Tuần qua, nhiều báo đã đăng tải về tranh chấp bản quyền nhiếp ảnh trong các poster ảnh bộ phim “Cánh đồng bất tận”. Đến nay, các bên liên quan đều đã lên tiếng. Vậy đâu là sự thật và sự việc sẽ được giải quyết thế nào? Rốt cuộc ai là người có lỗi trong việc thực hiện những poster “không có chủ” này?
Một trong số poster trôi nổi ghi tên: Nhiếp ảnh Trần Huy Hoan nhưng sử dụng ảnh của Đặng Minh Tùng. |
Mập mờ…
Sự việc được khởi xướng khi nhiếp ảnh gia Đặng Minh Tùng đòi bản quyền tên mình trên các poster bộ phim. Nhiếp ảnh gia Đặng Minh Tùng và nhà sản xuất BHD ký hợp đồng chụp ảnh hậu trường phim “Cánh đồng bất tận” từ khi khởi quay phim cho đến khi đóng máy. Đặng Minh Tùng đã chụp và chuyển ảnh cho BHD theo hợp đồng. Tuy nhiên, khi các tấm poster phim được tung ra, những tấm ảnh do Đặng Minh Tùng chụp in trên poster đều ghi tên nhiếp ảnh gia Trần Huy Hoan. Khi sự việc xảy ra, Đặng Minh Tùng đã lên tiếng, cho rằng việc BHD và nhiếp ảnh gia Trần Huy Hoan lấy ảnh của mình mà không đề tên tác giả là vi phạm về quyền tác giả.
Tuy nhiên, thật bất ngờ, nhà nhiếp ảnh Trần Huy Hoan khi trả lời về vấn đề này đã khẳng định: “Tôi không hề lấy một bức ảnh nào của Đặng Minh Tùng để thiết kế poster trong phim. Những poster mà Tùng thắc mắc không phải do tôi thực hiện. Tôi chỉ thiết kế 5 poster phim giai đoạn đầu từ khi bộ phim chưa khởi quay và lúc đó Tùng chưa thực hiện vai trò nhiếp ảnh của mình trong bộ phim này! Những bức ảnh trong poster do tôi thiết kế là do chính tôi chụp. 7 diễn viên chính trong bộ phim có thể làm chứng cho tôi điều này. Việc thực hiện các poster sau này của bộ phim thì chỉ có chính nhà sản xuất mới có câu trả lời. Họ là người quyết định chức danh và ghi chức danh”.
Nhà sản xuất trả lời
Ngày 30/11, Công ty BHD và Hãng phim Việt đã chính thức có phản hồi về sự việc này. Theo Công ty BHD, nhà nhiếp ảnh Đặng Minh Tùng ký hợp đồng làm nhiếp ảnh hiện trường với Hãng phim Việt nên mọi khúc mắc phải làm việc với Hãng phim Việt. Hãng phim Việt cũng có văn bản khẳng định, toàn bộ các bức ảnh sử dụng trong poster phim “Cánh đồng bất tận” là của nhà nhiếp ảnh Đặng Minh Tùng, nhưng hãng là chủ sở hữu và đăng ký bản quyền toàn bộ các bức ảnh của Tùng nên có quyền sử dụng toàn bộ hình ảnh của nhà nhiếp ảnh này cho bất cứ mục đích nào của mình (trừ việc sử dụng vi phạm quy định của pháp luật). Thông báo nói rõ, một bộ phim, nếu hoàn thành được cần có sự nỗ lực và công sức đóng góp của cả một tập thể với hàng trăm con người. Theo thông lệ, trong phần ghi danh “Credit” - phần cuối cùng sau khi phim kết thúc được coi là “Lý lịch trích ngang” của phim “Cánh đồng bất tận” đã ghi rõ chức danh của Đặng Minh Tùng là: Nhiếp ảnh. Cũng theo Hãng phim Việt, Bộ luật Dân sự, Luật Sở hữu trí tuệ và quyền tác giả và quyền liên quan ghi rõ: “Hình ảnh tĩnh được lấy ra từ một tác phẩm điện ảnh hay tương tự như điện ảnh không được coi là tác phẩm nhiếp ảnh mà là một phần của tác phẩm điện ảnh đó”. Và cho rằng những bức ảnh hiện trường phim “Cánh đồng bất tận” là do sự sáng tạo của cả tập thể đoàn phim, chứ không phải sự sáng tạo của cá nhân nhà nhiếp ảnh Đặng Minh Tùng.
Sau khi nhận được những phản hồi trên, nhiếp ảnh gia Đặng Minh Tùng có ý kiến: “Tôi thấy nhà sản xuất có những giải thích không hề thuyết phục. Hãng phim Việt dẫn Bộ luật Dân sự, Luật Sở hữu trí tuệ về quyền tác giả và quyền liên quan với quy định: “Hình ảnh tĩnh được lấy từ một tác phẩm điện ảnh hay tương tự như điện ảnh không được coi là tác phẩm nhiếp ảnh mà là một phần của tác phẩm điện ảnh đó” để so sánh với những bức ảnh do tôi chụp thì hoàn toàn không đúng. “Hình ảnh tĩnh” được quy định ở đây cần được hiểu là hình ảnh được gỡ từ một cảnh trong phim và bo hình lại. Còn hình của tôi là do tôi tự bấm máy với những góc nhìn riêng. Hơn nữa, ngay trong thông cáo báo chí của Hãng phim Việt có những chỗ bộc lộ sự mâu thuẫn. Phần đầu, họ khẳng định nhiếp ảnh gia Trần Huy Hoan không liên quan đến những poster phim, và các poster phim đợt này do Hãng phim Việt thiết kế dựa trên các ảnh do tôi chụp. Nhưng ở phần sau họ lại khẳng định anh Trần Huy Hoan tham gia vào bộ phim không phải chỉ là nhiếp ảnh gia trong việc chụp ảnh studio và hiện trường mà còn giúp đạo diễn tạo hình một số nhân vật và trong những cảnh quay… Nếu nhà sản xuất phim ghi tên anh Trần Huy Hoan ở chức danh cố vấn hay gì khác thì tôi sẽ không thắc mắc, nhưng ở đây anh ấy lại đứng tên với vai trò nhiếp ảnh. Tôi tin rằng công chúng sẽ hiểu lầm anh Hoan là người chụp toàn bộ các bức ảnh trong phim và poster. Nếu với vai trò nhiếp ảnh, tại sao họ lại không sử dụng ảnh của anh Hoan mà sử dụng hoàn toàn ảnh của tôi không chỉ trên poster mà cả ảnh công bố trên báo?”.
Nhiếp ảnh gia Đặng Minh Tùng cho biết: “Mục đích của tôi lên tiếng trong sự việc này chỉ mong tìm lại tên mình cho các tác phẩm của mình, đòi hỏi những sáng tác của mình phải được trân trọng và bảo vệ!”.
Đúng sai có lẽ vẫn cần thêm những cuộc ngồi lại giữa hai bên để làm cho rõ. Tuy nhiên, sự việc này đã lại gióng lên một hồi chuông cảnh báo cho việc vi phạm bản quyền tác giả, đang là vấn đề rất nóng và thường xuyên xảy ra ở Việt Nam.
Hoàng Nam