Tổng Thư ký Lê Lương Minh: ASEAN tiến tới mô hình kiểu mẫu của hợp tác khu vực

Tổng Thư ký ASEAN Lê Lương Minh. Ảnh: TTXVN

Đặc biệt, Hội nghị các nhà lãnh đạo ASEAN ngày 29/4 đã nhất trí khẳng định lại quyết tâm xây dựng ASEAN thành một mô hình kiểu mẫu của hợp tác khu vực dựa trên tình thần hợp tác mở là một ASEAN ngày càng hội nhập vào nền kinh tế khu vực và toàn cầu.

Nhân dịp này, Tổng Thư ký ASEAN Lê Lương Minh đã trả lời phỏng vấn của phóng viên TTXVN ngay sau khi hội nghị vừa kết thúc vào chiều ngày 29/4. Sau đây là nội dung cuộc phỏng vấn:

PV: Thưa ngài Tổng Thư ký, xin ngài cho biết những kết quả mà Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 30 tại Philippines đã đạt được và ý nghĩa của nó?

TTK Lê Lương Minh: Tại Hội nghị lần này, các nhà lãnh đạo ASEAN đã tiếp tục khẳng định lại nỗ lực xây dựng ASEAN thành một khu vực hòa bình, ổn định và tăng cường thúc đẩy hợp tác chính trị, an ninh, bảo đảm tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội. Bên cạnh đó, các nhà lãnh đạo cũng khẳng định lại giá trị và nguyên tắc đã là nhân tố bảo đảm thành công cho ASEAN trong 50 năm hình thành và phát triển, đó là những nguyên tắc tôn trọng về độc lập chủ quyền, tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp công việc nội bộ của nhau và hợp tác để bảo vệ và thúc đẩy lợi ích chung trong bối cảnh đa dạng của ASEAN.

Và trong bối cảnh diễn biến rất phức tạp đe dọa hòa bình, ổn định của khu vực như là vấn đề căng thẳng bán đảo Triều Tiên hay tình hình phức tạp do những hành động đơn phương cơi nới và quân sự hóa Biển Đông thì các nhà lãnh đạo ASEAN cũng khẳng định lại chủ trương ủng hộ giải quyết một cách hòa bình các tranh chấp, yêu cầu các bên kiềm chế, không có những hành động gây phức tạp thêm tình hình và tranh chấp đồng thời sớm tiến tới hình thành một bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông như là một văn kiện ràng buộc về mặt pháp lý.

Mặt khác, trong bối cảnh ASEAN đang đứng trước những thách thức toàn cầu như là sự trỗi dậy của chủ nghĩa biệt lập, chủ nghĩa bảo hộ thì ASEAN khẳng định lại quyết tâm xây dựng ASEAN thành một mô hình kiểu mẫu của hợp tác khu vực dựa trên tình thần hợp tác mở là một ASEAN ngày càng hội nhập vào nền kinh tế khu vực và toàn cầu; cam kết thực hiện có hiệu quả tất cả các kế hoạch hành động trên cả ba trụ cột thuộc Tầm nhìn 2025; tập trung thực hiện các ưu tiên của năm 2017, đó là tiếp tục xây dựng một cộng đồng hướng về người dân, xây dựng một cộng đồng có tăng trưởng bao trùm dựa trên công nghệ và sáng tạo, xây dựng khả năng tự lực tự cường. Đây cũng là những ưu tiên của nước Chủ tịch luân phiên Philippines. Mặt khác, ASEAN cũng cam kết tăng cường mở rộng quan hệ đối ngoại trong bối cảnh sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân túy, chủ nghĩa biệt lập và dân tộc chủ nghĩa.

Cũng tại hội nghị lần này, các nhà lãnh đạo ASEAN cũng thông qua một tuyên bố về vai trò của nền công vụ trong những nỗ lực hiện thực hóa Tầm nhìn 2025. Hội nghị cũng thảo luận tình hình thực hiện kế hoạch tổng thể về kết nối ASEAN cho đến năm 2025 và kế hoạch hành động lần thứ 3 triển khai sáng kiến hội nhập ASEAN đã được lãnh đạo ASEAN thông qua tại Hội nghị cấp cao lần thứ 28, 29 vừa qua.

PV: Năm 2017 này ASEAN sẽ chính thức kỷ niệm 50 năm ngày thành lập và phát triển. Vậy xin ngài cho biết những thành công cũng như những thách thức mà ASEAN đang phải đối mặt?

TTK Lê Lương Minh: 50 năm qua, thông qua việc thúc đẩy các hiểu biết chung cũng như tăng cường hợp tác thúc đẩy các lợi ích chung cũng như là giải quyết các vấn đề, các mối quan tâm chung và đoàn kết trên cơ sở tôn trọng sự đa dạng, ASEAN đã trở thành một trong những tổ chúc khu vực thành công nhất trong quá trình hội nhập và xây dựng cộng đồng. ASEAN ngày nay đóng vai trò trung tâm trong việc duy trì tăng cường hòa bình và ổn định ở khu vực cũng như đóng vai trò trung tâm tại các thể chế chiến lược của khu vực như là Hội nghị cấp cao Đông Á hay là Diễn đàn khu vực của ASEAN cũng như tại các cuộc họp Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng.

Về kinh tế thì các nền kinh tế trong ASEAN đã có sự gắn kết hơn. Là thể chế thống nhất thì ASEAN đã trở thành nền kinh tế lớn thứ 6 và thị trường lớn thứ 3 trên thế giới đồng thời cũng là nền kinh tế hội nhập sâu rộng nhất với hàng chục các hiệp định về thương mại hóa tự do, các hiệp định về đối tác kinh tế toàn diện. Hướng tới hiện thực hóa tầm nhìn 2025, ASEAN về cơ bản đã hoàn tất các kế hoạch hành động cụ thể và các cơ chế giám sát, theo dõi quá tình thực hiện. Có thể nói trên cơ sở thực hiện thành công các kế hoạch hành động thực hiiện tầm nhìn đến năm 2015 và tiến tới thực hiện Tầm nhìn 2025 thì ASEAN đang đi đúng hướng.

Tuy nhiên, trên cơ sở ASEAN đang xây dựng cộng đồng thành một mô hình hợp tác khu vực dựa trên hợp tác đa phương thì trên thế giới đang có những xu hướng tiêu cực như là sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân túy, chủ nghĩa bảo hộ thì có thể ảnh hưởng tới những nỗ lực của ASEAN trong quá trình hội nhập và mở rộng quan hệ đối ngoại. Đây là thách thức không nhỏ đối với ASEAN, song đồng thời ASEAN cũng nhìn nhận thấy cơ hội trong tình hình này để đóng vai trò trung tâm, vai trò chủ đạo trong việc duy trì và tăng cường một hệ thống thương mại đa phương, mở, công bằng và dựa trên luật lệ.

PV: Một trong những vấn đề được dư luận quan tâm đó là vấn đề Biển Đông. Vậy xin ngài cho biết vấn đề này đã được đề cập như thế nào tại Hội nghị cấp cao lần này?

TTK Lê Lương Minh: Vấn đề Biển Đông là một trong những nội dung quan trọng đã được các nhà lãnh đạo ASEAN đề cập tới tại hội nghị lần này, đặc biệt là trong bối cảnh tình hình khu vực và quốc tế có những diễ biến khá phức tạp. Trên cơ sở đó, các nhà lãnh đạo tiếp tục khẳng định ASEAN lại chủ trương của ASEAN là giải quyết một cách hòa bình các tranh chấp, tôn trọng những tiến trình ngoại giao và pháp lý, kêu gọi các bên kiềm chế cũng như thực hiện các nguyên tắc đã được đề ra trong Hiến chương của Liên hợp quốc và các điều khoản của Công ước về Luật biển năm 1982 (UNCLOS).

ASEAN và Trung Quốc đã thỏa thuận đẩy nhanh quá trình tham vấn về xây dựng COC và hiện nay ASEAN và Trung Quốc đã xây dựng được một bản dự thảo bộ khung COC và dự kiến đến cuộc họp vào tháng Năm thì sẽ chốt lại bộ khung này để có thể trình lên Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao thông qua vào tháng Tám năm 2017.

Trân trọng cảm ơn ngài!