Nhận diện, tháo gỡ những vướng mắc trong vận hành chính quyền địa phương hai cấp

Phát biểu khai mạc Tọa đàm, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Bá Chiến, Bí thư Đảng ủy, Giám đốc Học viện khẳng định, việc sắp xếp lại đơn vị hành chính và vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp là một chủ trương lớn, mang tầm vóc chiến lược của Đảng và Nhà nước nhằm xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, gần nhân dân và phục vụ nhân dân tốt hơn. 

Hệ thống chính trị, chính quyền đã nỗ lực chuyển đổi đồng bộ, nhanh chóng trên phạm vi toàn quốc; các văn bản pháp luật, quy định hướng dẫn đã nhanh chóng được ban hành để đảm bảo hành lang pháp lý cho sự vận hành của mô hình mới. Tuy nhiên, việc tắc nghẽn, gián đoạn dịch vụ công và quá tải ở cấp xã là hiện hữu. Sự thiếu hụt về năng lực của một bộ phận cán bộ, công chức; nguồn lực cơ sở vật chất, công nghệ thông tin hay sự chồng chéo trong phân cấp, phân quyền, cơ chế phối hợp đều có thể dẫn đến những hệ lụy tiêu cực, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của người dân và doanh nghiệp, làm suy giảm niềm tin vào các chủ trương của Đảng và Nhà nước. Do đó, việc nhận diện kịp thời những khó khăn, vướng mắc, rào cản và có những giải pháp tháo gỡ với cách làm cụ thể là cần thiết và cấp bách.

Tại Tọa đàm, ông Nguyễn Mạnh Tiến, Trưởng Ban Xây dựng Đảng, UBND phường Tây Hồ, thành phố Hà Nội cho biết, hiện nay việc sắp xếp bộ máy theo mô hình mới bắt đầu có những vướng mắc, đặc biệt là việc nhiều cán bộ, đảng viên chưa hiểu rõ vai trò của chính quyền cấp xã hiện nay (một phần vai trò cấp xã và một phần cấp huyện). Theo ông Tiến, cần thay đổi tư duy làm việc của cán bộ, công chức cấp xã để khắc phục những bất cập sau khi sáp nhập hai phường Tây Hồ và Hồng Hà, từ đó đề xuất các giải pháp như tổ chức các lớp bồi dưỡng kỹ năng, tăng cường phối hợp giữa các cấp, đầu tư hạ tầng…

Ông Nguyễn Việt Hà, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Gia Lâm, thành phố Hà Nội chia sẻ các vướng mắc về tổ chức bộ máy, vị trí việc làm và chuyển đổi số và cho rằng việc xây dựng vị trí việc làm chưa chính xác và bao quát, việc áp dụng mô hình thôn và tổ dân phố còn bất cập. Ông cũng đề xuất sớm triển khai mô hình thôn, tổ dân phố, xác định vị trí việc làm chính xác hơn, ban hành chế độ tiền lương phù hợp và tăng số lượng vị trí cấp phó để giảm tải công việc.

Chỉ ra những khó khăn trong việc bố trí cán bộ, công chức không đúng nhu cầu và sự lúng túng trong triển khai văn bản, ông Trịnh Việt Khái, Phó Chủ tịch UBND xã Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau nêu vấn đề về khối lượng thủ tục hành chính khổng lồ tại Trung tâm phục vụ hành chính công và sự khó khăn của người dân nông thôn trong việc sử dụng dịch vụ công trực tuyến. Ông đề xuất ủy quyền một số nhiệm vụ cho các cấp để giảm tải cho cấp phó, bổ sung nguồn lực cho các bộ phận chuyên môn và tăng cường hỗ trợ người dân sử dụng dịch vụ số. 

Tại tọa đàm, các đại biểu đã phân tích, đánh giá các quy định pháp luật hiện hành về chính quyền cấp xã, nhằm làm rõ hơn vai trò, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền cấp xã trong bối cảnh vận hành chính quyền địa phương hai cấp; nhận diện một cách sâu sắc và toàn diện những khó khăn, vướng mắc trong tổ chức và hoạt động của chính quyền cấp xã; chia sẻ những cách làm mới, mô hình hay đã được các địa phương áp dụng trong thực tiễn vận hành chính quyền địa phương 2 cấp; đồng thời đề xuất các giải pháp tháo gỡ cụ thể, khả thi trong việc hoàn thiện thể chế, chính sách và giải quyết các vấn đề thực tiễn. 

Phát biểu kết luận tọa đàm, Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Quốc Sửu, Phó Giám đốc Học viện Hành chính và Quản trị công khẳng định tính cấp thiết và phù hợp của chỉ đạo từ Tổng Bí thư về việc sắp xếp mô hình tổ chức hiện hành. Tuy nhiên, khi triển khai trong thực tiễn cần điều chỉnh tư duy trong việc thiết kế và cơ cấu bộ máy. Qua đó, Học viện cam kết đồng hành và hỗ trợ các địa phương trong quá trình triển khai thực hiện.

Để giải quyết những vấn đề trên, Học viện Hành chính và Quản trị công sẽ chủ động tham mưu, đề xuất với Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và các cơ quan liên quan xây dựng chương trình đào tạo, bồi dưỡng hỗ trợ các địa phương có khó khăn khi triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Về mặt chính sách, cần làm rõ vai trò của địa phương và chính quyền, phân biệt rõ các nhiệm vụ thuộc thẩm quyền của chính quyền và nhiệm vụ hành chính công vụ. Quá trình tham mưu chính sách cần thể hiện tinh thần không can thiệp sâu, đề cao sự chủ động và sáng tạo. Bên cạnh đó, cần đánh giá lại sự hợp lý của việc phân công nhiệm vụ, đồng thời Học viện sẽ nghiên cứu sâu hơn mô hình chính quyền ở cấp tỉnh để làm rõ vai trò của cấp này trong tổ chức thực hiện.