Các vụ tai nạn xe khách đường dài nghiêm trọng xảy ra gần đây chủ yếu là xe khách giường nằm (chiếm tới 90%). Thực tế này đã gióng hồi chuông báo động về công tác quản lý, xử lý vi phạm điều kiện kinh doanh vận tải khách.
Báo động đỏ!
Xe khách giường nằm cao cấp chạy đêm phát triển rộ từ năm 2008 đến nay, do đi xe đêm tiết kiệm thời gian nên được nhiều người lựa chọn. Tuy nhiên, nguy hiểm luôn rình rập khi những chiếc xe phóng vun vút trên các cung đường vắng như: Hà Nội - Lào Cai, Hà Nội - Sơn La - Điện Biên, Hà Nội - Cao Bằng… Bình quân mỗi ngày, trên các tuyến đường này có hàng trăm chuyến xe qua lại, với hàng ngàn lượt khách. Những vụ tai nạn liên quan đến xe giường nằm chạy đêm ngày càng nhiều, nhất là từ đầu năm đến nay, mà nguyên nhân chủ yếu do xe mất phanh, mất lái, lái xe ngủ gật…
Vụ tai nạn xe khách giường nằm xảy ra tại tỉnh Ninh Thuận ngày 31/10/2013. |
Mới đây nhất, ngày 30/10, một xe khách giường nằm chạy hướng Bắc - Nam bị mất phanh đã đâm vào xe container bị hỏng, đang sửa chữa trên đường tại địa phận huyện Ninh Phước (Ninh Thuận). Ngay sau đó, một xe khách khác chạy cùng chiều đâm vào hiện trường vụ tai nạn khiến một người chết và hơn 20 người nhập viện trong tình trạng nguy kịch.
Trước đó, ngày 26/10 đã xảy ra vụ lật xe khách giường nằm tại huyện Bảo Yên (Lào Cai) khiến 7 người chết, 25 người bị thương. Nguyên nhân là do lái xe cho xe chạy vào đường cấm và không kiểm soát được tay lái. Ngày 15/10, tại huyện Văn Chấn (Yên Bái), xe khách giường nằm chạy tuyến Hà Nội - Lai Châu mất lái, lao xuống suối, khiến 2 người chết, 33 người bị thương…
Thực tế cho thấy, ngoài những nguyên nhân khách quan dẫn đến tai nạn như mất phanh, mất lái... còn có nguyên nhân do ý thức tuân thủ cảnh báo giao thông của các lái xe chưa cao. Đây rõ ràng là “lỗ hổng” trong công tác quản lý phương tiện và lái xe, nhất là việc giáo dục đạo đức nghề nghiệp. Điều đáng nói là các xe khách giường nằm này đều có chất lượng cao, mới đăng kiểm.
Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông (ATGT) Quốc gia Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết: Phân tích nguyên nhân các vụ tai nạn giao thông (TNGT) nghiêm trọng cho thấy, có tới 90% số vụ tai là do xe khách giường nằm.
Theo các chuyên gia, việc đầu tư, đưa vào hoạt động loại hình xe khách giường nằm trong điều kiện hạ tầng giao thông nước ta hiện nay là chưa phù hợp. Bên cạnh những nguyên nhân khách quan có thể gây tai nạn như: Lái xe chạy đêm dễ mệt mỏi, buồn ngủ, không làm chủ tốc độ, tầm quan sát hạn chế… thì điều kiện an toàn của xe giường nằm chạy trên đường chưa được kiểm định, độ tuổi của lái xe, tốc độ tối đa của loại xe này… cũng chưa được quy định. Rõ ràng, các điều kiện vận hành của xe khách giường nằm phải khác xe khách thông thường; thời gian, tuyến đường, cung đường dành cho loại xe này cũng cần phải được quy định riêng.
Theo Ủy ban ATGT Quốc gia, đến hết tháng 9/2013, TNGT giảm cả 3 tiêu chí về số vụ, số người chết và số người bị thương so với cùng kỳ năm 2012. Tuy nhiên, tháng 10/2013, số vụ TNGT nghiêm trọng tăng hơn so với cùng kỳ. Nếu không có những biện pháp kiểm soát quyết liệt, mục tiêu kéo giảm TNGT của cả năm 2013 sẽ không thành hiện thực.
Xem xét cấm xe giường nằm đi đường dài
Trước tình hình TNGT nghiêm trọng liên tiếp xảy ra, gây tổn thất lớn về người và tài sản, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Ủy ban ATGT Quốc gia đã gửi công điện khẩn yêu cầu Ban ATGT các tỉnh, thành phố khắc phục tình trạng này.
Phó Thủ tướng yêu cầu các địa phương tăng cường lực lượng liên ngành tuần tra lưu động để phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trật tự ATGT là nguyên nhân gây TNGT như: Chạy quá tốc độ, đi sai phần đường, chở quá số người quy định, sử dụng phương tiện không bảo đảm an toàn kỹ thuật để chở khách… Riêng các doanh nghiệp vận tải yêu cầu lái xe phải chấp hành đúng quy tắc giao thông khi đi trên các đoạn đường đèo, dốc nguy hiểm đề phòng TNGT.
Theo ông Nguyễn Hoàng Hiệp, Bộ GTVT cần nghiên cứu, tìm hiểu nguyên nhân gây tai nạn của xe khách giường nằm trong bối cảnh hạ tầng Việt Nam hiện nay. Các vụ TNGT xe khách giường nằm thời gian qua thường xảy ra vào ban đêm, do đó, cơ quan chức năng cũng cần xem xét cụ thể quy định cho xe giường nằm được phép lưu thông vào thời gian nào, cung đường nào để đảm bảo an toàn. Với các tuyến đường hẹp, đường cong, đường dốc, cần phải nghiên cứu xem có nên cho xe giường nằm lưu thông hay không, vì khi gặp dạng địa hình này, xe rất dễ gây tai nạn, nghiêng lật.
Tiến Hiếu