Phát triển văn hóa có bước chuyển về mặt nhận thức, đạt nhiều kết quả nổi bật

Các đại biểu đều đánh giá cao, phân tích và làm rõ hơn những kết quả đã làm được từ các địa phương, góc nhìn thực tế để bổ sung và làm sâu sắc hơn báo cáo của Chính phủ, đồng thời bổ sung đề xuất các nhóm giải pháp về lĩnh vực văn hóa, du lịch và truyền thông.

Nhấn mạnh phát triển công nghiệp văn hóa là một trong những nhiệm vụ trọng tâm mà Chính phủ xác định trong báo cáo cần đầu tư thực hiện như một ngành kinh tế quan trọng, vừa góp phần bảo tồn phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, vừa thúc đẩy tăng trưởng, tạo việc làm, mở rộng không gian sáng tạo và khẳng định vị thế Việt Nam trên trường quốc tế, đại biểu Trần Thị Hồng Thanh (Ninh Bình) đề nghị ban hành Luật phát triển công nghiệp văn hóa để "kiến tạo khuôn khổ pháp lý đồng bộ rõ ràng" và xây dựng một thị trường văn hóa lành mạnh, quy định rõ quyền sở hữu trí tuệ, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của tác giả, nhà sáng tạo; các chính sách ưu đãi về đầu tư, thuế, đất đai và chuyển đổi số...

Tham gia thảo luận, đại biểu Nguyễn Thị Yến (Thành phố Hồ Chí Minh) nhấn mạnh báo chí là cơ quan làm công tác tư tưởng-truyền thông, cơ quan ngôn luận định hướng, dẫn dắt dư luận; đưa chủ trương-đường lối, nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật Nhà nước đi vào cuộc sống nhanh nhất và hiệu quả nhất. Người làm báo là những chiến sĩ trên mặt trận tư tưởng, mỗi ngòi bút, giọng nói, hình ảnh là vũ khí sắc bén trên các lĩnh vực.

Tuy nhiên, theo đại biểu, "trong thời gian qua, báo chí chưa thực sự được quan tâm đúng mức". Trong kỳ họp Quốc hội này, Luật Báo chí được sửa đổi, song là luật khung, vì vậy đại biểu đề nghị Chính phủ quan tâm, tạo mọi điều kiện đầu tư về cơ sở hạ tầng, vật chất, đồng thời đào tạo, bồi dưỡng, trọng dụng và có chế độ chính sách, tiền lương cho báo chí và đội ngũ làm báo để họ yên tâm công tác.

Phát biểu giải trình, làm rõ một số nội dung đại biểu Quốc hội thảo luận liên quan đến công tác quản lý nhà nước về văn hóa, du lịch và truyền thông, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng bày tỏ sự vui mừng khi lĩnh vực văn hóa đã được Đảng, Nhà nước hết sức quan tâm và nhân dân đồng tình ủng hộ trong năm 2025 cũng như cả nhiệm kỳ.

Khái quát về bước phát triển của công tác văn hóa, du lịch, thể thao, báo chí-truyền thông thuộc lĩnh vực Bộ quản lý, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh: "Công tác văn hóa đã có bước phát triển như trong báo cáo của Chính phủ đề cập. Đó là chuyển được cả về mặt nhận thức và kết quả nổi bật. Du lịch cũng trở thành điểm sáng trong bức trên kinh tế.

Thể thao của chúng ta cũng đã được ghi dấu ấn trên đấu trường quốc tế. Báo chí mới được chuyển về Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhưng cũng đã trở thành mạch dẫn về mặt truyền thông và cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân. Khái quát lại có thể nói, văn hóa đã trở thành nền tảng, thể thao là sức mạnh, thông tin là mạch dẫn, du lịch là nhịp cầu kết nối. Và điều đó đã xuyên suốt trong công tác chỉ đạo".

Phân tích làm rõ hơn những bước phát triển trên, Bộ trưởng cho biết nếu trước đây văn hóa chỉ được nhận thức ở mức độ là nền tảng tinh thần thì nay: "Chúng ta lại thấy sâu sắc hơn văn hóa là sức mạnh nội sinh là hệ điều tiết để sự phát triển bền vững và văn hóa gắn liền với kinh tế". Quá trình đó, Đảng đã dần hoàn thiện dần về cả mặt phương diện lý luận.

Sự tiến bộ này cũng phù hợp với đề xuất của Việt Nam tại Hội nghị Thế giới về Chính sách Văn hóa và Phát triển bền vững vừa qua, được UNESCO ghi nhận, trình Đại hội đồng Liên hợp quốc về việc cần triển khai Thập kỷ văn hóa vì sự phát triển bền vững.

Về du lịch, Bộ trưởng cho biết du lịch Việt Nam đã trở thành điểm sáng trong bức tranh kinh tế. Du lịch gắn với văn hóa thành du lịch văn hóa, làm một trong những lĩnh vực của công nghiệp văn hóa. Hiện nay, Bộ đã công bố công khai và đang triển khai thực hiện 5 sản phẩm du lịch chính mang lại hiệu quả bao gồm: du lịch sinh thái, du lịch biển đảo, du lịch cộng đồng, du lịch văn hóa, và du lịch nghỉ dưỡng khám chữa bệnh.

Bộ trưởng khẳng định, với cách tiếp cận hiện nay, du lịch không chỉ đóng góp 8% GDP như Chính phủ đã báo cáo mà còn sẽ là "một ngành kinh tế mũi nhọn" như Nghị quyết số 08-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn đã xác định.

Theo Bộ trưởng, tinh thần chỉ đạo trong phát triển du lịch xuyên suốt là: sản phẩm du lịch phải đặc sắc, dịch vụ phải được chuyên nghiệp, thủ tục phải được đơn giản, giá cả phải mang tính cạnh tranh... và điểm đến phải an toàn văn minh.

Về di tích di sản, Bộ trưởng nhấn mạnh việc chuyển đổi di sản không chỉ là nơi để cất giữ mà phải "biến nó trở thành tài sản". Bộ trưởng dẫn chứng cách làm sáng tạo của Hà Nội với di tích Nhà tù Hỏa Lò, sử dụng hoạt cảnh, loại hình nghệ thuật để thu hút du khách, hay như Khu danh thắng Tràng An (Ninh Bình) đã đóng góp dòng ngân sách rất lớn cho địa phương thông qua du lịch.

Liên quan đến công nghiệp văn hóa, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã trình Thủ tướng Chính phủ xem xét điều chỉnh, bổ sung và ban hành lại một chiến lược mới phát triển công nghiệp văn hóa.

Chiến lược mới xác định ưu tiên chọn lựa những lĩnh vực mà Việt Nam có lợi thế để "đi tắt đón đầu", bao gồm: nghệ thuật biểu diễn, điện ảnh, du lịch văn hóa và thiết kế thời trang.

Công nghiệp văn hóa được xây dựng trên ba trụ cột chính. Thứ nhất là nhà sáng tạo, đề cao vai trò sáng tạo của đội ngũ văn nghệ sĩ và nhân dân với tư cách là chủ thể. Thứ hai là doanh nghiệp - nơi biến ý tưởng sáng tạo thành sản phẩm hàng hóa. Thứ ba là vai trò của Nhà nước trong kiến tạo chính sách.

Bộ trưởng thông tin thêm, trong dự kiến kế hoạch, Chính phủ đã đề xuất Quốc hội tổng kết và đề xuất ban hành Luật về Công nghiệp văn hóa theo hướng kiến tạo sự phát triển ngành này.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, Bộ Chính trị đã giao cho Chính phủ và Chính phủ đã giao cho Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch sớm khẩn trương trình Bộ Chính trị ban hành một nghị quyết về các giải pháp đột phá nhằm chấn hưng và phát triển văn hóa Việt Nam trong kỷ nguyên mới, giúp văn hóa trở thành sức mạnh nội sinh và hệ điều tiết phát triển bền vững của đất nước.