn chưa thành hiện thực với thầy.
Thầy giáo Nguyễn Đình Thanh chia sẻ: Dù là giáo viên hợp đồng nhưng thầy vẫn được thị xã trả lương, nâng lương đúng theo các quy định. Cách đây mấy năm, thầy đã được chi trả tiền thâm niên và tiền đứng lớp như các giáo viên biên chế. Mặc dù vậy, so với một giáo viên biên chế chính thức, thầy cũng có những thiệt thòi và khó có cơ hội phát triển. Ví dụ như không được trả lương đứng lớp 3 tháng Hè hoặc không được xét thăng hạng giáo viên, không được bổ nhiệm...
Thầy Thanh là 1 trong 6 giáo viên, nhân viên hợp đồng của Trường Trung học Cơ sở Nghi Thủy đã có trên dưới 10 năm gắn bó với đơn vị.
Có chung hoàn cảnh như thầy Thanh, hơn 20 năm nay, công việc của chị Nguyễn Thị Hồng Sen, mặc dù là nhân viên văn thư của Trường Tiểu học Quỳnh Lâm B, huyện Quỳnh Lưu nhưng thu nhập chính để nuôi sống gia đình lại đến từ nghề... bán cá. Nhà cách trường 50 km, với mức lương 4,9 triệu đồng/tháng, chị Sen còn phải chi trả tiền đổ xăng cho quãng đường đến trường mỗi ngày . . . !
“Đã rất nhiều người hỏi tôi với mức lương thấp vậy, sao có thể bám trụ được lâu đến thế. Dù biết lương thấp, nhiều người cũng khuyên nghỉ nhưng vì tình yêu nghề tôi vẫn bám trụ, hy vọng sẽ được vào biên chế trong thời gian sớm nhất”, chị Sen chia sẻ.
Sớm đảm bảo quyền lợi cho giáo viên
Theo thống kê, trên địa bàn tỉnh Nghệ An còn rất nhiều giáo viên và nhân viên hợp đồng, trong đó không ít người đã công tác trên dưới 20 năm chưa được vào biên chế. Tuy nhiên, giáo viên hợp đồng may mắn được chi trả lương và hưởng chế độ cơ bản đầy đủ như ở thị xã Cửa Lò không nhiều.
Đơn cử, huyện Quỳnh Lưu hiện có 9 giáo viên hợp đồng bậc Trung học Cơ sở. Họ đều đã tốt nghiệp Đại học Sư phạm và được UBND huyện tuyển dụng về giảng dạy có đóng bảo hiểm xã hội, trong đó người có thời gian công tác nhiều nhất là 18 năm, ít nhất 12 năm. Trong quá trình công tác, dù đã có nhiều thành tích trong giảng dạy, bồi dưỡng học sinh giỏi và được ghi nhận về năng lực chuyên môn nhưng họ chỉ mới được nhận mức lương 4,9 triệu đồng/tháng từ đầu năm 2023. Còn trước đó, họ chỉ được hưởng với mức lương có hệ số 1,78 (mức lương nhận được là 85% của hệ Cao đẳng), không được tính phụ cấp thâm niên công tác, không được tăng lương theo chính sách tiền lương hiện hành của Nhà nước và không được hưởng tiền đứng lớp. Tất nhiên, những giáo viên nay không đủ điều kiện để được xét thăng hạng hoặc chưa từng nghĩ tới việc được bổ nhiệm.
Tại huyện Nghi Lộc, do tình trạng thiếu giáo viên diễn ra quá trầm trọng, thậm chí ở bậc Tiểu học có thời điểm các trường không đủ giáo viên đứng lớp, phải “đôn” thầy, cô trong Ban Giám hiệu vào trực tiếp giảng dạy. Để gỡ khó cho các nhà trường, những năm gần đây, huyện Nghi Lộc đã trích ngân sách mỗi năm gần 10 tỷ đồng để chi trả cho gần 270 giáo viên đang hợp đồng tại các nhà trường với mức lương 4,7 triệu đồng/1 người/1 tháng. Tuy nhiên, việc chi trả trong thời gian tới sẽ còn khó khăn nếu tỉnh tiếp tục chỉ đạo việc chi trả lương theo Nghị định số 111/2022/NĐ-CP và Quyết định số 4431/QĐ-UBND ngày 28/12/2023 của UBND tỉnh Nghệ An về việc giao số người làm việc, lao động hợp đồng trong các đơn vị sự nghiệp công lập chưa tự đảm bảo chi thường xuyên.
Ông Nguyễn Văn Thông, Trưởng Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Nghi Lộc cho biết: Đến tháng 2/2024, Phòng vẫn chi trả lương cho các giáo viên này theo đúng quy định nhưng sắp tới chưa biết sẽ có hướng xử lý thế nào nếu như tỉnh lại có văn bản tạm dừng. Điều đó sẽ ảnh hưởng rất lớn đến các hoạt động nhà trường vì đội ngũ giáo viên hợp đồng do huyện chi trả ở Nghi Lộc rất lớn. Trong khi đó nguồn thu của các nhà trường rất hạn chế, không có để chi trả lương cho giáo viên.
Thực tế, trong năm 2024, sau thông báo số 1117-TB/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Nghệ An về việc giao biên chế năm 2024, các đơn vị trực thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh đã giảm từ 5.703 biên chế (năm 2023) xuống 5.513 biên chế (năm 2024), giảm 190 biên chế để bảo đảm tỷ lệ tinh giản. Tuy nhiên, do số lớp, học sinh tăng và số người hiện có hơn 5.630 người, nên ngành giáo dục đã không tinh giản được như thông báo. Sau đó, Sở Giáo dục và Đào tạo đã có 3 tờ trình gửi các cơ quan có thẩm quyền để xin lại số biên chế đã giảm để đảm bảo việc dạy học ở các nhà trường.
Một bất cập khác hiện nay là Nghệ An đang thiếu hàng nghìn giáo viên nhưng cũng có hàng nghìn giáo viên hợp đồng lâu năm và sinh viên sư phạm mới tốt nghiệp khó có cơ hội xin việc làm hoặc vào biên chế vì không có chỉ tiêu. Điều này dẫn đến sự lãng phí lao động và nguy cơ “chảy máu chất xám" vì những giáo viên, sinh viên giỏi sẽ tìm kiếm cơ hội ở các tỉnh, thành phố khác.
Mới đây, ngày 6/12/2023, Ban Tổ chức Trung ương đã ban hành Quyết định số 2392-QĐ/BTCTW bổ sung 2.187 biên chế sự nghiệp giáo dục Mầm non và Phổ thông công lập từ năm học 2023 - 2024 cho tỉnh Nghệ An.
Theo đó, khối Mầm non được bổ sung 1.352 biên chế; khối Tiểu học bổ sung 369 biên chế; khối Trung học Cơ sở bổ sung 441 biên chế và Trung học Phổ thông bổ sung 25 biên chế. Trước đó, vào đầu năm học 2023-2024, Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Sở Nội vụ tham mưu với Ban Thường vụ Tỉnh ủy, UBND tỉnh đề nghị các cấp Trung ương bổ sung cho Nghệ An 6.600 biên chế để đảm bảo đủ giáo viên dạy học theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018.
Tín hiệu tích cực nữa là Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã có văn bản đồng ý chủ trương để UBND tỉnh trình Hội đồng nhân dân tỉnh về phân bố bổ sung 2.187 biên chế sự nghiệp giáo dục Mầm non và Phổ thông công lập từ năm học 2023 - 2024.