Đền thờ Trần Hưng Đạo, ở làng Thổ Khối, xã Hà Dương, huyện Hà Trung (Thanh Hóa) gắn liền với những huyền tích và dấu ấn của vị Anh hùng dân tộc Hưng đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Nguyên Mông lần thứ 2 vào năm 1285.
Đền Trần Hưng Đạo tại xã Hà Dương, huyện Hà Trung, Thanh Hóa.
Tương truyền, năm 1285, người Anh hùng dân tộc Trần Hưng Đạo khi đi đánh giặc từ cửa Thần Phù đã theo sông Hoạt đến làng Thổ Khối. Do lực lượng yếu, Hưng Đạo Vương ẩn náu tại đây để củng cố lực lượng và tránh sự bao vây, tấn công của quân Nguyên Mông.
Vào tháng 5/1285, khi lực lượng đã hùng mạnh, Trần Hưng Đạo tiến quân ra Bắc đánh đuổi quân Nguyên Mông xâm lược, giành được những thắng lợi lớn. Quân Nguyên Mông đã bị đánh đuổi ra khỏi bờ cõi nước ta.
Đây là ngôi đền thờ Trần Hưng Đạo lớn nhất ở Thanh Hóa, còn giữ được nhiều di vật, hiện vật cổ.
Sau khi ông mất, để tưởng nhớ công lao của Trần Hưng Đạo, nhân dân làng Thổ Khối lập đền thờ ông. Năm 1996, ngôi đền được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia.
Đây là ngôi đền thờ Trần Hưng Đạo lớn nhất ở Thanh Hóa, còn giữ được nhiều di vật, hiện vật cổ, như: Long ngai, bài vị, bát hương đá, mũ thờ, kiếm… đặc biệt là chiếc ấn cổ được truyền từ đời này sang đời khác.
Lễ khai ấn năm Kỷ Hợi 2019, ban tổ chức sẽ phát khoảng 10.000 lá ấn cho người dân và du khách thập phương đến dự lễ.
Từ năm 2010 đến nay, nhân dân làng Thổ Khối cùng chính quyền địa phương đã khôi phục và tổ chức lễ khai ấn tại ngôi đền này. Theo đó, đêm 14, rạng sáng ngày 15 tháng Giêng âm lịch hàng năm, lễ khai ấn Đền Trần lại được diễn ra.
Ông Nguyễn Văn Tùng, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Hà Trung, cho biết: Vào đêm ngày 14, rạng sáng 15 tháng Giêng năm Kỷ Hợi (tức đêm 18 rạng sáng 19/2), tại Di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia - Đền thờ Trần Hưng Đạo sẽ tổ chức lễ khai ấn.
Theo đó, lễ khai ấn năm Kỷ Hợi 2019, ban tổ chức sẽ phát khoảng 10.000 lá ấn cho người dân và du khách thập phương đến dự lễ.
Những năm trước, Đền Trần tại Hà Dương cũng thu hút rất đông người dân và du khách đến tham dự.
Ngoài phần lễ, địa phương còn tổ chức các trò chơi dân gian, như: Múa rồng, múa lân, rước nước, đua thuyền trên sông Tống, chơi cờ người, cờ tướng, kéo co, bóng chuyền, đánh đu, hát, múa trống, hò sông Mã,...
Để đảm bảo cho lễ hội khai ấn, phát ấn đền Trần diễn ra an toàn, đúng ý nghĩa, bên cạnh huy động các lực lượng tại địa phương, huyện Hà Trung sẽ huy động khoảng hơn 100 chiến sĩ Công an huyện và đoàn viên thanh niên tham gia phục vụ lễ hội.