Cuốn sách "Hồi ức sáng tác và các tác phẩm âm nhạc về Đại tá, nhạc sĩ Trọng Loan" dày hơn 700 trang là những bài viết, câu chuyện nghề, hồi ức tâm tình dung dị của người nhạc sĩ này vừa được Ban Văn học Nghệ thuật - Đài Tiếng nói Việt Nam, giới thiệu đến bạn đọc.
Chương trình nghệ thuật "Tổ quốc trong tim” kỷ niệm 100 năm ngày sinh nhạc sĩ Trọng Loan do Hội Nhạc sĩ Việt Nam kết hợp với Truyền hình Quân đội nhân dân sẽ diễn ra ngày 21/12 để tưởng nhớ và tri ân những cống hiến và đóng góp của nhạc sĩ đối với nền âm nhạc cách mạng Việt Nam.
Cuốn sách là tâm huyết cuối đời của nhạc sĩ Trọng Loan với mong muốn để lại cho đời những câu chuyện hay, những nốt nhạc đẹp về quê hương, đất nước, về cuộc đời người chiến sĩ Bộ đội Cụ Hồ. Cuốn sách không chỉ là nguồn tư liệu quý về cuộc đời, sự nghiệp sáng tác âm nhạc của nhạc sĩ Trọng Loan mà còn đóng góp vào kho tàng lịch sử âm nhạc Việt Nam.
Các sáng tác của nhạc sĩ Trọng Loan luôn gắn với cuộc sống, chiến đấu của người chiến sĩ và được phổ biến rộng rãi, động viên, thôi thúc quân dân ta chiến đấu trong kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ cũng như trong hòa bình, xây dựng đất nước. Năm 2001, nhạc sĩ Trọng Loan đã được nhận Giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật với chùm 5 ca khúc: "Phải đánh lũ giặc Mỹ", "Người Châu Yên em bắn máy bay", "Quân reo quê mẹ Quảng Trị anh hùng", "Lời ca dâng Bác", "Trăng sáng trên rừng quê".
Với 5 phần: "Những mảnh hồi ức", "Nghĩ về nhạc", "Nhạc phẩm", "Giữa bạn bè và công chúng", "Vĩ thanh", tác phẩm đã mang đến cho bạn đọc một chân dung khá tròn vẹn, đầy đủ về nhạc sĩ tài hoa, giản dị mà rất đỗi khiêm nhường.
Cuốn sách tập hợp gia tài âm nhạc đồ sộ với 251 ca khúc được nhạc sĩ sáng tác dọc dài ba thời kỳ lịch sử của đất nước: Chống Pháp, chống Mỹ và hòa bình xây dựng bảo vệ Tổ quốc. Bên cạnh đó là những công trình nghiên cứu, những suy nghĩ trăn trở tìm tòi và ghi chép của nhạc sĩ Trọng Loan về các sự kiện, các hoạt động âm nhạc của đất nước, của quân đội. Cuốn sách cũng chọn lọc một số bài viết, là những góc nhìn đa chiều của các nhà báo, những người bạn nghề và công chúng yêu mến dành cho ông.
Tưởng nhớ về “nhạc sĩ đàn anh”, nhạc sĩ Doãn Nho chia sẻ: “Nhạc sĩ Trọng Loan là thế hệ đàn anh của chúng tôi. Ông sáng tác từ khi còn ở Quân khu 4. Khi về Nhà hát Quân đội nhận nhiệm vụ Phó Giám đốc nhà hát, lúc này ông đã có rất nhiều bài hát nổi tiếng mà chúng ta đã nhắc đến bây giờ nghe lại vẫn xúc động. Như trong bài “Lời ca dâng Bác”, lời ca "Chúng con lên đường hình tổ quốc trong tim" khắc họa hình ảnh người lính sao mà rõ nét đến vậy.
Không chỉ dừng lại ở đó, với sáng tác chuyên nghiệp, trong tác phẩm bao giờ cũng có dấu ấn sáng tạo riêng không thể lẫn và cũng không thể bắt chước.
Đặc điểm chung của thế hệ nhạc sĩ Trọng Loan là chưa hề qua trường lớp đào tạo bài bản, chủ yếu là tự học và có thể chịu ảnh hưởng từ gia đình nên rất hồn nhiên sáng tạo từ sâu thẳm tâm hồn mình. Cũng chính vì vậy mà các nhạc sĩ rất nhạy cảm với cái mới. Nhạc sĩ Trọng Loan khi đã ở tuổi “cổ lai hy” vẫn rất trẻ với phong cách nhạc nhẹ. Ông đã rất thành công trong ca khúc "Nếu em đến thăm đảo tôi".
Bản thân nhạc sĩ đã trọn đời trong quân đội nên hình ảnh người lính trong âm nhạc của anh rất chân thực, rất đẹp và rất truyền cảm. Lễ kỷ niệm 100 năm nhạc sĩ Trọng Loan tôi tin rằng xứng đáng tô thắm thêm truyền thống anh hùng của quân đội ta "vì nhân dân phục vụ, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng".
Chia sẻ về sự nghiệp của nhạc sĩ Trọng Loan, nhạc sĩ Cát Vận cho biết: 100 năm nhạc mới Việt Nam có nhiều thành tựu. Những thành tựu đó không thể nói bằng văn chương, sách báo được mà phải chính từ các tác phẩm của các bậc tiền bối trong làng nhạc như nhạc sĩ Đỗ Nhuận, Văn Cao, Trọng Loan. Đó là những bậc tiền bối cực kỳ tài năng đã khắc họa được chân dung của âm nhạc Việt Nam qua một thế kỷ bằng các tác phẩm.
“Chúng ta bây giờ thường nói đến dân gian đương đại, hòa nhập thế giới, cải cách cho kịp với tiến trình của âm nhạc thế giới thì nhạc sĩ Trọng Loan cũng đã có những tác phẩm mang âm hưởng dân gian đương đại rất là hoàn chỉnh mà khi đó cách đây gần nửa thế kỷ” - nhạc sĩ Cát Vận khẳng định.
Chủ tịch Ủy ban Liên hiệp các hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, nguyên Chủ tịch Hội nhạc sĩ Việt Nam Đỗ Hồng Quân chia sẻ: “Trong những năm gần đây, Hội nhạc sĩ Việt Nam đã tổ chức kỷ niệm ngày sinh của các nhạc sĩ. Lần lượt các chuỗi sự kiện được tổ chức trong năm 2022 kỷ niệm 100 năm ngày sinh nhạc sĩ Đỗ Nhuận, đợt sự kiện tri ân nhân 100 năm ngày sinh nhạc sĩ Văn Cao. Và tới nay là 100 năm ngày sinh nhạc sĩ Trọng Loan. Đây là hoạt động nói lên lời tri ân với một nhạc sĩ xuất thân từ quân đội suốt đời sáng tác ca khúc cho quân đội, cho đất nước.
Tôi đánh giá rất cao thế hệ nhạc sĩ đầu tiên của âm nhạc cách mạng Việt Nam - các nhạc sĩ đi theo Đảng, theo bác Hồ, những chiến sĩ một bên vai khoác súng, một bên vai khoác đàn. Họ đều đã đóng góp sự nghiệp của mình vào sự nghiệp văn hóa nước nhà, từ các cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ cho tới thời kỳ đổi mới và đi lên của đất nước giàu mạnh phồn vinh, sánh vai với các cường quốc của thế giới.
Với tư cách là một nhạc sĩ sáng tác thế hệ đi sau, tôi thấy rõ âm nhạc của nhạc sĩ Trọng Loan thấm lượng tình yêu thương, tươi mát, hồn nhiên, hiến dâng cho dân tộc”.
Nhạc sĩ Trọng Loan sinh năm 1923, mất năm 2010. Ông là một trong những “cánh chim đầu đàn” của đội ngũ các nhạc sĩ quân đội. Nhạc sĩ Trọng Loan đã để lại gia tài âm nhạc đồ sộ với hàng trăm ca khúc, nhiều bài hát được phổ biến rộng rãi.
Ông đã được tặng Huân chương Độc lập hạng Ba năm 1996; Giải thưởng Nhà nước về văn học - nghệ thuật năm 2001; Huân chương Quân công hạng Nhì…