Theo lời mời của Bộ Tư lệnh Hải quân, ngày 28/4, cùng với nhiều đơn vị khác, đoàn Hội Nhà văn Việt Nam đã đến Trường Sa. Lên tàu từ cảng Cam Ranh, lúc về cập cảng Cát Lái, những nhà văn, nhà thơ đã có một hải trình đặc biệt trong những ngày Trường Sa “dậy sóng”.Trường Sa ngày vềNhà văn Võ Thị Xuân Hà, Trưởng ban Nhà văn Trẻ (Hội Nhà văn VN) kể rằng đây là lần đầu tiên chị đến với Trường Sa. Trước khi đi, giống như nhiều người khác, chị cũng tự nghiên cứu tài liệu, tìm hiểu nơi mình sắp tới. Chị cũng không giấu diếm rằng, trước đây, chị đọc những gì liên quan đến Trường Sa phần nhiều cũng vì tò mò muốn biết đảo chìm, đảo nổi như thế nào. Nhưng đấy chỉ là những tư liệu khô cứng nên không đọng trong trái tim mình.
Nhưng rồi, từ lúc bước chân lên tàu của hải quân ra Trường Sa, trải qua những ngày nắng chan trên biển, có lúc gặp tàu lạ che kín mít, không cờ hiệu, tàu của hải quân đã phải bẻ lái sang hướng khác để tránh va chạm; chứng kiến sự vất vả của lính đảo và những nỗ lực của họ ngày đêm canh giữ biển trời Tổ quốc, thì chị đã có những suy nghĩ khác.
Đoàn Hội Nhà văn Việt Nam đi Trường Sa (từ 28/4 - 7/5/2014). Ảnh: Nguyễn Vũ Hưng |
“Giây phút tôi bừng tỉnh là lúc ngồi xuồng máy từ tàu vào đảo chìm Đá Thị. Từ tàu lên đảo cách khoảng một hải lý, giữa biển mênh mông phía sau là tàu, trước mặt là đảo chìm bé con con xa mờ, mấy người nhỏ nhoi trên xuồng. Lúc ấy mới thấy cái nắng sao khắc nghiệt, lúc ấy mới thấy cái gian nan, mới thấy sao lính của mình khổ thế. Tôi từng đi viết nhiều cho các đơn vị, quân đội có, công an có. Mỗi nơi có cái vất vả riêng, nhưng hải quân Việt Nam vẫn là gian nan nhất, nhất là trong thời điểm biển Đông “dậy sóng” như lúc này”, chị nói.
“Khi ra đến Trường Sa, mọi toan tính đời thường diễn ra xung quanh cuộc sống của chúng ta trở nên nhỏ nhặt, vô nghĩa. Nếu như ai nuôi dưỡng và phát triển được suy nghĩ ấy thì con người ta sẽ trưởng thành lên rất nhiều và thời gian trưởng thành sẽ ngắn hơn trên đất liền”. (Võ Thị Xuân Hà) |
Sau chuyến đi ấy, cứ thấy cái gì viết dính dáng đến Trường Sa, Hoàng Sa là chị muốn đọc. Thật lạ kỳ, Trường Sa đã ngấm vào máu thịt, vì thế khi viết gì, kể gì về Trường Sa chị cũng cố gắng chuyển tải những thông điệp một cách dễ hiểu nhất tới người đọc.
Cũng theo Võ Thị Xuân Hà, chuyến đi Trường Sa của đoàn Hội Nhà văn VN lần này, việc lựa chọn người đi rất chặt chẽ. Nhưng với tiêu trí “trẻ” nên Ban Nhà văn Trẻ của chị đã “thắng thế”. Nguyễn Vũ Hưng, một hội viên trẻ vừa kết nạp Hội năm ngoái cũng có trong danh sách.
Nguyễn Vũ Hưng là giảng viên môn Văn học Pháp của Đại học quốc gia TP Hồ Chí Minh, đang làm luận án tiến sĩ ở Pháp. Thời gian này Hưng về Việt Nam lấy tư liệu làm luận án. Khi gặp Trưởng ban Nhà văn Trẻ ở TP Hồ Chí Minh, biết chuẩn bị có đợt đi Trường Sa, Hưng nói: Cho em đi với. Chị cười bảo, để chị báo cáo lãnh đạo Hội, vì những người mới kết nạp thường ít cơ hội hơn những người đã kết nạp nhiều năm. Kết quả là Hưng đã được đưa vào danh sách. Chuyến đi ấy là một trải nghiệm mới với Nguyễn Vũ Hưng.
“Trước chuyến đi tôi có đọc một số bài viết của những người được đi trước, nhưng đa số chỉ là thông tin sơ sài và các ý kiến chủ quan. Tôi biết thực tế sinh động và phức tạp hơn nhiều”, Nguyễn Vũ Hưng nói. Hình ảnh đẹp đầu tiên hiện ra trong chuyến đi là Song Tử Tây. Hưng cùng một số thành viên của đoàn đã dậy rất sớm để chờ đợi phút giây hòn đảo đầu tiên tắm mình trong ánh mặt trời đỏ rực tinh mơ. 30 phút sau, đoàn lên đảo Song Tử Tây.
“Việc đầu tiên tôi làm sau khi cởi áo phao là tách đoàn, đi xuống bãi biển, vốc một nắm cát và vỏ sò vào tay. Cảm giác rất đặc biệt. Đó là khoảnh khắc quan trọng nhất của chuyến đi đối với tôi. Tôi quyết định trở về nước và kêu gọi các bạn bè từ những trường đại học, viện nghiên cứu trên thế giới trở về nước cũng là vì những vốc cát, những vỏ sò như thế này”, Hưng kể.
Sau khi trở về Nguyễn Vũ Hưng đã viết được hai chủ đề trong công trình nghiên cứu của mình, dự định sẽ hoàn thành trong 10 năm tới. Một phần nhỏ sẽ được viết cho kỷ yếu kỷ niệm 60 năm Hải quân Nhân dân Việt Nam vào năm 2015.
Kịch bản đặc biệt
Đêm cuối cùng trên tàu, theo thông lệ, một chương trình văn nghệ đã được tổ chức để tổng kết chuyến đi. Nhà thơ Hữu Việt được Đoàn công tác tín nhiệm giao nhiệm vụ viết kịch bản cho toàn bộ chương trình giao lưu chia tay. Giây phút ấy, Hữu Việt nhớ tới câu nói của anh Nguyễn Viết Thuân, chủ tịch huyện đảo Trường Sa: Từ bây giờ trở đi chúng ta có chung một ngày sinh, đó là ngày 28/4, ngày chúng ta bước lên con tàu này. Còn đồng chí Nguyễn Đức Nho, Phó Tham mưu trưởng Bộ Tư lệnh Hải quân nói rằng: Khi các đồng chí bước lên con tàu này, các đồng chí là những thủy thủ, khi đặt chân lên hòn đảo đầu tiên các đồng chí trở thành những chiến sĩ hải quân.
“Trong tâm trạng đó, đoàn Hội Nhà văn VN ngồi lại với nhau, tôi quyết định viết kịch bản dựa trên tất cả những sáng tác của các nhà văn nhà thơ thành vở trình diễn thơ-văn xuôi”, nhà thơ Hữu Việt kể. Dựa trên tuyện ngắn “Những bức thư gửi từ biển” của nhà văn Võ Thị Xuân Hà (tưởng tượng linh hồn của các chiến sĩ vẫn đang trú ngụ trong tầng tầng lớp lớp san hô và mỗi khi những con tàu từ đất liền quê mẹ đi qua, những linh hồn ấy trồi lên mặt nước, chia sẻ, gửi gắm những lời yêu thương cho những người mẹ, người vợ, người con; trở thành những lời nhắn nhủ, thông điệp với người sống), Hữu Việt đặt ra một mạch truyện. Đồng hành với nó là những bài thơ của những thành viên trong đoàn, diễn viên chính là tác giả của những tác phẩm ấy. Nhạc nền là bài hát “Bình yên hơi thở Biển Đông” của nhà thơ Bàng Ái Thơ.
Một kịch bản đặc biệt với những diễn viên đặc biệt trong một không khí đặc biệt. Khi biễu diễn, nhiều người có mặt trên con tàu ấy đã khóc. Những giọt nước mắt của tình đồng chí, tình quân dân, cũng là tình cảm sâu đậm của đất liền gửi tới những chiến sĩ, những người dân đang làm nhiệm vụ và sinh sống ở Trường Sa. Dù không ai nói ra nhưng có lẽ ai cũng tự nhủ, một phần trái tim họ đã dành cho Trường Sa, hướng về Trường Sa, dù mới một lần đến. Cuộc sống sẽ có nhiều ý nghĩa hơn sau chuyến đi ấy…
Hoàng Linh