Hôm nay (18/6), theo chương trình làm việc, các đại biểu Quốc hội sẽ biểu quyết thông qua Luật Khoa học và Công nghệ (sửa đổi). Các cử tri là những nhà nghiên cứu khoa học đặt nhiều kì vọng luật sẽ “phá” những rào cản đối với các nhà khoa học hiện nay.
PGS.TS Phạm Huy Kì, Phó Giám đốc Học viện Báo chí Tuyên truyền cho biết: “Hàng năm, kinh phí Nhà nước “rót” về các cơ sở đào tạo buộc họ phải có các công trình nghiên cứu khoa học (NCKH) để giải ngân hết số tiền đó. Một số công trình được triển khai với mục đích chỉ để cho đủ số lượng, đạt chỉ tiêu. Đây là một trong những nguyên nhân khiến chất lượng của các công trình NCKH chưa cao, chưa có tính ứng dụng vào thực tiễn.
Không chỉ vậy, kinh phí đầu tư cho nghiên cứu khoa học hiện nay chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế. Công trình nghiên cứu cấp Bộ chỉ được đầu tư 100 triệu đồng thì khó có chất lượng cao. Cơ chế giải ngân của Bộ Tài chính hiện nay còn quá phức tạp. Ví dụ, một đề tài cấp cơ sở được khoán 30 triệu đồng để thực hiện, theo cơ chế của Bộ Tài chính, buộc phải có 9 - 10 chuyên đề, mỗi chuyên đề được giải ngân không quá 3 triệu đồng. Muốn đặt các chuyên gia viết với mức 3 triệu đồng/chuyên đề khoảng 30 trang là khó.
Tại Học viện Báo chí Tuyên truyền, nhiều giảng viên phải bỏ tiền túi nếu muốn làm giáo trình có chất lượng. Bởi trên thực tế, với số tiền 7 triệu đồng/giáo trình (dày khoảng 150 - 200 trang), tương đương 3 đơn vị học trình thì không thể có một giáo trình chất lượng cao được. Tiền đầu tư cho NCKH ít, cộng thêm thời gian nghiên cứu không nhiều tạo ra các đề tài nghiên cứu mang tính hình thức, chủ yếu để giải ngân. Nhà khoa học không thể sống bằng nước lã. Họ đổ mồ hôi, công sức để nghiên cứu thì phải nhận được mức thù lao thỏa đáng.
Tôi mong Luật KHCN (sửa đổi) được Quốc hội thông qua lần này sẽ tạo điều kiện thuận lợi để chúng tôi có thể chuyên tâm vào NCKH mà không phải băn khoăn về những vấn đề khác”.
Hoàng Dương (ghi)