Thành phố Krasnoyarsk bên bờ sông Yenisei. |
Lưu vực sông gồm hơn 100.000 hồ khác nhau, tổng diện tích vào khoảng 13.000 km2 mà lớn nhất và nổi tiếng nhất là hồ Baikal. Con sông cũng là ranh giới tự nhiên chia Siberia làm 2 phần, bờ trái sông là Tây Siberia và bờ phải sông là Đông Siberia.
Krasnoyarsk - thành phố đầu tiên chúng tôi tới trong chuyến công tác dọc sông Yenisei. Đây là thành phố hiện đại, lớn thứ 3 Siberia sau Novosibirsk và Tomsk với hơn 1 triệu dân và là một trong những trung tâm chế biến nhôm lớn nhất của LB Nga.
Sông Yenisei chảy từ Tây sang Đông thành phố, tạo nên phong cảnh hùng vĩ khi đi qua những cây cầu bắc qua con sông nối 2 phần thành phố này. Điểm đặc biệt của đoạn sông Yenisei đi qua Krasnoyarsk là nó không đóng băng vào mùa đông do nước chảy mạnh. Trên mặt sông, dưới tiết trời giá lạnh, ta còn có thể thấy hơi nước bốc lên do nhiệt độ không khí bên trên lạnh hơn. Hiện tượng này được giải thích một phần là do con đập thủy điện lớn, xây dựng cách Krasnoyarsk 32km trên đầu nguồn. Được biết nước sông đoạn qua trung tâm thành phố cao hơn mặt nước biển tới 136m. Và bên bờ sông, bạn có thể ngắm cảnh những người câu cá đứng trên tuyết, nhàn nhã, thanh thản thả cần mà không phải vất vả khoan lỗ vì mặt sông không đóng băng.
Nước bốc hơi trên mặt sông Yenisei trong tiết trời giá lạnh. |
Ngược lên đầu nguồn, cách Krasnoyarsk khoảng 500km đường bộ, trong cái gió lạnh lẽo của mùa đông
, chúng ta có thể chiêm ngưỡng đập thủy điện Sayano-Shushenskaya lớn nhất LB Nga. Đập cao 242m, dài hơn 1.000 m, công suất phát điện 6400Mw, xây dựng trên dòng sông Yenisei ở Siberia.
Nhà máy thủy điện Sayano-Shushenskaya. |
Nước trên hồ chứa đổ xuống đường ống thủy điện từ độ cao gần 190m, tạo áp lực gần 30 triệu tấn lên mặt đập. Tên đập thủy điện được gép từ tên dãy núi Sayan gần đó với tên ngôi làng Shushenskoye là nơi lãnh tụ của giai cấp vô sản Vladimir. I. Lenin từng đi đày. Thời điểm chúng tôi tới con đập không xả nước nên dòng sông phía dưới trông hiền hòa, song ẩn chứa trong nó là sức mạnh khó tưởng tượng nổi.
Tượng đài vinh danh những người xây dựng đập thủy điện Sayano-Shushenskaya. |
Đập được khởi công xây dựng từ năm 1968 song phải đến năm 2000 mới hoàn tất và là đập thủy điện lớn thứ 9 trên thế giới. Chính vì vậy, tại quảng trường bên bờ trái trông lên con đập, ta có thể thấy tượng đài vinh danh hàng nghìn công nhân, nhà địa chất Liên Xô và Nga, đã đổ mô hôi, và thậm chí cả máu để tạo nên một trong những tuyệt tác hùng vĩ trên thế giới này. Những bức tượng được mô tả chân thực, sống động. Phần đỉnh tượng đài mô tả dòng chảy rất siết của dòng sông nơi đây, thể hiện qua hình hài của cá và nàng tiên cá.
Tác phẩm "Săn bắt hoàng gia" tại Trung tâm châu Á ở Kyzyl. |
Đài kỷ niệm trung tâm châu Á. |
Khu vực quảng trường cũng là nơi hàng nghìn đôi nam nữ mùa hè chọn để tổ chức lễ cưới, với hàng trăm chiếc khóa họ để lại nhằm đánh dấu tình yêu bất tử của mình. Ngược lên đầu nguồn sông Yenisei, thành phố Kyzyn, thủ phủ CH Tuva thuộc LB Nga sẽ làm bạn bất ngờ bởi tại ngã ba sông, nơi hợp lưu 2 con sông Yenisei Lớn và Nhỏ có đài kỷ niệm địa điểm được xem là Trung tâm châu Á. Đài kỷ niệm này được xây dựng từ năm 1964, song năm 2014 nó được xây lại để kỷ niệm 100 năm Tuva sát nhập vào LB Nga. Đài gồm 3 chú sư tử oai phong nâng một quả địa cầu gắn với cột xoắn cao vút, trên đỉnh là chú thuần lộc - biểu tượng của khu vực. Tô điểm thêm cho đài kỷ niệm là tượng rồng và 12 con giáp mang sắc thái dân tộc Tuva. Tại quảng trường, bên cạnh đài kỷ niệm là tác phẩm điêu khắc bằng đồng mô tả cảnh "Săn bắt hoàng gia" rất sinh động. Người Tuva một phần theo đạo Phật Tây Tạng. Và vì vậy họ có tục lệ phải đi vòng quanh tượng đài này đúng 3 vòng để may mắn. Dòng sông nơi đây đã đóng băng dầy, song ở những đoạn nước chảy mạnh sông vẫn chưa đóng băng hết, tạo nên cảnh quan không kém phần ấn tượng trong tiết trời giá rét.