Cần một quy hoạch xứng tầm cho danh thắng Hương Sơn

Mỗi năm, hàng triệu du khách đến tham quan, chiêm bái tại quần thể di tích này. Việc phát huy tiềm năng, thế mạnh của quần thể danh thắng Hương Sơn rất cần sự vào cuộc của các cấp, các ngành và cộng đồng để triển khai đồng bộ các biện pháp nâng tầm khu di tích, bảo tồn và phát huy giá trị của quần thể danh thắng này.

Cần quy hoạch, đầu tư nâng cấp xứng tầm

Xuôi dòng suối Yến, hòa mình trong quần thể danh thắng Hương Sơn, chúng tôi ngỡ ngàng trước vẻ đẹp của một trong những khu danh thắng đẹp bậc nhất đất nước, nhưng cũng không khỏi băn khoăn về những tồn tại, bất cập ở nơi đây. Nhiều công trình trong quần thể di tích hiện chưa đáp ứng được nhu cầu của du khách tham quan như hệ thống đường giao thông, bến bãi âu thuyền, vệ sinh công cộng... Đặc biệt, vấn đề xử lý vệ sinh môi trường, rác thải trên suối, các điểm du lịch, nhà hàng, khách sạn, các điểm lưu trú, vẫn còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến sự tôn nghiêm, làm suy giảm vẻ đẹp tự nhiên của khu danh thắng. 

Theo báo cáo của UBND huyện Mỹ Đức, chùa Hương Tích và khu vực Hương Sơn từng có quy hoạch tổng thể được phê duyệt tại Quyết định số 1454/QĐ-UB ngày 30/12/1998 của UBND tỉnh Hà Tây (cũ). Trải qua 20 năm, đến nay quy hoạch đã không phù hợp với quy định pháp lý hiện hành, phương thức quản lý, quan điểm bảo tồn, xu thế phát triển, phạm vi ranh giới các khu vực bảo vệ, quy mô và vị thế của một khu di tích quốc gia đặc biệt. Về lâu dài, cần có quy hoạch tổng thể mới, làm cơ sở để đầu tư, nâng cấp, xây dựng, đúng tầm khu di tích quốc gia đặc biệt. 

Mới đây nhất, ngày 24/9/2018, UBND huyện Mỹ Đức đã có tờ trình số 1318/TTr - UBND gửi các sở, ngành liên quan của thành phố Hà Nội, xin phép chủ trương lập quy hoạch tổng thể, bảo tồn và phát huy giá trị danh thắng quần thể Hương Sơn. Trong đó nêu rõ: Việc triển khai quy hoạch sẽ tạo cơ hội tổ chức, sắp xếp lại không gian chức năng, hình thái kiến trúc, cảnh quan, thiết lập hạ tầng du lịch, hạ tầng kỹ thuật và xã hội đồng bộ, góp phần cải thiện môi trường xã hội, sinh thái tự nhiên của khu vực; hình thành một khu du lịch quốc gia kết hợp giữa du lịch văn hóa, tâm linh với du lịch đô thị, du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, nông thôn, nông nghiệp, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, xác lập một điểm đến hàng đầu trong nước và quốc tế.

Theo Chủ tịch UBND huyện Mỹ Đức Nguyễn Văn Hoạt, nhằm bảo tồn và phát huy tốt nhất các giá trị di sản, rất cần có quy hoạch tổng thể phù hợp với xu hướng cộng sinh bảo tồn cùng phát triển, trên tinh thần hội nhập với khu vực và thế giới; qua đó đề xuất các giải pháp bảo tồn di tích và thắng cảnh hướng tới mục tiêu phát triển bền vững với sự tham gia của cộng đồng dân cư sở tại. Đặc biệt, từ khâu lập đề án quy hoạch tổng thể hay việc đầu tư cải tạo, xây dựng, đều phải công khai minh bạch, lấy ý kiến rộng rãi của các ban, ngành ở thành phố và người dân, tạo sự đồng thuận cao nhất nhằm nâng tầm, phát huy tiềm năng, thế mạnh khu di tích này. 

Thời gian qua, việc quy hoạch, đầu tư, xây dựng vào nhiều lĩnh vực, trong đó có du lịch ở huyện Mỹ Đức gặp khá nhiều khó khăn. Có những thời điểm, chính quyền địa phương đã đưa nhiều sáng kiến, giải pháp, nhưng không nhận được sự đồng thuận từ phía người dân hoặc không đủ kinh phí để thực hiện. Vì vậy, giải pháp mới của huyện Mỹ Đức đưa ra là làm sao phát huy được nhiều ý tưởng, đề án có tính khả thi, tạo sự đồng thuận trong cộng đồng, xã hội hóa đầu tư, giảm gánh nặng cho ngân sách. Do đó, mỗi ý tưởng, dự án đề xuất luôn được cân nhắc kỹ lưỡng để báo cáo các cấp, ngành và thành phố xem xét, quyết định.

Huy động nguồn lực xã hội hóa đúng hướng 

Việc đầu tư nâng cấp hạ tầng ở quần thể danh thắng Hương Sơn thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư và dư luận xã hội. Những đề xuất của doanh nghiệp đầu tư bằng nguồn vốn xã hội hóa là những giải pháp cần được nghiên cứu xem xét, trong khi ngân sách nhà nước eo hẹp, nhưng cũng cần cân nhắc kỹ để thu hút đầu tư đúng hướng, không nóng vội.

Gần đây, sự việc đang thu hút sự quan tâm của dư luận là doanh nghiệp xây dựng tư nhân Xuân Trường đề xuất xây dựng khu du lịch tâm linh Hương Sơn, tổng vốn đầu tư dự kiến là 15.000 tỷ đồng. Toàn bộ các hạng mục dự án thực hiện ở vùng đệm của khu vực quần thể khu di tích quốc gia đặc biệt Hương Sơn.

Về vấn đề này,  phía UBND huyện Mỹ Đức cho rằng không trái với quy hoạch, không xâm hại các di tích hiện có. Tuy nhiên, đây mới là ý tưởng, đề án trình các cấp có thẩm quyền, còn việc xem xét tính khả thi và đi đến quyết định phải chờ các ngành chức năng thẩm định, phù hợp quy hoạch tổng thể.

Chủ tịch UBND huyện Mỹ Đức Nguyễn Văn Hoạt cho biết: Việc đầu tư nâng cấp hạ tầng du lịch là rất quan trọng. Huyện Mỹ Đức hoan nghênh tất cả các ý kiến từ cộng đồng dân cư, các doanh nghiệp. Trên cơ sở tuân theo các quy định của pháp luật và quy hoạch, việc đầu tư phải đảm bảo duy trì, phát huy được giá trị cảnh quan tự nhiên, hạn chế tối đa sự can thiệp của con người. Hiện một số doanh nghiệp đang nghiên cứu đầu tư nhưng chưa một doanh nghiệp nào đặt vấn đề nghiên cứu vào khu vực lõi.  

"Khu di tích Quốc gia đặc biệt Hương Sơn gồm rất nhiều khu vực cần bảo tồn. Đặc biệt là khu vực 21 chùa, động và đền. Đây là nơi tuyệt đối không được xâm phạm vì có giá trị lịch sử, tín ngưỡng rất quan trọng. Rất nhiều khu vực đã được khoanh vùng theo đúng Luật Di sản, đó là vùng lõi, khu vực I, khu vực II. Vùng lõi là khu vực di sản tự nhiên, phải tuyệt đối bảo tồn, không được có bất cứ sự xâm hại nào hay thay đổi kiến trúc lịch sử. Còn các vùng lân cận cần được đầu tư đúng quy hoạch để đảm bảo hạ tầng du lịch, bao gồm: Hạ tầng lưu trú, hạ tầng dịch vụ và môi trường. Vì vậy, chúng tôi đang tranh thủ ý kiến của các nhà khoa học, doanh nghiệp và người dân để đầu tư và quy hoạch." - Chủ tịch UBND huyện Mỹ Đức Nguyễn Văn Hoạt cho biết thêm.