Có lẽ, đó là điều khiến Giải Biếm họa báo chí Việt Nam lần III- Cúp Rồng Tre (do báo Thể thao & Văn hóa tổ chức, với sự bảo trợ của Hội Nhà báo Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam) thực sự độc đáo hơn, thành công hơn và cũng có giá trị sâu rộng hơn.
Chủ đề hay
Lần đầu tiên, một cuộc triển lãm các tác phẩm đoạt giải và các tác phẩm có giá trị của Giải Biếm họa báo chí Việt Nam lần III - Cúp Rồng Tre với chủ đề “Môi trường và biến đổi sinh thái” đã chọn không gian ngoài trời của đường phố Lý Thái Tổ làm nơi trưng bày. Ở ngay trước cửa LUALA, nơi đã từng nổi tiếng với những buổi hòa nhạc đường phố. Chính bởi vậy, ngay trước khi khai mạc triển lãm (chiều qua, 28/3), đã thấy rất đông người xem dừng lại trước mỗi bức tranh. Và cũng lại thật bất ngờ, khi tranh biếm họa được đón nhận và giữ chân người xem "mạnh" như vậy!
Nhưng với những người tổ chức giải, thì không phải là sự bất ngờ. Bởi để có được thành công của ngày hôm nay, những người thực hiện Giải Biếm họa Báo chí Việt Nam 2 năm một lần (bắt đầu từ năm 2007) đã phải khổ công suốt 6 năm qua, vừa là để "vực" dậy một thể loại báo chí rất độc đáo, rất hấp dẫn, có sức giáo dục cao này; vừa là "tác động" để cả người trong giới lẫn người ngoài giới hiểu hơn, yêu hơn tranh biếm họa.
|
Trao giải nhất cho tác giả Trần Hải Nam với tác phẩm “Miếng ghép ngược”. Ảnh: Minh Đức - TTXVN |
Năm nay, ở lần thứ ba tổ chức, Giải Biếm họa báo chí Việt Nam - Cúp Rồng Tre lần thứ III (2011 -2012) có chủ đề “Môi trường và biến đổi sinh thái”- một chủ đề rất nóng với toàn thế giới cũng như toàn thể nhân loại, như bà Trương Lê Kim Hoa - Tổng biên tập báo Thể thao &Văn hóa, Trưởng BTC Giải cho biết; nhưng lại cũng là chủ đề đã được thế giới khai thác suốt trong 50 năm qua, trên mọi lĩnh vực, ở mọi góc cạnh của vấn đề. Bởi vậy, đây là chủ đề vừa dễ, vừa khó cho những họa sĩ dự thi; và cũng là chủ đề khiến BTC và BGK "phấp phỏng" trong suốt 4 tháng phát động. Họa sĩ Lý Trực Dũng- Trưởng BGK cho biết: "Chúng tôi thực sự lo về chất lượng của cuộc thi. Bởi thứ nhất đây là một đề tài không mới, rất dễ dẫn tới sự trùng lặp trong ý tưởng của những người dự thi với những tác phẩm đã có trước đây. Ngoài ra, tại cuộc thi năm nay, mỗi người dự thi chỉ được gửi 5 tác phẩm, thay cho 10 tác phẩm như trong 2 cuộc thi trước; với số lượng ít như vậy, đòi hỏi về chất lượng cũng khắt khe, liệu các tác phẩm có thực sự xứng tầm và liệu chất lượng của cuộc thi có bị ảnh hưởng?".
Nhưng vượt ngoài sự lo lắng của cả BTC và BGK, gần 500 tác phẩm dự thi của gần 100 họa sĩ đều có chất lượng cao. Những tác phẩm có giá trị chiếm một số lượng lớn. Và quan trọng hơn là những giải thưởng năm nay đều rất xứng đáng và đều nhận được sự đồng thuận gần như 100% của BGK. "Như với tác phẩm đạt giải nhất "Miếng ghép ngược" của tác giả Trần Hải Nam, đã có tới 7/7 phiếu của BGK dán trên đó cho giải nhất, đó là điều thật tuyệt vời"- họa sĩ Lý Trực Dũng cho biết.
"Sở dĩ cuộc thi nhanh chóng trở thành một ngày hội của biếm họa toàn quốc bởi chủ đề của cuộc thi - “Môi trường và biến đổi sinh thái” - đã chạm đến một trong những vấn đề nhức nhối nhất hiện nay. Đó vừa là những vấn nạn lớn mang tính toàn cầu như biến đổi khí hậu, nước biển dâng đe dọa nhà cửa của 22 triệu người Việt Nam và đất đai của nhiều vùng lãnh thổ… lại vừa thể hiện trong những hành vi cá nhân, tưởng chừng rất nhỏ bé như xả rác bừa bãi, lãng phí nước sạch, thói quen dùng túi nilon tràn lan…"- bà Trương Lê Kim Hoa khẳng định.
Những ý tưởng độc đáo
|
Các giải thưởng
Giải nhất: "Miếng ghép ngược"- Trần Hải Nam.
Hai giải nhì: "Giao hưởng: Dòng sông đen"- Hà Xuân Nồng (NOP) và "Cá hóa thạch"- Nguyễn Hữu Lộc.
Hai giải ba: "Ăn cả phần của tương lai"- Đỗ Anh Dũng (DAD) và "Đã nằm trong cao hổ cốt"- Nguyễn Hữu Đức.
Ngoài ra là 5 giải khuyến khích và 1 giải do cộng đồng mạng bình chọn.
BTC Giải Biếm họa báo chí Việt Nam lần III đã tổ chức bán đấu giá tranh vì mục đích từ thiện trong suốt quá trình diễn ra triển lãm. Toàn bộ số tiền thu được sẽ được ủng hộ "Quỹ Vì nỗi đau da cam/TTXVN" để dành cho các nạn nhân chất độc da cam tại Việt Nam. |
Với một tác phẩm biếm họa, 60% thành công là do ý tưởng, 40% là cách trình bày. Với tiêu chí này, thì cuộc thi thật sự là một thành công lớn.
Gần 100 họa sĩ biếm họa chuyên và không chuyên đã mang tới cuộc thi khá nhiều ý tưởng hay. Hình ảnh đầy tính tượng trưng quốc tế như trái đất, thần Atlas... xuất hiện ở khá nhiều tranh dự thi với nỗi đau vô bờ bến vì phải vác trái đất quá... bẩn. Bản sắc Việt Nam qua các tác phẩm âm nhạc, mỹ thuật, văn học tiêu biểu cũng được các họa sĩ biếm chế thành tác phẩm biếm họa. Hay hình ảnh cá chép trong tranh dân gian "Lý ngư vọng nguyệt", một tuyệt tác của dòng tranh Hàng Trống, cũng được khai thác trong tác phẩm đoạt giải nhì "Cá hóa thạch" của tác giả Nguyễn Hữu Lộc; khi hình ảnh những chú cá chép sống động, quá đẹp về hình, về màu, thâm thúy về ý nghĩa là thế trong tranh Hàng Trống, giờ còn... độc bộ xương bởi nước thải công nghiệp đen ngòm.
Một bất ngờ là có họa sĩ biếm còn chế cả nhạc giao hưởng: Đó là tuyệt phẩm có tên “Giao hưởng: Dòng sông đen” (giải nhì, tác giả Hà Xuân Nồng). Chắc khó có dàn nhạc giao hưởng lừng danh thế giới nào dám chơi trên "bản giao hưởng" đen như vậy!...
Không chỉ thành công về ý tưởng, cuộc thi lần này cũng cho thấy sự phong phú, đa dạng về khả năng thể hiện mỹ thuật của tranh biếm họa: Tranh đen trắng bằng bút chì, bút sắt; tranh màu bằng thuốc nước, bột màu, acrylic; tranh đồ họa vi tính; ảnh ghép photoshop...
"Đặc biệt, qua 3 lần tổ chức giải Biếm họa báo chí Việt Nam, BTC và HĐGK giải thưởng tin tưởng và tự hào rằng đã có những lớp họa sĩ biếm được khẳng định và vinh danh từ giải thưởng này. Năm nay, các họa sĩ gạo cội như: NOP (Hà Xuân Nồng), DAD (Đỗ Anh Dũng), LEO (Lê Phương), Phạm Thành Chung, những người từng đoạt giải các giải lần I và lần II vẫn giữ được phong độ tốt, có nhiều tác phẩm được HĐGK đánh giá cao. Bên cạnh đó là sự xuất hiện của họa sĩ mới khá xuất sắc mang bút danh N9 (Trần Hải Nam). Nhưng trên hết, giải thưởng đã trở thành một ngày hội 2 năm một lần của những người yêu biếm họa trên toàn quốc, là dịp để họ được gặp nhau cùng mài sắc tiếng cười, thứ vũ khí vô cùng sắc bén có khả năng tác động trực diện và không khoan nhượng vào những cái xấu, cái ác, cái chậm tiến trong cuộc sống"- bà Kim Hoa khẳng định.
Năm nay Hội Nhà báo Việt Nam tiếp tục tặng Giải thưởng đặc biệt của Hội cho họa sĩ có tranh tốt tham gia cuộc thi này, cũng như có nhiều tranh biếm họa có chất lượng đã được đăng báo trong 2 năm qua, 2010-2011... Giải thưởng năm nay thuộc về họa sĩ DAD (Đỗ Anh Dũng).
Và cũng là một tín hiệu đáng mừng, khi trong giải thưởng năm tới, BTC dự kiến sẽ mời thêm các họa sĩ biếm họa trong khu vực cùng tham gia dự thi. Điều này cho thấy sức lan tỏa của giải thưởng này, một giải thưởng dành cho một thể loại báo chí cực kỳ đặc sắc, có vai trò không thể thiếu trong nền báo chí, nền mỹ thuật nước nhà!
T.A