Đề nghị giáo sư cho biết tình hình sử dụng vắcxin Quinvaxem trong Chương trình TCMR thời gian qua?
Vắcxin Quinvaxem là vắcxin phối hợp phòng 5 bệnh gồm bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não do vi khuẩn Hib; được sản xuất bởi Công ty Berna Biotech - Hàn Quốc và đã đạt tiêu chuẩn tiền thẩm định về chất lượng của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) từ năm 2006. Cho đến nay đã có hơn 450 triệu liều vắcxin Quinvaxem đã được sử dụng tại 94 quốc gia trên toàn thế giới.
Tại Việt Nam, từ tháng 6/2010, vắcxin Quinvaxem được triển khai trong Chương trình TCMR để tiêm chủng miễn phí cho trẻ dưới 1 tuổi. Vắcxin do Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) cung ứng cho Việt Nam và sử dụng cho trẻ em dưới 1 tuổi trên toàn quốc theo lịch tiêm chủng 3 mũi vào lúc 2 tháng, 3 tháng và 4 tháng tuổi.
Đảm bảo an toàn tiêm chủng tại Trạm y tế phường Trương Định, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội. |
Từ khi triển khai đến nay, đã có hơn 27 triệu mũi tiêm được thực hiện với tỷ lệ tiêm chủng 3 mũi vắcxin hàng năm đạt trên 90%. Trong năm 2015, đã có 5,1 triệu lượt trẻ dưới 1 tuổi được tiêm chủng vắcxin này tại tất cả các điểm tiêm chủng xã/phường trên cả nước và một số điểm tiêm chủng dịch vụ. Để trẻ em Việt Nam được thụ hưởng miễn phí vắcxin trong Chương trình TCMR, Chính phủ nước ta và các tổ chức quốc tế luôn đảm bảo cung ứng đầy đủ vắcxin hàng năm.
Bên cạnh các loại vắcxin trong Chương trình TCMR, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương còn triển khai tiêm vắcxin dịch vụ Pentaxim. Vậy hiện nay, vắcxin Pentaxim có đáp ứng được nhu cầu của nhân dân đến tiêm tại Viện không, thưa giáo sư?
Tại Trung tâm Dịch vụ khoa học kỹ thuật và y tế dự phòng của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương đang triển khai tiêm vắcxin dịch vụ Pentaxim đáp ứng nhu cầu của người dân. Tuy nhiên, từ năm 2014 vì nhiều lý do nhà sản xuất không cung ứng đủ nhu cầu vắcxin trên thế giới trong đó có Việt Nam. Từ cuối năm 2015, ngay vắcxin dịch vụ được cung cấp trở lại theo từng đợt, trung tâm đã tổ chức đăng ký tiêm chủng qua mạng Internet. Đến nay, trung tâm đã tổ chức 5 đợt đăng ký qua mạng với hơn 10.000 liều vắcxin cho các gia đình có nhu cầu sử dụng vắcxin Pentaxim. Thời gian tới, ngay khi được phân phối vắcxin, trung tâm sẽ tiếp tục triển khai các đợt đăng ký tiêm vắcxin qua mạng, tránh việc người dân phải xếp hàng chờ đợi tại điểm tiêm. Đồng thời, tại Trung tâm dịch vụ của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương tiếp tục triển khai tiêm vắcxin Quinvaxem miễn phí trong Chương trình TCMR cho trẻ dưới 1 tuổi.
Đều là vắcxin 5 trong 1 nhưng chất lượng vắcxin Quinvaxem có khác biệt gì so với vắcxin dịch vụ Pentaxim không, thưa giáo sư?
Các vắcxin nhập khẩu vào Việt Nam, bao gồm vắcxin Quinvaxem và tất cả các loại vắcxin sử dụng trong Chương trình TCMR và tiêm chủng dịch vụ đều phải tuân thủ các quy định của Việt Nam. Các vắcxin này phải thực hiện thủ tục để đăng ký lưu hành bao gồm thử nghiệm cần thiết và đảm bảo đạt tiêu chuẩn theo quy định của Việt Nam và của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Từng lô vắcxin khi nhập vào Việt Nam đều phải được Viện Kiểm định quốc gia vắcxin và Sinh phẩm y tế kiểm định và đạt tiêu chuẩn về an toàn trước khi đưa vào sử dụng.
Hiện nay, có một số bậc phụ huynh còn lo lắng về chất lượng của vắcxin Quinvaxem trong Chương trình TCMR nhưng thực ra vắcxin này có đáp ứng miễn dịch phòng bệnh hiệu quả hơn. Bởi lẽ, thành phần ho gà có trong vắcxin Quinvaxem là vắcxin ho gà toàn tế bào, khác với thành phần có trong vắcxin Pentaxim là ho gà vô bào; mà theo Tổ chức Y tế thế giới, việc sử dụng vắcxin ho gà toàn tế bào có đáp ứng miễn dịch phòng bệnh hiệu quả hơn, dẫu rằng loại vắcxin này có tỷ lệ phản ứng nhẹ như sốt, sưng đau tại chỗ tiêm… cao hơn so với vắcxin chứa thành phần ho gà vô bào. Cũng vì lẽ đó, Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo các quốc gia đang sử dụng vắcxin ho gà toàn tế bào nên tiếp tục sử dụng loại vắcxin này để đạt được hiệu quả phòng chống dịch bệnh tốt hơn.
Để người dân tin tưởng, chủ động đưa con trẻ đến các điểm TCMR, ngành y tế đã siết chặt công tác đảm bảo an toàn tiêm chủng như thế nào, thưa giáo sư?
Vấn đề An toàn tiêm chủng luôn là ưu tiên hàng đầu trong công tác TCMR. Để đảm bảo chất lượng vắcxin từ khi tiếp nhận đến khi tiêm chủng, hàng năm Chương trình TCMR thực hiện bảo dưỡng, sửa chữa hệ thống dây chuyền lạnh tại các tuyến bao gồm việc cấp bổ sung hoặc thay mới các thiết bị đã sử dụng lâu năm, đồng thời duy trì tập huấn cho cán bộ làm tiêm chủng, đặc biệt là những người trực tiếp theo dõi và bảo quản vắc xin. Công tác này luôn được chú trọng để đảm bảo vắcxin an toàn.
Bên cạnh đó, hàng năm, Chương trình TCMR luôn chú trọng công tác tập huấn và tập huấn lại cho các cán bộ làm tiêm chủng các tại các tuyến. Trong năm 2014, từ nguồn viện trợ của GAVI, trong chiến dịch tiêm vắcxin sởi - rubella cho trẻ từ 1 đến 14 tuổi trên cả nước, đã có hơn 130.000 cán bộ làm công tác tiêm chủng các tuyến được tập huấn, thực hành về an toàn tiêm chủng. Tuy nhiên vai trò không chỉ riêng cán bộ tiêm chủng mà cần có sự tham gia tích cực hơn nữa từ phía cha mẹ trẻ và sự phối hợp của khối điều trị. Trên thực tế, các phản ứng nặng sau tiêm chủng thường có khả năng phục hồi cao nếu được các bà mẹ phát hiện sớm, được xử trí kịp thời và đúng cách tại cơ sở y tế. Chương trình TCMR và Cục Quản lý khám chữa bệnh đã và đang triển khai các lớp tập huấn về Hướng dẫn xử trí phản ứng nặng sau tiêm chủng ở trẻ em cho 63 tỉnh/thành phố. Đối tượng tham dự khóa tập huấn là cán bộ khoa hồi sức cấp cứu tại các Bệnh viện Nhi, Bệnh viện Sản - Nhi và Bệnh viện Đa khoa tỉnh, ngoài ra còn có cán bộ chuyên trách tiêm chủng tuyến tỉnh và đại diện phòng Nghiệp vụ Y Sở Y tế. Công tác tập huấn sẽ được tiếp tục triển khai đến tuyến cơ sở.
Mặt khác, chúng tôi cũng tăng cường hơn công tác truyền thông, đặc biệt, tăng cường truyền thông, nâng cao sự hiểu biết của các bậc cha mẹ/người chăm sóc trẻ về các tai biến sau tiêm chủng có thể xảy ra, cũng như cách theo dõi, chăm sóc trẻ sau tiêm chủng để hạn chế tối đa những phản ứng không mong muốn.
Xin trân trọng cảm ơn giáo sư!