Đây là dịp để các nhà khoa học chia sẻ trải nghiệm và góc nhìn thực tế về các hoạt động đào tạo và nghiên cứu khoa học trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Đặc biệt, nhằm ghi nhận những nỗ lực lớn lao và thành tựu của các nhà khoa học, buổi lễ đã công bố và trao giải thưởng Newton trị giá 200.000 Bảng Anh cho một nhóm nghiên cứu xuất sắc của chương trình.
Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Quốc Khánh và Đại sứ Anh tại Việt Nam Giles Lever đã trao giải cho nhóm nghiên cứu. Ảnh: ĐSQ Anh |
Quỹ Newton Việt Nam bắt đầu khởi động năm 2014, là chương trình hợp tác tổng thể đầu tiên giữa Chính phủ Việt Nam và Vương quốc Anh trong lĩnh vực nghiên cứu và sáng tạo. Chương trình hỗ trợ Việt Nam phát triển kinh tế xã hội thông qua khoa học và đổi mới sáng tạo cũng như giải quyết những thách thức trong hệ thống nghiên cứu và đổi mới sáng tạo.
Quỹ Newton Việt Nam do Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam và Bộ Doanh nghiệp, Năng lượng và Chiến lược Công nghiệp Vương quốc Anh đồng quản lý. Sau hơn 3 năm hoạt động, Quỹ Newton Việt Nam là cầu nối hiệu quả đưa nhà khoa học hai nước đến gần nhau, chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, cơ sở vật chất và cùng góp phần giải quyết những vấn đề kinh tế xã hội thiết thực tại Việt Nam.
Tại lễ kỷ niệm, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Quốc Khánh nhấn mạnh: Những năm qua, Việt Nam luôn quan tâm phát triển khoa học và công nghệ, coi khoa học và công nghệ là động lực phát triển kinh tế xã hội và bảo đảm an ninh, quốc phòng; đồng thời đóng góp vào sự phát triển kinh tế xã hội, đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa và hội nhập quốc tế của đất nước.
Đến nay, hai bên đã cùng tài trợ 5 dự án nghiên cứu chung với tổng kinh phí tài trợ từ Quỹ Newton khoảng gần 2 triệu Bảng Anh và từ Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam khoảng 20 tỉ đồng tập trung đầu tư nghiên cứu trong các lĩnh vực: Chẩn đoán và điều trị các bệnh truyền nhiễm; chọn, tạo các giống lúa có khả năng chịu hạn, mặn...
Quỹ Newton là chương trình hợp tác giữa Chính phủ Vương quốc Anh với 18 nền kinh tế tri thức mới nổi, bắt đầu từ 2014 đến 2021, nhằm tăng cường năng lực nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội bền vững tại các nước đối tác.
Ngày 3/6/2015, Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ai len đã ký Bản ghi nhớ về nghiên cứu và đổi mới sáng tạo (Chương trình Newton Việt Nam), với mục tiêu thúc đẩy hợp tác đổi mới sáng tạo, tăng cường hợp tác nghiên cứu chung, tăng cường năng lực cho các nhà khoa học, qua đó góp phần tăng trưởng kinh tế và giải quyết các thách thức chính của Việt Nam.
Thứ trưởng Trần Quốc Khánh bày tỏ tin tưởng rằng, thông qua Chương trình Newton Việt Nam, thời gian tới hai nước sẽ tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu trong các lĩnh vực hai bên cùng quan tâm, trao đổi các nhà khoa học, tăng cường quan hệ đối tác và nghiên cứu có định hướng đổi mới sáng tạo. Qua đó, ngày càng củng cố quan hệ đối tác chiến lược giữa Việt Nam và Vương quốc Anh nói chung và hợp tác song phương về khoa học và công nghệ giữa hai nước nói riêng.
Đại sứ Vương quốc Anh tại Việt Nam Giles Lever nhấn mạnh: Hợp tác quốc tế với sự đa dạng về ý tưởng, quan điểm và cách làm hay có vai trò quan trọng trong nghiên cứu và sáng tạo. Là một nền kinh tế năng động đang lên với tầm nhìn mạnh mẽ về tầm quan trọng của khoa học và đổi mới trong phát triển con người, Việt Nam là đối tác Quỹ Newton toàn cầu của Vương quốc Anh.
Chương trình Newton tại Việt Nam tập trung vào 5 lĩnh vực ưu tiên là y tế, nông nghiệp, môi trường và năng lượng, đô thị hóa và kỹ thuật số. Chương trình gồm 3 nhóm hoạt động chính: Đào tạo cá nhân (học bổng nghiên cứu và đào tạo cho cá nhân), nghiên cứu (các dự án hợp tác nghiên cứu chung về các chủ đề phát tiển) và chuyển giao (đào tạo và hợp tác để đưa kết quả nghiên cứu thành giải pháp phát triển thực tế).
Giải thưởng Newton là sáng kiến của Chính phủ Anh nhằm tôn vinh những dự án và hoạt động xuất sắc của Chương trình Newton. Việt Nam là một trong 4 nước đối tác tham gia vào đợt tuyển chọn đầu tiên (năm 2017). Giải thưởng được xét tuyển bởi một hội đồng độc lập đứng đầu là nhà khoa học Anh đạt giải Nobel năm 2009 Venkatraman Ramakrishnan.
Sau vòng sơ loại, đã có 5 dự án, hoạt động thuộc Chương trình Newton Việt Nam được chọn vào vòng cạnh tranh cuối cùng, gồm: Dự án "Xây dựng nền tảng phát triển bền vững: Xã hội kết nối cho thành phố của tương lai"; Dự án “Nghiên cứu phát triển các nguồn gen lúa thích ứng với biến đổi khí hậu”; Dự án “Nghiên cứu chế tạo siêu vật liệu metamaterials tần số THz và quang tử chức năng bằng phương pháp in 3D”; Dự án “Hợp tác Vương quốc Anh - Việt Nam về đổi mới công nghệ số nhằm phát triển vững chắc hệ thống logistics hàng hải Việt Nam”; Dự án “Phương pháp tiếp cận giảm thiểu rủi ro thiên tai bằng biện pháp phi kỹ thuật: Nghiên cứu điển hình về quản lý lũ lụt tại đồng bằng sông Cửu Long, Việt Nam”.