Lễ hội Đền Cửa Ông được tổ chức hàng năm vào ngày 3 - 4/2 và ngày 3 - 4/8 âm lịch, nhằm tôn vinh những giá trị lịch sử, văn hóa di tích lịch sử quốc gia đặc biệt đền Cửa Ông và Chủ thần đền là Hưng Nhượng Vương Trần Quốc Tảng, con trai thứ 3 của Quốc công Tiết chế Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn. Đây là vị tướng có nhiều công lao to lớn trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông với 2 lần được cử ra trấn ải ở Cửa Suốt, một trong những vị trí chiến lược của vùng Đông Bắc, góp phần giữ gìn biên cương của Tổ quốc.
Lễ hội Đền Cửa Ông nhằm tái hiện lịch sử, công lao to lớn của các bậc “khai quốc công thần”, những người có công với dân, với nước, là dịp để mỗi người dân thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”.
Năm 2016, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận Lễ hội Đền Cửa Ông là Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia năm 2016; được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa quốc gia đặc biệt vào năm 2017.
Lễ hội Đền Cửa Ông năm nay không chỉ là dịp để mọi người tưởng nhớ đến công lao to lớn của các bậc tiền nhân có công với dân, với nước, để nhân dân ta thể hiện truyền thống đạo lý "uống nước nhớ nguồn" của dân tộc mà còn là dịp để giới thiệu về tiềm năng, thế mạnh của vùng đất, con người Cẩm Phả với tinh thần “Hội tụ văn hóa thợ mỏ - Lan tỏa tình người vùng than”, thu hút mạnh mẽ du khách đến với thành phố Cẩm Phả; phát triển du lịch 4 mùa, bền vững…
Sau lễ rước Đức Ông và các nhân thần vi hành khu an ngự và lễ khai hội, từ chiều 28/8 đến hết ngày 30/8, tại Đền Cửa Ông sẽ tiếp tục diễn ra nhiều hoạt động văn hóa đặc sắc, gồm: Lễ tế Hưng Nhượng Vương Trần Quốc Tảng và các nhân thần tại Đền Thượng được tổ chức vào chiều 28/8; chương trình nghệ thuật “Về miền đất thiêng” diễn ra vào tối 28/8. Các trò chơi dân gian diễn ra từ chiều 28 đến hết ngày 29/8 và lễ giã hội diễn ra vào chiều 30/8 (tức 4/8 âm lịch).
Theo ông Đinh Ngọc Chiến, Phó Chủ tịch UBND thành phố Cẩm Phả, Lễ hội Đền Cửa Ông được tổ chức vào ngày 3/8 do các năm trước bị gián đoạn bởi dịch COVID-19 và theo nguyện vọng của người dân, lễ hội năm nay đã có đầy đủ các nghi lễ. Ngoài ra, thành phố Cẩm Phả cũng đã xây dựng đề án bảo tồn, phát huy di tích lịch sử trên địa bàn; trong đó có di tích đặc biệt quốc gia Đền Cửa Ông.