Ngày ấy, Nguyễn Thị Xuân - Kongnacry (thứ hai từ trái sang) và các bạn còn rất trẻ (Phnom Penh, 1979).
Đó là các nhà báo và cán bộ kỹ thuật: Kongnakry (tên Việt Nam là Nguyễn Thị Xuân), Kolab Chan (Lê Minh Đức), Ream Chan Theary (Danh Thị Mỹ Dung) và Long Mary (Phạm Thị Bích). Ngày ấy, họ còn rất trẻ, đều mới 17 - 18 tuổi, đã góp phần cùng các chuyên gia Việt Nam xây dựng hãng thông tấn SPK. Các em là những người mang trong mình hai dòng máu Campuchia và Việt Nam, sau khi tốt nghiệp khoá đào tạo cấp tốc của TTXVN, đã về SPK công tác. Cha các em hầu hết đã hy sinh sau khi trở về Campuchia lúc Pol Pot nắm quyền. Các em ở lại Việt Nam với mẹ, học và trưởng thành ở Việt Nam, trở về Campuchia góp phần vào việc xây dựng quê hương thứ hai của mình. Từ những ngày đầu bỡ ngỡ, các em cùng với các đồng nghiệp cùng trang lứa đã trở thành những cán bộ có kinh nghiệm, góp phần xứng đáng vào hoạt động của Thông tấn xã SPK trong thời kỳ khó khăn nhất.
Một dấu mốc không quên của thời kỳ ấy: Ngày 3/12/1978, chỉ một ngày sau khi Mặt trận đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia thành lập, Thông tấn xã SPK tuyên bố ra đời, kịp thời truyền đi những thông điệp quan trọng vào thời điểm lịch sử - Lật đổ chế độ Pol Pot, nhân dân Campuchia đứng lên giành lại quyền sống của mình trước nguy cơ diệt chủng, với sự giúp đỡ của các chiến sĩ tình nguyện Việt Nam. Những cán bộ, phóng viên TTXVN trong đoàn chuyên gia với tên gọi S78 đã giúp các bạn SPK làm rất tốt nhiệm vụ ngay từ bước khởi đầu ấy, cũng như các hoạt động sau này.
Các chuyên gia TTXVN tại Hoàng cung, Phnom Penh, mùa hè 1979. Từ trái sang: Các nhà báo Phạm Quốc Khánh, Lê Sơn, Phó trưởng đoàn S78 Trần Hữu Năng, Trần Quốc Hải, Trần Mai Hưởng, Vũ Khắc Cư, Lê Trọng Thư.
Vào thời điểm ấy, TTXVN đã triển khai lực lượng đi cùng 5 cánh quân lớn trong chiến dịch giải phóng Campuchia. Các tổ phóng viên có nhiệm vụ làm thông tin cho TTXVN và cho cả SPK, đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình; trong đó, tổ phóng viên đi cùng binh đoàn Cửu Long - Quân đoàn 4 đã có mặt ở Phmom Pênh đúng ngày 7/1/1979, kịp thời có thông tin, hình ảnh về sự kiện lịch sử này.
Sau ngày 7/1/1979, việc giúp đỡ Thông tấn xã SPK chuyển sang một giai đoạn mới, với quy mô lớn và toàn diện. TTXVN đã đưa sang Phnom Penh ngay sau khi giải phóng lực lượng lớn cán bộ, phóng viên, kỹ sư, kỹ thuật viên, giúp bạn xây dựng Thông tấn xã SPK về mọi mặt: Bảo đảm thông tin trong điều kiện mới, gồm cả thông tin trong nước thông tin đối ngoại, thông tin ảnh; xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật; đào tạo đội ngũ cán bộ quản lý, phóng viên, kỹ thuật viên...; xây dựng một cơ quan thông tấn phù hợp với điều kiện của Campuchia.
Nhiều thiết bị, máy móc cần thiết đã được chuyển sang giúp bạn, trong đó có những thiết bị mà chính TTXVN cũng rất cần nhưng vẫn san sẻ cho SPK. Có thể nói, trong lịch sử báo chí thế giới, hiếm có sự giúp đỡ nào vô tư và có hiệu quả cao trong những điều kiện đặc biệt khó khăn như vậy.
Cán bộ, phóng viên của đoàn chuyên gia S78 ngày ấy làm việc quên mình, bất chấp những khó khăn, nguy hiểm rình rập. Thành phố Phnom Penh hoang vắng, không điện nước, không còn cơ sở cho cuộc sống bình thường. Quân Pol Pot còn lẩn quất. Anh chị em trong đoàn tự tổ chức cuộc sống của mình, ngày triển khai công việc, đêm cầm súng canh gác, bảo vệ cơ quan, sẵn sàng chiến đấu. Ăn uống kham khổ, chỉ có gạo, rất hiếm rau xanh, thực phẩm. Việc tiếp tế từ Sài Gòn sang rất hạn chế. Khối lượng công việc lớn, phức tạp, khẩn trương. Các tổ phóng viên đi theo các quân đoàn thì chấp nhận sự gian khó hy sinh cùng với các chiến sĩ trên những địa bàn khó khăn, ác liệt.
Trong 10 năm 1978 - 1988, thời gian đoàn chuyên gia của TTXVN chính thức hoạt động, với gần 200 chuyên gia trên các lĩnh vực; nhiều đồng chí ở dài ngày, có người gần như gắn bó với địa bàn cả cuộc đời công tác của mình. Sau thời gian đó, các chuyên gia biệt phái và cơ quan thường trú của TTXVN tiếp tục giúp đỡ, hợp tác với các đồng nghiệp CPC đến những năm sau này. Sự phát triển của SPK - sau chuyển thành AKP - có sự đóng góp vô tư, chí tình, rất có hiệu quả của các lớp chuyên gia TTXVN.
Những đồng nghiệp TTXVN và SPK gặp mặt sau 45 năm.
45 năm đã trôi qua. Trong buổi gặp mặt, những câu chuyện cảm động và hình ảnh về các chuyên gia TTXVN được các em Xuân, Đức, Dung, Bích nhớ như mới xảy ra gần đây. Nhiều tên người được nhắc đến, trong đó có các bác, các anh đã đi xa: Những nhà lãnh đạo TTXVN đã đã dành nhiều tâm huyết cho sự nghiệp giúp đỡ SPK từ những ngày đầu tiên như các Tổng Giám đốc Đào Tùng, Đỗ Phượng, Phó Tổng Giám đốc Trần Thanh Xuân…; các trưởng đoàn chuyên gia Trần Hữu Năng, Phạm Quế Lâm; các liệt sĩ Nguyễn Năng Phát, Nguyễn Đình Thuỷ; các cán bộ, phóng viên lâu năm như các bác Nguyễn Thị Tỳ, Hoàng Quang Sinh, Nguyễn Bá Ngạc, Hồng Sĩ, Nguyễn Kim Cang Nguyễn Văn Tường, Văn Sắc, Trần Ấn; các cán bộ kỹ thuật như Nguyễn Danh Bưởi, Võ Phương Đông; các lái xe như Phạm văn Thu, Mai Viết Quá, Bùi Lương Duyên... và các đồng chí khác.
Những đồng nghiệp TTXVN và SPK gặp mặt sau 45 năm.
Tại cuộc gặp, các nhà báo Đinh Quang Thành, Trần Mai Hưởng, Đặng Thành, Phạm Tiến Dũng, Trần Quốc Hải…; các kỹ sư Nguyễn Duy Nhị, Trương Việt Cường, Nguyễn Quang San… đã chia sẻ những kỷ niệm thân thiết về những đồng nghiệp Campuchia trong những ngày tháng nhiều gian khó nhưng rất cao đẹp, về tình người, sâu đậm tình hữu nghị Việt Nam - Campuchia.
Những người dự gặp mặt điều có chung cảm nhận: Những tình cảm, những ký ức tốt đẹp không phai mờ theo năm tháng. Sự gắn bó sâu sắc giữa những người làm thông tấn Việt Nam và Campuchia là những tài sản quý báu, còn mãi với thời gian.