Vĩnh Phúc: Xử lý nghiêm những sai phạm trong khai thác cát trên sông Hồng

Cơ quan chức năng của tỉnh đã vào cuộc, kiểm tra, kiểm soát nhưng tình trạng khai thác cát ở Vĩnh Phúc vẫn diễn biến phức tạp; diễn ra bất kể thời gian, nhiều loại phương tiện tham gia gây tiếng ồn, sạt lở ngày một tiến sâu vào bãi bồi, ảnh hưởng tuyến kè chống sạt lở được xây dựng trước đó. Nếu không có biện pháp ngăn chặn hữu hiệu, việc này sẽ kéo theo hàng hoạt các hệ lụy và những vấn đề tiêu cực khó lường...

Đơn đề nghị tập thể của hơn 10 cựu chiến binh, đại diện cho nhiều người dân khác ở xã Trung Hà gửi UBND tỉnh Vĩnh Phúc, một số cơ quan Trung ương và báo chí, có nêu: Nhân dân xã Trung Hà ở ven sông Hồng đã bị sạt lở khoảng 50% diện tích đất ở và đất canh tác từ nhiều năm trước.

Năm 1996, Nhà nước đầu tư xây dựng bờ kè bảo vệ đê điều và các khu dân cư ở địa bàn xã. Tiếp đó, năm 2011 xã tiếp tục được đầu tư hai mũi kè khác để nắn dòng chảy trên địa bàn xã. Cả hai công trình, dự án trên đã tiêu tốn hàng trăm tỷ đồng.

Thời gian qua, UBND tỉnh Vĩnh Phúc cấp phép cho Công ty Khoáng sản Hoàng Phát Thủ đô khai thác tận thu cát từ địa phận từ thôn 3 đến thôn 5, xã Trung Hà, nơi này gần với mũi kè và được khai thác đến cốt 2,5 m.

Tuy nhiên, theo kiểm tra, đo đạc sơ bộ của người dân, địa bàn khai thác vượt quá quy định với độ sâu 15 - 25 m. Lòng sông bị khoét sâu đã gây ra sạt lở đất bờ sông, tiến sâu vào trong mũi kè nắn dòng (phía bờ sông), có chỗ lên tới 150 m.

Việc sạt lở đất bãi và quang cảnh khai thác cát đã được một số người địa phương ghi lại bằng hình ảnh. Người dân đề nghị các cơ quan kiểm tra Hợp đồng khai thác khoáng sản của Công ty khoáng sản Hoàng Phát Thủ đô; đo đạc, đối chiếu diện tích, độ sâu mà công ty này đã khai thác có đúng quy định hay không?

Các đơn vị chức năng tiến hành kiểm tra với sự chứng kiến của người dân để đảm bảo công khai minh bạch. Nếu doanh nghiệp làm sai phải bị xử lý nghiêm.

Theo giấy phép số 1346/GP-UBND ngày 25/5/2015 do UBND tỉnh Vĩnh Phúc cấp, Công ty Khoáng sản Hoàng Phát Thủ đô được khai thác cát sông Hồng (khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường) thuộc xã Trung Hà, huyện Yên Lạc trong thời hạn 12 năm, với diện tích 32,57 ha.

Mức sâu khai thác đến cốt 2,5 m; trữ lượng công suất khai thác sản lượng khai thác 30.000 m3/năm; trữ lượng khai thác 803.935 m3 và công suất khai thác 84.000 m3/năm...

Trong cuộc gặp mặt đối thoại về vấn đề khai thác cát tại xã Trung Hà ngày 3/5/2017 (gồm đại diện Sở Tài nguyên Môi trường Vĩnh Phúc, Công ty Khoáng sản Hoàng Phát Thủ đô, UBND xã Trung Hà, đại diện cho các hộ dân xã) có nhiều ý kiến cho rằng: Bãi sông Hồng thuộc xã Trung Hà xảy ra tình trạng khai thác cát khá phức tạp với hàng trăm tàu thuyền hoạt động. Sự việc này cần có biện pháp xử lý hữu hiệu và đủ sức răn đe.

Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Khoáng sản Hoàng Phát Thủ đô Nguyễn Tuấn Vĩ cho biết: Công ty luôn thực hiện đúng quy định về hoạt động khai thác cát. Những thông tin cho rằng công ty làm sai trái quy định là sự "chụp mũ", là sự hiểu lầm".

Ông Vĩ cho rằng, địa bàn xã Trung Hà và vùng lân cận có rất nhiều tàu hút cát của người dân địa phương. Hoạt động đi lại của các tàu thuyền khai thác cát khác ở gần mỏ cát công ty được cấp là có và thẩm quyền quản lý, giám sát thuộc về ngành chức năng, chính quyền địa phương...

Ông Trần Minh Dương, Trưởng phòng Khoáng sản, Sở Tài nguyên và môi trường tỉnh Vĩnh Phúc cho biết: Việc khai thác ngoài phạm vi cấp phép là hoạt động khai thác trái phép. Tuy nhiên, việc phát hiện và xử lý các trường hợp vi phạm là rất khó khăn do địa bàn sông nước, xa khu dân cư và điều này chỉ có chính quyền cơ sở mới nắm rõ.

Sau khi đối thoại, các đơn vị chức năng đã xuống thực tế tại địa bàn mỏ và các khu bãi bồi để kiểm tra thấy: tàu của Công ty Khoáng sản Hoàng Phát Thủ đô hoạt động đúng phạm vi cho phép. Hàng chục tàu thuyền còn lại được xác định là tàu của các hộ dân cư tại địa phương tự mua sắm để khai thác cát, chủ yếu vào gần bờ để đậu, nghỉ ngơi.

Khi tàu thuyền đậu, chủ phương tiện lên bờ về nhà nghỉ ngơi, không thể khẳng định các tàu này khai thác cát trái phép được bởi trong số đó có một số tàu đi làm ăn ở nơi khác hoặc chuyên vận chuyển hàng hóa không phải là cát sỏi.

Ông Nguyễn Văn Đức, thôn 4, xã Trung Hà cho rằng: địa điểm từ thôn 3 đến thôn 5 có rất nhiều tàu khai thác cát, trong đó có nhiều tàu của người dân Vĩnh Phúc, thể hiện rõ nét qua các số hiệu tàu. Có nguồn tin cho rằng, các tàu này khai thác ngoài điểm mỏ đã được cấp phép nhưng vẫn phải thông qua Công ty Khoáng sản Hoàng Phát Thủ đô đồng ý mới được vào khai thác cát và mỗi tàu khi vào khai thai cát phải trả tiền cho công ty này.

Ông Đỗ Văn Giáp - người đứng đơn đại diện tập thể Hội Cựu chiến binh xã Trung Hà khẳng định: Việc khai thác cát của các tàu mà người dân phản ánh là có cơ sở bởi người dân ghi được rất nhiều hình ảnh về hoạt động khai thác cát (ảnh, video) về hoạt động khai thác cát của các tàu này.

Cát là vật liệu không thể thiếu trong xây dựng. Tuy nhiên, việc khai thác của các chủ thể phải tuân theo đúng quy trình, quy định để tránh gây ra hậu quả.

Để lập lại kỷ cương trong hoạt động khai thác khoáng sản, đòi hỏi các cơ quan chức năng tỉnh Vĩnh Phúc phải tăng cường công tác kiểm tra, xử lý nghiêm minh những sai phạm trong hoạt động khai thác, tránh tình trạng trốn tránh trách nhiệm và đổ lỗi cho nhau.

Ông Trần Minh Dương, Trưởng phòng Khoáng sản, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Vĩnh Phúc cho biết: Vĩnh Phúc đã và đang xác định lại vị trí, ranh giới các điểm mỏ của các doanh nghiệp mà người dân cho rằng có sai phạm, yêu cầu các doanh nghiệp thực hiện nghiêm việc khai thác, vận chuyển khoáng sản đúng quy định.

Tỉnh sẵn sàng phối hợp với các cơ quan báo chí đẩy mạnh tuyên truyền về hoạt động khai thác tài nguyên khoáng sản; cung cấp các thông tin doanh nghiệp cố tình sai phạm gây hiệu quả để mọi người dân, các cơ quan giám sát, xử lý kịp thời....