Quang cảnh một phiên họp Hội đồng Bảo an LHQ ở New York, Mỹ. Ảnh tư liệu: Kyodo/TTXVN
Theo phóng viên TTXVN tại New York, dưới sự chủ trì của Mozambique, nước đảm nhiệm vị trí Chủ tịch HĐBA LHQ tháng 5/2024, phiên họp đã thu hút sự tham gia, phát biểu của đại diện hơn 90 nước thành viên, quan sát viên LHQ và một số tổ chức quốc tế liên quan. Chủ tịch Uỷ ban Chữ thập đỏ quốc tế, Trợ lý Tổng thư ký LHQ về các vấn đề nhân đạo và hầu hết đại biểu các nước bày tỏ quan ngại sâu sắc về tình hình xung đột vũ trang gia tăng trong năm qua, kéo theo nhiều hậu quả thảm khốc đối với dân thường vô tội. Báo cáo mới nhất của Tổng Thư ký LHQ ghi nhận hơn 33.000 dân thường thiệt mạng trong xung đột trong năm 2023, tăng 72% so với năm 2022, gióng lên hồi chuông báo động về tình trạng vi phạm luật nhân đạo quốc tế và khó khăn trong việc tiếp cận hỗ trợ nhân đạo tại các khu vực xung đột.
Dẫn chứng cuộc xung đột tại Gaza làm thiệt mạng trung bình hơn 150 dân thường mỗi ngày trong 7 tháng qua, Công sứ Nguyễn Hoàng Nguyên, Phó Trưởng Phái đoàn Thường trực Việt Nam tại LHQ, nhấn mạnh cộng đồng quốc tế và HĐBA cần có các biện pháp hiệu quả hơn nữa để bảo vệ thường dân và hạ tầng dân sự, trong đó cách tốt nhất là giải quyết nguyên nhân gốc rễ của xung đột và tạo điều kiện thuận lợi cho đối thoại, hòa giải. Đại diện Việt Nam kêu gọi các bên tham gia xung đột tuân thủ nghiêm luật pháp quốc tế và luật nhân đạo quốc tế, nhất là 4 Công ước Geneva năm 1949 và các nghị quyết liên quan của LHQ.
Công sứ Nguyễn Hoàng Nguyên cũng nhấn mạnh những nỗ lực của Việt Nam trong việc thúc đẩy bảo vệ thường dân, trong đó có việc đưa vào Bộ luật Hình sự các tội phá hoại hoà bình, gây chiến tranh xâm lược, tội chống loài người, tội phạm chiến tranh… Trong vai trò Uỷ viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021, Việt Nam đã chủ trì soạn thảo và thúc đẩy thông qua Nghị quyết 2573 về bảo vệ cơ sở hạ tầng dân sự thiết yếu trong xung đột, chủ trì một số cuộc họp về khắc phục hậu quả bom mìn, ngăn chặn bạo lực tình dục và chăm sóc trẻ em trong xung đột. Qua việc tham gia các hoạt động gìn giữ hoà bình LHQ, Việt Nam cũng đóng góp hiệu quả vào việc bảo vệ thường dân bị ảnh hưởng bởi xung đột trên thực địa.
Nghị quyết 1265 ngày 17/9/1999 lần đầu tiên công nhận bảo vệ thường dân trong xung đột là vấn đề quan trọng đối với hòa bình - an ninh quốc tế và trở thành đề mục thường niên chính thức trong chương trình nghị sự của HĐBA LHQ. Trong khi 4 Công ước Geneva năm 1949 và 3 Nghị định thư bổ sung được coi là nền tảng của luật nhân đạo quốc tế nhằm bảo vệ nạn nhân của xung đột vũ trang.