Hoạt động sản xuất tại Công ty TNHH Made Clothing Việt Nam. Ảnh: Hải Âu/TTXVN |
Nhiều phụ nữ bị giảm lương hưu
Chị Lương Thị Hà (Đống Đa, Hà Nội) chia sẻ: “Tôi nghỉ hưu từ tháng 2/2018 và theo giải thích của cán bộ làm chính sách thì tôi sẽ bị thiệt 10%. Tôi đã đủ 25 năm đóng BHXH và đủ tuổi về hưu, nếu tôi về hưu năm 2017 thì được hưởng 75%. Nay theo cách tính đóng BHXH mới, tôi về hưu năm 2018 thì chỉ được 65%, nếu muốn hưởng đủ 75% thì phải làm thêm 5 năm nữa”.
Không chỉ chị Hà mà nhiều phụ nữ khác về hưu từ năm 2018 sẽ chịu thiệt thòi như vậy. Giải pháp một số người tính đến là làm thủ tục nghỉ hưu trước tuổi để giảm tỷ lệ bị trừ 10% này.
Ông Phạm Lương Sơn, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam thừa nhận, với quy định này, ngay cả với lao động nữ có ngày sinh trong tháng 12/2017, khi đã đủ 25 năm đóng BHXH đối với lao động và bắt đầu nghỉ hưu từ 1/1/2018 sẽ bị thiệt thòi khi thực hiện cách tính tiền lương hưu từ năm 2018. Nhiều người, chỉ sau 1 đêm thiệt 10% lương hưu.
“BHXH Việt Nam đã nhận thấy những bất cập trong chính sách và có văn bản kiến nghị Chính phủ và các ngành chức năng từ tháng 3, tháng 4 năm 2017 để có giải pháp với những trường hợp này, nhưng đến nay vẫn chưa nhận được câu trả lời. Và càng đến cận ngày thực thi cách tính này vào ngày 1/1/2018 thì sẽ càng bị dư luận chỉ trích”, ông Phạm Lương Sơn thừa nhận.
Với việc thay đổi cách tình này, lao động nữ đủ 55 tuổi, nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi phải có đủ 30 năm đóng BHXH mới được hưởng tối đa 75% (so với trước năm 2018 chỉ cần có đủ 25 năm đóng BHXH là được hưởng tỷ lệ tối đa 75%). Lao động nam nghỉ hưu năm 2018 phải đủ 31 năm đóng BHXH, nghỉ năm 2019 phải có đủ 32 năm, nghỉ năm 2020 phải có đủ 33 năm, nghỉ năm 2021 phải đủ 34 năm và nghỉ từ năm 2022 trở đi phải đủ 35 năm đóng BHXH mới được hưởng tỷ lệ tối đa là 75% (so với trước năm 2018 thì chỉ cần có đủ 30 năm đóng BHXH là được hưởng tỷ lệ tối đa 75%).
Như vậy, để hưởng lương hưu ở mức tối đa là 75%, cả nam và nữ phải kéo dài thời gian làm việc thêm 5 năm so với hiện hành.
Có lộ trình thực hiện như nam giới
Về vấn đề này, ông Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban các vấn đề xã hội của Quốc hội cho biết: Sở dĩ lao động nam có lộ trình tăng dần thời gian đóng BHXH theo từng năm còn lao động nữ tăng một lúc 5 năm đóng BHXH chỉ trong một năm là để đảm bảo cân bằng, bình đẳng giới giữa nam và nữ.
Theo ông Lợi, tại thời điểm trước ngày 1/1/2018, mức hưởng lương hưu tối thiểu của lao động nam và nữ được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng hoặc thu nhập tháng đóng BHXH khi có đủ 15 năm đóng BHXH. Tuy nhiên với lao động nữ thì cứ thêm mỗi năm đóng BHXH được tính thêm 3% tối đa không quá 75%, còn lao động nam chỉ được tính thêm 2% tối đa không quá 75%. Nhưng từ sau ngày 1/1/2018, thì cả lao động nam và nữ đều được tính thêm 2%.
“Tuy nhiên, nam giới có quy định lộ trình thực hiện trong 5 năm thì nữ giới cũng nên thực hiện lộ trình 5 năm để giảm sốc từ từ và nữ giới cảm thấy không bị thua thiệt” ông Bùi Sỹ Lợi cho biết.
Còn ông Trần Hải Nam, Phó vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ LĐTBXH) cho biết: Theo dự thảo Luật BHXH năm 2014 mà Bộ trình Chính phủ và Quốc hội, thì có đưa ra lộ trình cho lao động nam và nữ là như nhau, tuy nhiên, phương án cuối cùng được Quốc hội chọn là nam giữ nguyên lộ trình còn nữ thì thực hiện ngay không có lộ trình.
Việc thay đổi tỉ lệ hưởng lương hưu của lao động nữ không phải là chính sách mới, và đã được thực hiện từ năm 1995 với chính sách cả lao động nam và nữ phải đủ thời gian đóng BHXH là 30 năm để được hưởng tỉ lệ 75% tối đa, 15 năm đầu đóng BHXH thì được hưởng 45% và cứ thêm 1 năm đóng BHXH thì tăng 2% với cả nam và nữ. Nhưng sau đó, Bộ luật Lao động sửa đổi năm 2002, Chính phủ ban hành Nghị định số 01 sửa đổi điều lệ Bảo hiểm và theo đó thì giữ nguyên của nam, nhưng thay đổi của nữ là thay vì tăng 2% như nam thì tăng thành 3%, từ 30 năm xuống còn 25 năm đóng, bắt đầu thực hiện từ năm 2003 đến nay.
“Thực chất việc điều chỉnh của Luật BHXH năm 2014 là đưa công thức tính mức lương hưu cho lao động nữ quay trở lại trước đây, chứ không phải là chính sách mới. Đây chỉ là sự thay đổi ở những giai đoạn khác nhau. Còn nam giới thì có điều chỉnh khác hoàn toàn là để hưởng 45% lương phải đủ thời gian đóng BHXH 20 năm thay cho 15 năm như trước đây và cùng tăng 2% đối với cả nam và nữ để thống nhất trong công thức tính”, ông Nam cho biết.
Việc điều chỉnh này tác động nhiều tới những người có thời gian đóng ngắn, như xu hướng hưởng BHXH một lần, không tích luỹ thời gian đóng góp, cứ kết thúc hợp đồng lao động lại xin hưởng BHXH một lần thì dần dần thời gian đóng BHXH của họ tích luỹ trong thời gian ngắn thì sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất. Còn với những lao động sau khi ra trường đi làm và thực thiện đóng BHXH thì sẽ không bị tác động nhiều.