Trên miền đất xa xôi ở nước bạn Lào còn đó biết bao liệt sỹ đã hy sinh, máu xương của các anh đã hòa vào lòng đất. Để đưa đồng đội về với mảnh đất mẹ quê hương, các cán bộ, chiến sỹ Đội quy tập hài cốt liệt sỹ thuộc Phòng chính trị 584 (Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh Quảng Trị) ngày đêm âm thầm vượt qua bao gian khổ khó khăn, thậm chí cả sự mất mát hy sinh để tìm kiếm, đưa đồng đội về với đất mẹ…
|
Lễ đón, truy điệu và an táng 53 hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh tại Lào do Đội Quy tập mộ liệt sĩ 584 , Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Quảng Trị tìm kiếm, cất bốc tại các tỉnh miền Trung Lào. Ảnh: Hồ Cầu -TTXVN |
Chúng tôi gặp Thượng tá Nguyễn Bá Châu - Đội trưởng Đội quy tập hài cốt liệt sỹ 584 vào một buổi chiều tháng 7 sau hơn 2 tháng khảo sát từ Lào về. Giữa cái nắng oi ả của mùa hè, nhìn gương mặt còn đọng lại vẻ mệt mỏi sau một chuyến đi dài, Thượng tá Nguyễn Bá Châu tâm sự: Làm nhiệm vụ quy tập hài cốt liệt sỹ đòi hỏi phải kiên trì, cũng như luôn cố gắng nỗ lực không ngừng. Đặc biệt phải nêu cao tinh thần trách nhiệm và nghĩa vụ của những người đang sống đối với vong linh các anh hùng, những người đã hy sinh xương máu để bảo vệ Tổ quốc… Trong đợt khảo sát vừa qua với chặng đường dài tại 12/15 đơn vị hành chính trên đất nước bạn Lào, đoàn 6 người đi thu thập thông tin, nắm tình hình ở các bản, cụm bản, những nơi đóng quân, cứ điểm, cao điểm một thời trong chiến tranh để xác định vị trí tìm kiếm hài cốt liệt sỹ.
Quá trình tìm kiếm các hài cốt liệt sỹ trên đất bạn Lào, khó khăn nhất là địa bàn rừng núi phức tạp, các địa danh trước kia là cao điểm chiến đấu, nơi đóng quân ngày xưa của bộ đội ta lại nằm trong rừng sâu hiểm trở không có người qua lại. Hàng ngày, mọi người trong đội phải đi bộ hàng chục km giữa rừng để xác định vị trí đóng quân và tìm kiếm hài cốt các liệt sỹ. Bên cạnh đó, hiện nay đa phần những người biết về phần mộ của các liệt sỹ đều đã mất, hoặc già cả không còn minh mẫn, không xác định được chính xác vị trí các phần mộ. Do đó, quá trình tìm kiếm gặp rất nhiều khó khăn và vất vả. Ngoài ra, phong tục tập quán của người dân Lào rất sợ tiếp xúc với người chết, nên khi tìm thấy hài cốt các liệt sỹ, mọi người trong đội lại phải hành quân đường rừng tránh bản.
Trong quá trình tìm kiếm, thiếu nước và rau xanh, cùng với những trận sốt rét rừng luôn luôn thường trực. Tâm sự với chúng tôi, Trung tá Trần Quang Lục - Chính trị viên Đội quy tập hài cốt liệt sỹ 584 cho biết: “Giữa thời tiết nắng như đổ lửa của xứ Lào, khắp các khe suối đều cạn kiệt nước, nhiều khi đơn vị phải hành quân cả ngày lên thượng nguồn con sông mới có nước để dùng và dừng chân. Mặc dù nơi đóng quân cách hơn 10 km so với điểm quy tập hài cốt liệt sỹ, nhưng cũng đành chấp nhận. Cũng có những khi không được may mắn như vậy, đặc biệt là ở các khu vực như: La Hạp, Phu Cà Tôn, Phù Xeeng He... của huyện Sê Pôn thiếu nước trầm trọng, mọi người trong đội phải chặt cây rừng vắt lấy nước để uống…”. Khó khăn gian khổ là vậy, nhưng mọi người trong Đội vẫn luôn kiên cường, với một ý chí không thể thay đổi đó chính là đưa đồng đội về với quê hương.
Đến bây giờ mọi người trong Đội vẫn nhớ như in ngày hai chiến sỹ trẻ đã hy sinh trong quá trình tìm kiếm hài cốt đồng đội là liệt sỹ Phạm Viết Hòa (quê xã Vĩnh Hòa, Vĩnh Linh) hy sinh năm 1997 và liệt sỹ Trương Quang Thanh (quê xã Gio Mai, huyện Gio Linh) hy sinh năm 2005. Các anh đều hy sinh ở độ tuổi đôi mươi và chưa lập gia đình. Trong quá trình cất bốc mộ liệt sỹ, quả đạn còn sót lại sau chiến tranh phát nổ đã mang các anh đi mãi. Nhiệm vụ nguy hiểm là vậy, nhưng chưa bao giờ các cán bộ, chiến sỹ của Đội lùi bước. Tất cả mọi người trong Đội quy tập hài cốt liệt sỹ 584 đều chung một mong muốn đó chính là hy vọng các cựu chiến binh và người dân kiểm tra lại các thông tin cung cấp cho đội để có thể đưa hết hài cốt các liệt sỹ đang nằm lại trên đất bạn Lào được về với đất mẹ quê hương.
Trung tá Trần Quang Lục cho biết: “Có lẽ trăn trở lớn nhất đối với các thành viên của Đội là vẫn chưa đưa được hết các anh về với Tổ quốc. Nhiều lúc chúng tôi nhận được thông tin của người dân bản địa các bộ tộc Lào và cựu chiến binh chỉ có liệt sỹ hy sinh được chôn cất tại vị trí này. Tuy nhiên, khi chúng tôi tìm kiếm lại không thấy, mặc dù đã mở rộng phạm vi tìm kiếm ở khu vực xung quanh và trong vùng. Chúng tôi vẫn cứ cảm thấy áy náy với các anh hùng liệt sỹ đã ngã xuống…”. Có lẽ niềm vui và phần thưởng lớn nhất đối với mọi người là khi hoàn thành được tâm nguyện dù phải nỗ lực và vượt qua khó khăn để đưa đồng đội trở về yên nghỉ trên chính mảnh đất quê hương mình.
Trên những chặng đường xa xôi ở nước bạn Lào, ngày ngày vẫn có những con người âm thầm không ngại gian khổ, nỗ lực không ngừng đi tìm đồng đội. Chia tay các anh, chúng tôi hiểu rằng trên con đường chông gai đầy khó khăn, thử thách và nguy hiểm phía trước, bằng tinh thần trách nhiệm đối với những đồng đội đã ngã xuống, cũng như những người đang còn sống, các anh sẽ hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Chúng tôi cũng tin tưởng rằng ngày nào còn có liệt sỹ đang còn nằm lại trên mảnh đất Lào, ngày ấy bước chân của các anh vẫn chưa thể dừng lại…
Thanh Thủy