Quang cảnh buổi tọa đàm.
Theo báo cáo đề dẫn, đầu năm 1943, Ban Thường vụ Trung ương Đảng đã xây dựng ATK II của Trung ương tại huyện Hiệp Hòa (Bắc Giang), giáp ranh với các huyện Phú Bình, Phổ Yên (Thái Nguyên) và có 8 điểm di tích. Năm 1994, Nhà nước đã xếp hạng di tích quốc gia đối với 7 di tích thuộc ATK II. Tháng 6/2018, chùa Y Sơn (xã Hòa Sơn) được bổ sung vào hệ thống di tích quốc gia. Mỗi di tích đều gắn với những nhân vật lịch sử quan trọng và các sự kiện tiêu biểu, đánh dấu bước chuyển trong quá trình chuẩn bị lực lượng và các điều kiện cho cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền năm 1945. Năm 2012, Thủ tướng Chính phủ đã công nhận 16 xã ATK II, trong đó hệ thống di tích tập trung tại 4 xã: Hoàng Vân, Hoàng An, Hòa Sơn, Xuân Cẩm.
Tại buổi tọa đàm, các đại biểu trao đổi tập trung phân tích ý nghĩa lịch sử, văn hóa, khoa học, thẩm mỹ của di tích ATK II. Nhiều ý kiến cho rằng ATK II Hiệp Hòa có đầy đủ yếu tố để đề nghị Thủ tướng Chính phủ công nhận là di tích quốc gia đặc biệt. Tuy nhiên, việc xây dựng hồ sơ đề nghị Thủ tướng Chính phủ công nhận di tích ATK II, Hiệp Hòa, Bắc Giang là di tích quốc gia đặc biệt cần bổ sung thông tin nhằm làm nổi bật yếu tố đặc biệt của di tích.
Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Mai Hùng, Ủy viên Hội đồng Di sản Văn hóa quốc gia, hồ sơ cần bổ sung số liệu, hình ảnh để minh chứng rõ hơn các di tích không chỉ là nơi ghi dấu các sự kiện lịch sử quan trọng của Đảng thời kỳ tiền khởi nghĩa trước Cách mạng tháng Tám năm 1945 mà còn là công trình văn hóa, kiến trúc có giá trị lâu đời, gắn với tín ngưỡng tôn giáo và đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân.
Tiến sĩ Nguyễn Xuân Năng cho rằng, ngoài những giá trị to lớn về lịch sử, ATK II Hiệp Hòa còn mang đậm nét văn hóa truyền thống độc đáo, có nhiều đặc trưng riêng biệt. Vì vậy, các điểm lớn về giá trị lịch sử, văn hóa và các địa điểm lịch sử tại ATK II Hiệp Hòa cần được làm rõ và sâu hơn trong Hồ sơ đề nghị Thủ tướng Chính phủ phê duyệt là di tích Quốc gia đặc biệt.
Phó Cục trưởng Cục Di sản Văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) Trần Đình Thành phát biểu tại buổi Tọa đàm.
Phó Cục trưởng Cục Di sản văn hoá Trần Đình Thành đánh giá cao công tác chuẩn bị Hồ sơ xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt ATK II Hiệp Hòa. Hiện nay, việc bảo tồn, tôn tạo và phát huy các giá trị của Khu di tích lịch sử ATK II Hiệp Hòa là việc làm cần được chính quyền và nhân dân địa phương chú trọng quan tâm triển khai. Với những giá trị nổi bật của di tích, các thành viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia sẽ sớm xem xét trình Thủ tướng Chính phủ ra quyết định xếp hạng di tích ATK II Hiệp Hòa là di tích lịch sử quốc gia đặc biệt.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang Lê Ánh Dương cảm ơn ý kiến đóng góp quý báu của các nhà nghiên cứu, nhà khoa học, đồng thời cho biết sẽ tiếp thu, bổ sung để hoàn thiện hồ sơ trước khi trình Thủ tướng Chính phủ công nhận ATK II là di tích quốc gia đặc biệt.
Phát huy giá trị các di tích trong thời gian tới, đồng chí Lê Ánh Dương cho biết UBND tỉnh đã có kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 để trùng tu, tôn tạo các điểm di tích ATK II. Cùng đó, tập trung tuyên truyền quảng bá, giới thiệu để cán bộ, đảng viên, nhân dân nhận thức đầy đủ hơn về ý nghĩa đặc biệt của hệ thống di tích ATK II, có ý thức, trách nhiệm bảo vệ, phát huy giá trị.