Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng, Hội Kiến trúc sư Việt Nam phối hợp xác định lại đề bài cuộc thi thiết kế mẫu nhà ở xã hội khả thi, tránh kỳ vọng vượt quá năng lực thực tế. Ảnh: VGP/Minh Khôi
Thiết lập khung cấu trúc chung để phát triển đồng đều
Trước những vướng mắc trong quá trình phối hợp giữa Bộ Xây dựng và Hội Kiến trúc sư Việt Nam, tổ chức cuộc thi thiết kế mẫu nhà ở xã hội, Phó Thủ tướng yêu cầu làm rõ cách tiếp cận, vai trò của từng bên; đồng thời nhấn mạnh, yêu cầu đặt ra là tư duy bài bản, toàn diện đối với loại hình nhà ở đặc biệt quan trọng này.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh: Nhà ở xã hội là nhà ở đô thị, là một bộ phận cấu thành trong phát triển đô thị. Việc xây dựng nhà ở xã hội phải được đặt trong tổng thể phát triển đô thị, gắn chặt với kiến trúc, quy hoạch và tiêu chuẩn kỹ thuật.
Phó Thủ tướng đánh giá cao đề xuất thi tuyển thiết kế mẫu nhà ở xã hội của Hội Kiến trúc sư Việt Nam; tuy nhiên, việc triển khai cần đầy đủ từ ý tưởng kiến trúc đến thiết kế kỹ thuật, đảm bảo phù hợp với điều kiện địa chất và các tiêu chuẩn phòng cháy, chữa cháy, kết cấu công trình, định hướng rõ ràng về kiến trúc, bản sắc văn hóa, đặc trưng vùng miền.
Tại cuộc họp, đại diện Hội Kiến trúc sư Việt Nam cho biết, sau khi Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Xây dựng chủ trì và Hội phối hợp tổ chức cuộc thi thiết kế nhà ở xã hội, Hội đã thành lập tổ chuyên gia, biên soạn nhiệm vụ thiết kế và xây dựng quy chế cuộc thi, tính đến đầy đủ các yếu tố phù hợp vùng miền với nhiều mẫu khác nhau cho miền núi, đồng bằng, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng đất yếu...
Một số mục tiêu chính của cuộc thi là thiết lập khung cấu trúc chung để phát triển đồng đều, tránh manh mún. Từ cấu trúc chung, từng mẫu nhà sẽ thể hiện đặc điểm vùng miền cụ thể, cả về khí hậu lẫn văn hóa, bảo đảm phù hợp với điều kiện sống thực tế. Đồng thời, thống nhất về mặt thẩm mỹ, tạo sự đồng bộ trong quy hoạch kiến trúc; khuyến khích nhóm kiến trúc sư kết hợp nhóm chuyên gia về kết cấu, xây dựng để lựa chọn giải pháp kỹ thuật tối ưu cho từng điều kiện địa chất cụ thể...
Đáng chú ý, "đề bài" cuộc thi mang tính mở, giao cho các hội kiến trúc sư địa phương đề xuất mẫu phù hợp, trong đó có sự tham gia của các chuyên gia về kết cấu, địa tầng, địa chất, xây dựng.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết, nhu cầu thực tiễn đòi hỏi phải có mẫu thiết kế điển hình, được cấp có thẩm quyền công nhận, từ đó giúp rút ngắn thủ tục và triển khai nhanh các dự án nhà ở xã hội.
Tại buổi làm việc, nhiều chuyên gia, doanh nghiệp đã chia sẻ sáng kiến nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả triển khai chương trình nhà ở xã hội. Một số ý kiến nhấn mạnh việc cần thiết phải tổ chức cuộc thi thiết kế mẫu nhà ở xã hội với hai phần rõ ràng: Phần kiến trúc nhằm định hướng thẩm mỹ và bản sắc vùng miền; phần kỹ thuật nhằm chuẩn hóa các mẫu thiết kế điển hình, đặc biệt theo khối diện tích từ 25 đến 77m2.
Các giải pháp kỹ thuật được đề xuất phải có tính khả thi, thích ứng với điều kiện địa chất đa dạng, cần được thể hiện dưới dạng sổ tay hướng dẫn hoặc ứng dụng công nghệ thông tin để xây dựng hệ thống "tra cứu mẫu nhà thông minh" hỗ trợ các địa phương dễ tiếp cận và áp dụng, đơn giản hóa quy trình thẩm định và cấp phép xây dựng nhà ở xã hội.
Việc ban hành các mẫu nhà ở xã hội cần linh hoạt, cập nhật, mở rộng không gian sáng tạo cho nhà đầu tư, kiến trúc sư, bảo đảm chất lượng công trình và khả năng nhân rộng trong thực tế.
Một số doanh nghiệp khẳng định đã phát triển thành công công nghệ móng tiên tiến, tiết giảm chi phí và sẵn sàng chuyển giao miễn phí cho chương trình nhà ở xã hội.
"Thiết kế nhà ở xã hội không thể chỉ dừng ở từng căn hộ"
Kết luận cuộc làm việc, Phó Thủ tướng cho rằng cuộc thi thiết kế mẫu nhà ở xã hội không chỉ dừng ở việc đưa ra ý tưởng kiến trúc mà phải hướng tới hình dung tổng thể nhà ở xã hội trong đô thị, bảo đảm bản sắc, kiến trúc, kết cấu an toàn.
Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng lưu ý việc rút ngắn thủ tục và tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư phát triển nhà ở xã hội lựa chọn, thực hiện đúng quy trình, quy định pháp luật kiến trúc, xây dựng, chấn chỉnh, khắc phục tình trạng lộn xộn, phát triển đô thị thiếu kiểm soát.
Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng phối hợp với Hội Kiến trúc sư Việt Nam, xác định lại "đề bài" cuộc thi thiết kế mẫu nhà ở xã hội khả thi, tránh kỳ vọng vượt quá năng lực thực tế.
Theo Phó Thủ tướng, nếu mẫu thiết kế nhà ở xã hội đạt mức độ hoàn thiện từ 50-60% thì hoàn toàn có thể rút ngắn được quá trình cấp phép ở địa phương. Với các mẫu nhà ở xã hội đã đạt chuẩn, chỉ cần hoàn thiện các bước kỹ thuật và phòng cháy, chữa cháy, thời gian cấp phép có thể rút ngắn còn 1/3. "Không nên kỳ vọng vào mẫu thiết kế có thể dùng cho mọi nơi, mọi loại công trình, thay vào đó, cần xác định mẫu nhà ở xã hội như một hệ thống khuyến nghị kỹ thuật - mỹ thuật, giúp địa phương lựa chọn phù hợp với quy hoạch, cảnh quan, bản sắc văn hóa, lối sống và đặc điểm địa hình, địa chất ở địa phương", Phó Thủ tướng nói.
Việc tiếp cận thiết kế nhà ở xã hội không thể chỉ dừng ở từng căn hộ. Mỗi mẫu thiết kế cần tính đến công năng, kết cấu, giá cả, vật liệu và cả các thiết chế xã hội như trường học, bệnh viện, khu vui chơi, sinh hoạt cộng đồng...; thống nhất giữa nhà ở xã hội và kiến trúc đô thị chung.
Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng gợi mở, Hội Kiến trúc sư Việt Nam cần tổ chức các cuộc thi để định hình kiến trúc ở cấp vùng, thành phố hay khu vực cụ thể.
Phó Thủ tướng đề nghị cần có một cuộc thi mang tính chất khoa học, không đơn thuần là mỹ thuật, nhằm xây dựng bộ khuyến cáo kỹ thuật về nền móng, địa chất, kết cấu, vật liệu... Sản phẩm là những nghiên cứu, con số, khảo sát giúp rút ngắn thủ tục thẩm định, cấp phép. Đây là công việc dành cho các chuyên gia xây dựng, kỹ thuật hơn là kiến trúc sư.
"Nếu quy định kỹ thuật nặng nề, kiến trúc sư sẽ không làm được. Phải phối hợp ba nhà "kiến trúc - kết cấu - xây dựng", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.