Đây là nhận định của Đại sứ Đỗ Hùng Việt, Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam tại LHQ trong cuộc trả lời phỏng vấn phóng viên TTXVN tại New York (Mỹ) nhân kỷ niệm 80 năm Quốc khánh.
Đại sứ Đỗ Hùng Việt, Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam tại LHQ trả lời phỏng vấn của phóng viên TTXVN tại New York. Ảnh: Lê Hoàng/Phóng viên TTXVN tại Mỹ
Nhắc lại lịch sử, Đại sứ Đỗ Hùng Việt nêu rõ cách đây 80 năm, LHQ được thành lập trong bối cảnh nhân loại bước ra khỏi đống tro tàn của Chiến tranh Thế giới thứ hai. Cũng cách đây 80 năm, vào ngày 2/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập có ý nghĩa lịch sử đưa dân tộc Việt Nam bước ra khỏi "đêm trường" nô lệ, thoát khỏi ách áp bức thực dân, thành lập nước Việt Nam độc lập. Việc thành lập LHQ và thông qua Hiến chương LHQ, cũng như bản Tuyên ngôn Độc lập của Việt Nam, đã cùng mở ra những trang mới trong lịch sử nhân loại nói chung và lịch sử dân tộc Việt Nam nói riêng. Có rất nhiều điểm tương đồng trong hai văn kiện lịch sử này, bởi hai văn kiện đều thể hiện khát vọng hòa bình, độc lập dân tộc, phát triển và hợp tác quốc tế.
Trong 80 năm qua, LHQ đã gặt hái nhiều thành công trên hành trình hiện thực hóa tinh thần đó. Nổi bật nhất có lẽ là việc LHQ đã ngăn chặn việc xảy ra một cuộc Chiến tranh Thế giới thứ ba và có nhiều đóng góp quan trọng nhằm ngăn ngừa và giải quyết xung đột, mang lại hòa bình cho nhiều khu vực trên thế giới, nhất là thông qua các hoạt động gìn giữ hòa bình. LHQ cũng có đóng góp hết sức quan trọng thông qua các chương trình nghị sự về phát triển, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, phòng chống dịch bệnh, xây dựng nhiều điều ước quốc tế quan trọng trong nhiều lĩnh vực như giải trừ quân bị, quyền con người, biển và đại dương… để tạo ra các khuôn khổ cho hợp tác quốc tế, hợp tác đa phương hiệu quả trên phạm vi toàn cầu.
Trong khi đó, dân tộc Việt Nam dù trải qua hàng thập kỷ chiến tranh, ngay sau đó là nhiều năm bao vây cấm vận, đã đứng vững, đã vươn lên mạnh mẽ và có những bước phát triển vượt bậc. Việt Nam đã đóng góp cho thế giới bằng chính các cuộc đấu tranh giành độc lập, thống nhất đất nước của mình. Hai cuộc kháng chiến chống thực dân, đế quốc của nhân dân Việt Nam chính là những hành động hết sức cụ thể để đóng góp vào nỗ lực chung bảo vệ các tôn chỉ, mục đích Hiến chương LHQ và các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế. Chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954 đã tạo ra một làn sóng giải phóng dân tộc ở khắp nơi trên thế giới, đặc biệt là khu vực châu Phi; tạo ra một giai đoạn gia tăng mạnh số lượng thành viên LHQ. Riêng năm 1960, đã có tới 17 quốc gia được kết nạp vào LHQ, trở thành năm mở rộng số lượng thành viên lớn nhất trong lịch sử của tổ chức này.
Từ một nước nhận viện trợ của LHQ, Việt Nam từng bước trở thành thành viên trách nhiệm, tin cậy, hiệu quả của LHQ, tham gia ngày càng sâu rộng trên cả ba trụ cột chính về hòa bình - an ninh, hợp tác phát triển và quyền con người. Từ một quốc gia từng bị bao vây, cấm vận, Việt Nam đã luôn nỗ lực hết sức mình để là một thành viên tích cực và có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, luôn đề cao luật pháp quốc tế, thúc đẩy giải quyết hòa bình các tranh chấp, giải trừ quân bị, chống chạy đua vũ trang, đóng góp tài chính và lực lượng cho hoạt động gìn giữ hoà bình. Đại sứ Đỗ Hùng Việt nhấn mạnh có thể nói Việt Nam và LHQ là hai đối tác gần gũi, tương đồng về khát vọng, lý tưởng, đồng hành trong hành động trên hành trình thành lập và phát triển.
Theo Đại sứ, Việt Nam là câu chuyện thành công của một quốc gia tự lực, tự cường, và được nhiều bạn bè, đối tác đánh giá là đang truyền cảm hứng cho các nước đang phát triển. Đó chính là bản sắc riêng của Việt Nam. “Câu chuyện Việt Nam” ở LHQ cũng gắn liền với sự hỗ trợ của tổ chức đa phương lớn nhất hành tinh dành cho Việt Nam. LHQ đã đồng hành cùng Việt Nam ngay sau chiến tranh, hỗ trợ nỗ lực tái thiết đất nước, hỗ trợ khẩn cấp về nhân đạo, từ những bao thực phẩm thiết yếu do Chương trình Lương thực Thế giới cung cấp, đến những giếng bơm trong khuôn khổ chương trình nước sạch của UNICEF và Chương trình tiêm chủng mở rộng với sự giúp đỡ của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO)… Bước vào thời kỳ đổi mới, LHQ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong quá trình xây dựng thể chế, pháp luật, hội nhập quốc tế. Trong rất nhiều lĩnh vực từ xóa đói giảm nghèo, y tế, dân số, nông nghiệp và phát triển nông thôn, môi trường… có thể nói rằng LHQ đã có sự hiện diện hết sức rộng khắp trong suốt quá trình đổi mới và phát triển đất nước của Việt Nam.
“Câu chuyện Việt Nam” cũng là một câu chuyện điển hình về một quốc gia đóng góp trách nhiệm, tích cực, ngày một nhiều và thiết thực hơn cho hoạt động chung của LHQ. Việt Nam đã hai lần tham gia Hội đồng Bảo an (HĐBA) LHQ, hai lần tham gia Hội đồng Nhân quyền LHQ, nhiều lần tham gia các cơ chế lãnh đạo của các quỹ, chương trình và các diễn đàn khác nhau thuộc LHQ. Đặc biệt, Việt Nam đã cử hơn 1.000 cán bộ - chiến sĩ Quân đội nhân dân, Công an nhân dân tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình LHQ. Việt Nam cũng đã đề xuất những sáng kiến mới tại LHQ, được nhiều nước và bạn bè quốc tế nhiệt liệt ủng hộ, trong đó có sáng kiến về Ngày Quốc tế Phòng chống dịch bệnh, Ngày Quốc tế Vui chơi, thành lập Nhóm bạn bè Công ước Luật biển LHQ (1982) để thúc đẩy sự quan tâm chung của cộng đồng quốc tế đối với những vấn đề rất quan trọng này. Năm 2025, lần đầu tiên Việt Nam đảm nhiệm vai trò Chủ tịch Hội nghị các nước thành viên Công ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS) và sắp tới sẽ đăng cai Lễ mở ký Công ước tội phạm mạng LHQ và là Chủ tịch Hội nghị Kiểm điểm Hiệp ước chống phổ biến Vũ khí hạt nhân. Với tất cả các nỗ lực đó, “Câu chuyện Việt Nam” vẫn đang được viết tiếp hết sức đặc sắc, ngày càng khẳng định uy tín, vị thế và tiếp tục truyền cảm hứng cho bạn bè quốc tế tại diễn đàn LHQ và trên trường quốc tế nói chung.
Trong bối cảnh thế giới đầy biến động với những thách thức toàn cầu ngày càng lớn, Đại sứ Đỗ Hùng Việt bày tỏ tin tưởng Việt Nam có nền tảng vô cùng vững chắc để tự tin bước vào kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc. Nền tảng đó được xây dựng từ lịch sử hào hùng của dân tộc, thành tựu phát triển mạnh mẽ của đất nước, được củng cố bằng cục diện đối ngoại rộng mở, quá trình hội nhập quốc tế toàn diện, hiệu quả, và được dẫn dắt bởi chủ trương, đường lối đúng đắn và sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng. Đây cũng là nền tảng vững chắc để Việt Nam tiếp tục tham gia tích cực và đóng góp nhiều hơn nữa cho cộng đồng quốc tế, cho LHQ trên tất cả các lĩnh vực, từ gìn giữ hòa bình thế giới, đến phát triển bền vững và bảo đảm quyền con người. Trong quá trình ấy, chúng ta có “Câu chuyện Việt Nam” để kể tiếp với bạn bè năm châu, lan tỏa tinh thần “tự chủ, tự cường, tự tin, tự hào dân tộc”.
Đại sứ khẳng định Việt Nam sẽ tiếp tục kiên định đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, là bạn, là đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, tôn trọng Hiến chương LHQ và luật pháp quốc tế. Với thế và lực mới, Việt Nam không chỉ tự tin đóng góp tích cực, hiệu quả hơn nữa cho LHQ và các chương trình nghị sự toàn cầu, mà còn chủ động khởi xướng, dẫn dắt các sáng kiến hợp tác đa phương, tham gia xây dựng, định hình quản trị toàn cầu, khuôn khổ và luật lệ trên nhiều lĩnh vực có lợi ích và thế mạnh, đóng vai trò trung gian, hòa giải khi điều kiện cho phép.
Trên từng bước đường hội nhập quốc tế, Việt Nam luôn đặt lợi ích quốc gia - dân tộc làm kim chỉ nam và thấm nhuần tinh thần tự hào dân tộc, chính là ý chí kiên định bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc. Đại sứ nhận định ngoại giao sẽ tiếp tục là mũi nhọn tiên phong, góp phần bảo vệ đất nước từ sớm, từ xa, tạo dựng môi trường hoà bình, tranh thủ điều kiện và nguồn lực để phát triển đất nước, đem lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho mỗi người dân Việt Nam.