Chiều 13/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự án Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi).
Qua thảo luận, đa số ý kiến của thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất cho rằng việc xây dựng dự án luật phải thể chế hóa các chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng về cải cách tư pháp, đặc biệt là Nghị quyết số 49 - NQ/TW của Bộ Chính trị “về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020”, Kết luận số 79 - KL/TW “về Đề án đổi mới tổ chức và hoạt động của tòa án, viện kiểm sát và cơ quan điều tra theo tinh thần Nghị quyết 49 - NQ/TW của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020” và Kết luận số 64 - KL/TW của Ban chấp hành Trung ương khóa XI. Đặc biệt việc xây dựng dự án luật phải bảo đảm cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp năm 2013 và bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật; bảo đảm tính khả thi của Luật tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi). Trên cơ sở đó nhiều ý kiến đề nghị Ban soạn thảo cần rà soát và chỉnh sửa lại một số nội dung cụ thể cho phù hợp với quan điểm chỉ đạo và yêu cầu trong xây dựng dự án luật.
Thảo luận về thẩm quyền thành lập tòa án nhân dân sơ thẩm khu vực, Tòa án nhân dân cấp tỉnh, tòa án nhân dân cấp cao và tòa án quân sự, một số ý kiến cho rằng việc dự thảo luật giao cho Chánh án tòa án nhân dân tối cao thẩm quyền quyết định thành lập các tòa án này là chưa phù hợp với khoản 6 Điều 70 của Hiến pháp quy định “Quốc hội quy định tổ chức và hoạt động của tòa án nhân dân”. Đây là những vấn đề quan trọng thuộc thẩm quyền của Quốc hội hoặc Quốc hội giao cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định trên cơ sở đề nghị của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.
Nhiều ý kiến không tán thành có quy định về “thẩm phán ngoài ngạch”, vì thẩm phán là người được bổ nhiệm theo quy định của pháp luật để làm nhiệm vụ xét xử những vụ án và giải quyết những việc khác thuộc thẩm quyền của Tòa án. Theo quy định tại khoản 3 Điều 88 của Hiến pháp năm 2013 thì Chủ tịch nước có quyền bổ nhiệm thẩm phán các tòa án. Do đó, dự thảo luật quy định Chánh án tòa án nhân dân tối cao bổ nhiệm thẩm phán ngoài ngạch là không phù hợp.
* Trước đó, sáng 13/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự án Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi).
Thẩm tra dự án luật, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội cơ bản tán thành về sự cần thiết và các quan điểm xây dựng dự án luật. Tuy nhiên, để thể chế hóa rõ hơn quy định của Hiến pháp (sửa đổi) và các chủ trương của Đảng về cải cách tư pháp thì cần bổ sung quan điểm về cơ cấu, tổ chức bộ máy, cán bộ của viện kiểm sát phải được tổ chức khoa học, gọn nhẹ, hiệu quả; kết hợp hài hòa giữa tính độc lập tuân theo pháp luật của mỗi cấp viện kiểm sát, của mỗi kiểm sát viên với sự chỉ đạo của viện trưởng và sự chỉ đạo, lãnh đạo thống nhất của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao; bảo đảm phù hợp với đặc điểm cụ thể của Việt Nam, đủ điều kiện và năng lực thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao.
Thảo luận tại phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, dự thảo luật cần bám sát vào Hiến pháp mới, tinh thần nội dung của cải cách tư pháp và những vấn đề vướng mắc trong thực tiễn hiện nay để sửa đổi căn bản và toàn diện về tổ chức, hoạt động của viện kiểm sát nhân dân, bảo đảm mục tiêu xây dựng một nền tư pháp trong sạch, vững mạnh, dân chủ, nghiêm minh, bảo vệ công lý, phục vụ nhân dân, phụng sự Tổ quốc.
Theo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng và nhiều đại biểu, cùng với việc quy định về quyền con người, Hiến pháp mới đã giao cho viện kiểm sát nhân dân có nhiệm vụ bảo vệ pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền và nghĩa vụ của công dân. Do đó, dự thảo luật cần thể hiện rõ hơn vai trò của viện kiểm sát trong thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp; quy định rõ ràng chức năng, nhiệm vụ, phạm vi hoạt động, quyền hạn của viện kiểm sát nhân dân theo đúng tinh thần mà Hiến pháp mới đã quy định, từ đó mới xác định được yêu cầu phải tổ chức như thế nào để đảm bảo thực hiện chức năng, nhiệm vụ đó.
Quỳnh Hoa - Thanh Hòa