Khai mạc hội thảo, Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương Nguyễn Thế Kỷ nhấn mạnh: Hội thảo lần này là bước đi liền mạch, khoa học của Hội đồng nhằm nhận diện, đánh giá thực tiễn đời sống văn học, nghệ thuật trong nước từ góc độ các xu hướng, các khuynh hướng vận động và phát triển, trên cơ sở đó đề xuất định hướng, các giải pháp tiếp tục phát triển lĩnh vực quan trọng này trong thời kỳ mới.
67 bài tham luận của các chuyên gia hàng đầu, các các nhà nghiên cứu lý luận, phê bình lĩnh vực văn học, nghệ thuật được gửi đến và trình bày tại Hội thảo.
Sau gần 10 năm thực hiện Nghị quyết 23 của Bộ Chính trị (Khóa X), văn học, nghệ thuật Việt Nam tiếp tục có bước phát triển mới, đạt được nhiều thành tựu trên các phương diện sáng tác, lý luận, phê bình, sản xuất, trình diễn và quảng bá tác phẩm... Tuy nhiên, so với yêu cầu phát triển đất nước trong tình hình mới, văn học, nghệ thuật thời gian qua phát triển vẫn chưa tương xứng. Thực tế hiện nay, khuynh hướng theo hình thức, xem nhẹ các giá trị thẩm mỹ và nhân văn của văn học, nghệ thuật chưa được khắc phục mà có lúc, có nơi có chiều hướng gia tăng. Đời sống văn học, nghệ thuật thiếu vắng những tác phẩm có giá trị tư tưởng và nghệ thuật cao, đáp ứng sự trông đợi và kỳ vọng của công chúng... Hoạt động lý luận, phê bình còn trầm lắng, thiếu tính tích cực, chủ động sắc bén, còn bộ lộ khá nghiệp dư, tự phát, chưa đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn sáng tác và tiếp nhận văn học, nghệ thuật…
Tham dự hội thảo có gần 200 đại biểu là các chuyên gia hàng đầu, các nhà nghiên cứu lý luận, phê bình lĩnh vực văn học, nghệ thuật; đại diện lãnh đạo Ban Tuyên giáo Trung ương, các Bộ, Ban, ngành, các Nhà xuất bản và tỉnh Quảng Ninh. PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương chủ trì hội thảo.
Hội thảo này sẽ góp phần xây dựng luận cứ khoa học để đánh giá thực trạng, tìm định hướng đối với sự phát triển văn học, nghệ thuật trong bối cảnh hiện nay, để từ đó có những kiến nghị, đề xuất, tham mưu, tư vấn cho Đảng, Nhà nước, các Bộ, Ban, Ngành có cơ chế chính sách phù hợp trong công tác lãnh đạo, quản lý văn học, nghệ thuật, góp phần xây dựng văn hóa, con người Việt Nam, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của đất nước.
Hội thảo hướng tới ba mục tiêu chủ yếu, quan trọng gồm: Nhận diện, mô tả, phân tích, nhận diện các hiện tượng, các khuynh hướng vận động của thực tiễn văn học, nghệ thuật Việt Nam nói chung, của từng lĩnh vực nghệ thuật nói riêng trên tất cả các phương diện hoạt động từ sáng tác, tiếp nhận, thưởng thức, lý luận, phê bình đến quản lý, lãnh đạo văn học, nghệ thuật. Lý giải, đánh giá thực trạng, chỉ ra những yếu tố tác động, các nguyên nhân chủ quan và khách quan tạo nên xu hướng; đánh giá mức độ ảnh hưởng cũng như tác động của xu hướng vận động tới hoạt động sáng tạo, thưởng thức, thẩm định và đánh giá văn học nghệ thuật. Dự báo, cảnh báo các xu hướng vận động và đề xuất các kiến nghị, giải pháp, xây dựng, định hướng phát triển văn học, nghệ thuật.