Chính quyền Mỹ chưa kịp vui mừng vì Iran đồng ý nối lại đàm phán với Nhóm P5+1 thì đã phải lo xử lý việc Thượng viện nước này đang tìm cách thúc đẩy dự luật trừng phạt mới với Iran. Nhà Trắng đã “đánh tiếng” rằng Tổng thống Barack Obama sẽ dùng quyền phủ quyết nếu dự luật được ban hành.
|
Ngoại trưởng Iran (trái) và Ngoại trưởng Pháp vui mừng sau khi đạt được thỏa thuận ngày 24/11. AFP/TTXVN |
Phát ngôn viên Nhà Trắng Jay Carney ngày 19/12 tuyên bố dự luật này là không cần thiết và cho rằng, điều rất quan trọng là phải kiềm chế một hành động có nguy cơ làm gián đoạn cơ hội đạt được giải pháp ngoại giao. Phát ngôn của ông Jay Carney cho biết Nhà Trắng lo ngại dự luật có thể khiến đoàn đàm phán hạt nhân Iran nhụt chí hoặc tạo cớ để Iran bỏ bàn đàm phán. Nếu một trong hai trường hợp trên xảy ra, dự luật sẽ buộc Iran phải giảm sản xuất dầu và giáng đòn trừng phạt vào ngành xây dựng, khai mỏ, kỹ thuật của Iran. Lo ngại của Nhà Trắng là có cơ sở khi Ngoại trưởng Iran Javad Zarif khẳng định rằng biện pháp trừng phạt mới sẽ giết chết thỏa thuận tạm thời.
Trước đó, 26 thượng nghị sĩ Mỹ đã nhất trí một dự luật mới trừng phạt Iran, bất chấp chiến dịch vận động dày đặc của Nhà Trắng. Dự luật này sẽ áp đặt các biện pháp trừng phạt mới với Iran nếu nước này vi phạm thỏa thuận tạm thời vừa đạt được hồi tháng 11/2013 hoặc không thống nhất được thỏa thuận lâu dài về chương trình hạt nhân.
Dự luật mang tên “Đạo luật Iran không vũ khí hạt nhân” do Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ, ông Robert Menendez, cùng hai thượng nghị sĩ Chuck Schumr và Mark Kirk đề xuất. Phát biểu khi đề xuất dự luật trước Thượng viện ngày 19/12, ông Menendez cho rằng những biện pháp trừng phạt hiện nay đã khiến Iran ngồi vào bàn đàm phán và nếu bị đe dọa bằng các biện pháp trừng phạt trong tương lai, Iran sẽ phải hợp tác và hành động có thiện chí.
Hiện vẫn chưa rõ liệu dự luật này có được mang ra bỏ phiếu ở Thượng viện hay không. Tuy nhiên, một cuộc bỏ phiếu trong năm 2013 là hầu như không thể vì Thượng viện sẽ nghỉ cho đến đầu năm 2014.
Phản ứng với cảnh báo phủ quyết phát đi từ Nhà Trắng, thượng nghị sĩ Cộng hòa Lindsey Graham tuyên bố quốc hội sẽ hội đủ 2/3 số phiếu cần để “vượt mặt” quyền của Tổng thống Obama. Ông này còn cho rằng dự luật mới sẽ khiến Tổng thống Obama “chắc tay” hơn khi đàm phán ngoại giao với Iran chứ không phải là làm gián đoạn đàm phán.
Dự luật trừng phạt được đưa ra trong bối cảnh Iran và Nhóm P5 + 1 đã nối lại cuộc đàm phán cấp chuyên gia tại Geneva để bàn về cách thức triển khai thỏa thuận lịch sử mà các bên vừa đạt được hôm 24/11 vừa qua, theo đó Tehran sẽ ngừng hoặc hạn chế một số hoạt động hạt nhân trong vòng 6 tháng để đổi lấy việc phương Tây nới lỏng các biện pháp trừng phạt.
Các nhà ngoại giao hy vọng các bên có thể kết thúc quá trình thảo luận thực tế về thời điểm thực thi thỏa thuận trên sau hai ngày họp (19 và 20/12), và khung thời gian để thực hiện kế hoạch này dự kiến vào nửa cuối tháng 1/2014, có thể bắt đầu từ ngày 20/1, thời điểm Liên minh châu Âu (EU) nhóm họp để thông qua việc nới lỏng các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với Tehran.
Thùy Dương