Trẻ mắc cúm điều trị tại bệnh viện.
Không sử dụng thuốc tùy tiện
Hiện thời tiết miền Bắc đang trong giai đoạn chuyển mùa, khiến nhiều loại virus gây bệnh đường hô hấp gia tăng, nhất là cúm A. Tại Bệnh viện Nhi Hà Nội, thời gian gần đây, lượng bệnh nhi mắc cúm A và một số bệnh đường hô hấp khác nhập viện điều trị tăng cao; trong đó có nhiều ca diễn biến nặng, phải thở máy hoặc ghi nhận có biến chứng thần kinh.
Theo các bác sĩ, với trẻ, cúm A không đơn giản là cúm mùa, mà có thể dẫn tới các biến chứng nguy nguy hiểm. Tuy bệnh cúm ở trẻ đa số diễn biến nhẹ, nhưng một số trường hợp có thể gây biến chứng nguy hiểm, như: Viêm phổi nặng, viêm cơ tim, viêm não, suy hô hấp, tổn thương đa cơ quan... Đặc biệt, trẻ nhỏ, người có bệnh nền, suy giảm miễn dịch là những đối tượng có nguy cơ cao diễn biến nặng khi mắc cúm.
Trong khi dịch cúm A lây lan nhanh, nhiều người dân cũng quan tâm đến việc sử dụng thuốc Tamiflu để điều trị với mong muốn “nhanh khỏi cúm, không bị biến chứng nặng”. Tuy nhiên, theo các bác sĩ, thuốc Tamiflu không thể sử dụng tùy tiện, phải dùng đúng thời điểm, đúng đối tượng, liều lượng…
Về việc nhiều người tự ý tìm mua, sử dụng thuốc Tamiflu, BS. Nguyễn Sỹ Đức, Khoa Truyền nhiễm, Bệnh viện Nhi Hà Nội cho biết: “Tamiflu là loại thuốc có thành phần là Oseltamivir, là thuốc điều trị đặc hiệu với bệnh nhân mắc cúm A. Tuy nhiên, không phải tất cả các bệnh nhân mắc cúm đều cần phải sử dụng thuốc Tamiflu. Với bệnh nhân có bệnh lý nền, bệnh nhân cao tuổi, trẻ em đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi mới nên sử dụng Tamiflu để điều trị cúm; còn nhóm bệnh nhân trên 5 tuổi, người trẻ, khỏe mạnh thì không cần sử dụng, bệnh nhân có thể khỏi, hồi phục sau 3-5 ngày”.
Theo BS. Nguyễn Sỹ Đức, thực tế việc sử dụng thuốc Tamiflu sớm sẽ giúp giảm các triệu chứng cúm như: Thời gian sốt của trẻ sẽ ngắn lại, giảm nguy cơ xuất hiện biến chứng nặng ở trẻ. Đặc biệt ở trẻ nhóm tuổi nhỏ dưới 5 tuổi, trẻ có nguy cơ thì việc sử dụng sớm Tamiflu có vai trò rất quan trọng. Đặc biệt việc dùng thuốc này càng sớm càng tốt, tốt nhất trong vòng 48 tiếng từ khi bắt đầu khởi phát cơn sốt. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc này cần có sự chỉ định của bác sĩ một cách phù hợp.
Cảnh giác các dâu hiệu nặng khi mắc cúm A
Bác sĩ cảnh báo, bệnh cúm, nhất là cúm A khá nguy hiểm với trẻ nên các cha mẹ cần chủ động phòng bệnh cho trẻ, nhất là giai đoạn hiện nay. Trong thời tiết lạnh, trẻ cần được giữ ấm cơ thể, đảm bảo dinh dưỡng và ngủ đủ giấc; rửa tay thường xuyên, đeo khẩu trang khi đến nơi đông người.
Đặc biệt, khi trẻ có dấu hiệu sốt cao, ho nhiều, mệt mỏi hoặc co giật, lơ mơ, cần đưa ngay trẻ đến cơ sở y tế, không tự ý dùng thuốc hạ sốt hoặc thuốc kháng virus, thuốc Tamiflu tại nhà để điều trị cúm.
Theo BS. Nguyễn Sỹ Đức, thông thường, để chẩn đoán cúm A có thể dựa vào các yếu tố dịch tễ như: Trẻ có tiếp xúc với người mắc cúm A, có những biểu hiện như sốt cao liên tục, ho, hắt hơi. Trẻ sẽ được xét nghiệm nhanh để chẩn đoán cúm, nếu có kết quả dương tính sẽ được chẩn đoán cúm A. Trẻ có biểu hiện sốt cao liên tục, có biểu hiện viêm đường hô hấp cần được đến khám tại các cơ sở y tế để được điều trị kịp thời.
Với trẻ mắc cúm A điều trị tại nhà, cha mẹ cần biết cách hạ sốt an toàn, bù nước – dinh dưỡng, vệ sinh đường hô hấp và nhận diện dấu hiệu nguy hiểm cho trẻ.
Cụ thể, khi chăm sóc tại nhà, cha mẹ cần biết cách theo dõi triệu chứng hằng ngày của trẻ như: Đo thân nhiệt 2–3 lần/ngày hoặc khi trẻ có cảm giác nóng sốt; quan sát nhịp thở, mức độ tỉnh táo, ăn uống của trẻ; theo dõi các triệu chứng ho, sổ mũi, đau họng, mệt, nôn, tiêu chảy.
Để hạ sốt cho trẻ, cha mẹ có thể cho trẻ dùng thuốc Paracetamol với liều đúng theo hướng dẫn bác sĩ; dùng thuốc Ibuprofen xen kẽ để hạ sốt cho trẻ theo hướng dẫn của bác sĩ (không tự ý sử dụng Ibuprofen khi chưa được chẩn đoán cúm hoặc loại trừ sốt xuất huyết Dengue); chườm ấm người khi trẻ bị sốt cao; cho trẻ mặc thoáng, không ủ quá kín.
Cho trẻ uống nhiều nước như: Nước lọc, Oresol pha đúng chuẩn, nước hoa quả loãng, súp, cháo loãng. Với trẻ nhỏ cần được bú mẹ nhiều hơn; chia bữa ăn nhỏ, mềm, dễ tiêu; tránh đồ uống có gas, nước ngọt, các loại đồ ăn nhiều dầu mỡ.
Cha mẹ có thể vệ sinh đường hô hấp cho trẻ bằng cách: Nhỏ mũi bằng nước muối sinh lý 0,9% 2–4 lần/ngày; hút mũi cho trẻ nhỏ nếu nhiều dịch; súc miệng, súc họng bằng nước muối (nếu trẻ biết súc); dùng máy tạo ẩm dạng hơi lạnh trong phòng (nếu có) để giảm khô họng.
Khi bị cúm, cha mẹ cần cho trẻ nghỉ ngơi nhiều, ngủ đủ giấc; ở phòng thoáng khí, tránh gió lùa trực tiếp; tránh cho trẻ tiếp xúc người khác, nhất là trẻ nhỏ khác hoặc người già. Người chăm sóc bệnh nhân cúm cần đeo khẩu trang, rửa tay sạch trước và sau khi tiếp xúc.
Với thuốc kháng virus Oseltamivir (Tamiflu) chỉ dùng khi bác sĩ kê đơn; không tự ý mua hoặc dùng liều không phù hợp.
Bác sĩ cũng lưu ý, cha mẹ cần đưa trẻ mắc cúm đến bệnh viện ngay khi có các dấu hiệu nguy hiểm như: Sốt trên 39 độ C kéo dài trên 48 giờ hoặc tái sốt trở lại sau khi đã hạ; trẻ mệt nhiều, li bì, kích thích, quấy khó dỗ; trẻ thở nhanh, khó thở, rút lõm ngực, tím tái môi hoặc đầu chi; nôn nhiều, không giữ được nước, tiêu chảy nặng; trẻ bỏ bú, không chịu ăn uống, tiểu ít. Đặc biệt, khi trẻ có dấu hiệu co giật, lơ mơ; đau ngực, đau đầu nhiều, nhất là nghi viêm phổi với các biểu hiện như ho tăng, thở khò khè, đờm xanh hoặc vàng đặc… cần đưa trẻ đi khám kịp thời để tránh biến chứng nặng.