Về xóm trại Mai Khê, thôn Mai Yên, xã Trung Kiên, huyện Yên Lạc (Vĩnh Phúc) cách trung tâm TP. Hà Nội hơn 30 km về hướng Tây Bắc, chúng tôi bất ngờ bị hàng chục người bủa vây và ngăn không cho tới gần 2 cây gỗ sưa cổ thụ của xóm, dù có bà Phó Chủ tịch xã dẫn đường. Hoa Sưa nở thành từng chùm. Ảnh: Minh Quyết - TTXVN |
Khi biết chúng tôi không phải là bọn buôn gỗ, mà là các chuyên gia khoa học của Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam (VACNE) tới khảo sát vinh danh Cây Di sản để bảo vệ cây, họ mới bình tĩnh trở lại và chuyện trò hồ hởi.
Ông Nguyễn Khắc Mừng, người dân trong xóm phân bua: "Hai cây sưa này đã có người ra giá mua 27 tỷ đồng và nghe nói một số vị lãnh đạo địa phương có ý muốn bán, nhưng bà con xóm trại Mai Khê không tán thành. Vì thế, hôm nay mới có sự hiểu lầm như thế này".
Sau khi nghe đồn chính quyền bán cây gỗ quý của xóm, bà con ở đây đã tự vận động nhau cùng đóng góp vật liệu và công sức quây tường bảo vệ. Không chỉ xây tường cao chắc chắn, mà họ còn bổ sung thêm tầng rào thép gai phía trên cao để ngăn ngừa trộm đột nhập bằng thang.
Chị Nguyễn Thị Hồng, người dân địa phương, bộc bạch: "Chúng em nghèo, nhưng không tham tiền mà bán đi những di sản của ông cha. “ 'Giàu một bó, khó một nắm', bà con cả xóm đồng lòng và tự nguyện đóng góp giữ cây". Khi được gặng hỏi gia đình đóng góp gì cho việc bảo vệ cây sưa, chị bẽn lẽn trả lời: "Nhà em nghèo, nhưng cũng góp được hai túi xi măng".
Gặp được các nhà khoa học bảo vệ cây cổ thụ, người dân mừng lắm và thi nhau kể về sự tích hình thành xóm Trại, về ngôi đền cổ và những cây cổ thụ trong làng xã. Họ cho biết 2 cây sưa đỏ này được các cụ trong làng trồng cách đây hơn một trăm năm. Những năm trước đây chẳng ai chú ý tới gỗ sưa. Quan trọng hơn, chúng là của đền nên chẳng ai dám xâm hại.
Ngôi đền cổ tại đây thờ Vĩnh Hoa Công chúa - một nữ tướng dưới trướng của hai Bà Trưng và đền rất thiêng, do vậy lại càng không có ai dám đụng vào cây. Nhờ thế, cả 2 cây sưa tồn tại tới ngày nay.
Cây to có đường kính hơn 70cm, cao khoảng 15m. Còn cây nhỏ và thấp hơn một chút cũng có đường kính gần 50cm. Đáng tiếc là cây nhỏ hơn đã bị kẻ gian cưa sâu vào gốc gần đứt một nửa thân.
Rất may, vụ cưa trộm cây sưa đã được bà con phát hiện, ngăn chặn kịp thời nên cây vẫn tiếp tục nảy mầm ra hoa vào mùa xuân này.
Thế mới biết tấm lòng của những người dân quê và sức mạnh đoàn kết của cộng đồng, cũng nhờ thế xã Trung Kiên và cả vùng Yên Lạc (Vĩnh Phúc) đang có hàng vạn cây sưa được nhân rộng, tỏa bóng mát góp phần xanh hóa môi trường.
Quang Chính