Chiều 17/11, tại Hà Nội đã diễn ra tọa đàm “Phát triển xe đạp trong giao thông đô thị - Kinh nghiệm quốc tế và khả năng áp dụng tại Việt Nam”. Đây là hoạt động nằm trong trong khuôn khổ triển lãm quốc tế xe hai bánh Việt Nam (Vietnam Cycle 2016) diễn ra tại Hà Nội từ ngày 17 - 19/11.
Phó Chủ tịch Hiệp hội ô tô, xe máy, xe đạp Việt Nam Nguyễn Hữu Sơn, đồng thời là Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Thống Nhất cho biết, tọa đàm này đã phần nào thể hiện sự quan tâm của Chính phủ trong phát triển giao thông bằng xe đạp như một phương tiện của xã hội văn minh hơn vì sức khỏe, môi trường và an toàn giao thông.
Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế, ông Lionel Bayard, Giám đốc phát triển xe đạp Peugeot của Pháp cho hay, Pháp đang đứng thứ 3 ở châu Âu với 2,9 triệu xe đạp được bán ra, sau nước Đức (4,1 triệu) và nước Anh (3,6 triệu xe)... Số lượng xe đạp ở Pháp còn tăng hơn số lượng xe máy bán ra và tiếp tục có xu hướng giảm dần phương tiện xe máy và ô tô.
Đáng chú ý, trong các hoạt động, xe đạp đứng thứ hai trong các hoạt động thể chất của người Pháp, sau đi bộ. Để làm được việc này, Pháp đã thực hiện nhiều biện pháp hạn chế phương tiện tham gia thông là xe máy và ô tô không đạt tiêu chuẩn khí thải. Đồng thời, đặt tới 55.000 trạm xe đạp tự do ở khắp 42 thành phố; khuyến khích và tạo sự hỗ trợ tối đa nhất cho người dân di chuyển bằng xe đạp, kể cả người già và trẻ em. Đến nay, xe đạp là mắt xích cuối cùng của chuỗi di chuyển đa phương tiện (tàu - ô tô - tầu điện ngầm) của người dân...
Đề xuất thí điểm xe đạp công cộng tại Hà Nội, ông Phạm Tuấn Hiệp, Giám đốc dự án BK-EBIKE cho biết, đặc trưng của hệ thống xe đạp công cộng trên thế giới là tiện và rẻ hơn xe cá nhân; vận hành đa điểm (lấy điểm này trả điểm kia); mật độ bãi đỗ cao (0,5km - 1km - 1,5km/trạm); giao dịch tự động; quản lý xe mất, hỏng hiệu quả; chính quyền ưu tiên, hỗ trợ về mặt bằng, ưu tiên tham gia giao thông, ưu tiên kết nối với xe bus, tàu điện trên cao…
Theo ông Hiệp, phát triển hệ thống xe hai bánh công cộng kết nối đồng bộ với xe buýt, tàu điện trên cao rẻ, tiện, xanh hơn xe máy cá nhân.
Trước mắt, năm 2016, BK-EBIKE thí điểm trạm cho thuê xe tự động tại Đại học Bách Khoa Hà Nội bằng việc tự động giao, nhận xe và thanh toán tự động. Đến năm 2017 và 2018 thí điểm khả năng kết nối với xe buýt, đường sắt đô thị và thay thế xe máy cá nhân (50 trạm với 1.500 xe). Đến năm 2019 và 2020 dự án sẽ mở rộng quy mô toàn bộ các quận trung tâm Hà Nội với 400 trạm và 12.000 xe.
Bước đầu, dự án sẽ đưa 730 xe (180 xe điện, 550 xe đạp) vào thí điểm với giá cho thuê dự kiến 3.000 đồng/giờ đối với xe đạp 1 chỗ ngồi; 5.000 đồng/giờ đối với xe đạp hai chỗ ngồi và 15.000 đồng/giờ đối với xe đạp điện.
Về nguồn lực đầu tư, ông Hiệp cho biết, sẽ huy động bằng các hình thức vận động tài trợ, cổ phần hóa, chia sẻ nguồn lực, cho thuê tài chính, vay ngân hàng đầu tư, ngân hàng thương mại. Tuy nhiên, nếu tư nhân tự đầu tư việc mở rộng hệ thống các trạm giao dịch rất chậm và rất khó trong khu vực trung tâm Hà Nội. Do đó, ông Hiệp đề xuất hợp tác công - tư (PPP), Nhà nước hỗ trợ bổ sung hệ thống các điểm giao dịch song hành với các trạm buýt, tàu điện trên cao và vùng lõi đô thị. Trong khi đó, tư nhân tự đầu tư phương tiện, chủ động kinh doanh, cạnh tranh bằng chất lượng dịch vụ để phát triển loại hình này.
Đại diện Bộ Giao thông Vận tải, Phó Vụ trưởng Vụ Môi trường Nguyễn Hữu Tiến khẳng định, việc phát triển hệ thống cho thuê xe đạp công cộng là một giải pháp đáng lưu ý và cần thực hiện sớm. Đặc biệt, việc phát triển loại hình giao thông công cộng này đã được Chính phủ quan tâm, đặc biệt là vấn đề kiểm soát không khí, Bộ đã đưa ra nhiều giải pháp. Tuy nhiên, để thúc đẩy sử dụng xe đạp cần có những yếu tố quyết định. Việt Nam từng chúng kiến việc chuyển ngoạn mục từ xe đạp sang xe máy của người dân, giờ cần tìm giải pháp để thúc đẩy việc chuyển đổi lại này là điều không dễ dàng. Bởi việc này đòi hỏi đến hạ tầng, môi trường không khí đang ô nhiễm khiến người dân ngại đi xe đạp.
Nguyễn Hữu Tiến đề xuất, cần có chính sách ưu tiên cho kết cấu hạ tầng cho xe đạp, đồng thời kêu gọi các nhà tài trợ cho hoạt động này. Bên cạnh đó, tổ chức chương trình, cuộc vận động người dân sử dụng xe đạp, cung cấp cho người dân xe và có cam kết dùng trong thời gian bao lâu. Việc này có thể bắt đầu từ các cơ quan đoàn thể - là hạt nhân để tạo sự lan tỏa trong việc đi xe đạp rộng khắp.
Trong khi đó, ông Ngọc Vũ đến từ Câu Lạc bộ Xe đạp thể thao TDF Hà Nội cho hay, đi xe đạp giảm thiểu được áp lực giao thông công cộng. Tuy nhiên, để phát triển được phong trào này bước đầu nên thực hiện ở các cơ quan, trong đó có cơ quan quản lý nhà nước. Đồng thời, phân làn đi riêng cho xe đạp trong phố hoặc trên đường cao tốc có đường riêng cho xe đạp xe thể thao tham gia...