Kỳ họp thứ 10 có số lượng nội dung lập pháp lớn nhất của nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV

Kỳ họp có nhiều nội dung quan trọng

Tại họp báo, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Văn Hiển cho biết, Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV họp phiên trù bị, khai mạc vào sáng 20/10 và dự kiến bế mạc vào ngày 11/12/2025 tại Nhà Quốc hội, Thủ đô Hà Nội. Thời gian làm việc của Kỳ họp dự kiến khoảng 40 ngày.

Đây là kỳ họp có nhiều nội dung quan trọng. Quốc hội vừa tiến hành các nội dung của kỳ họp thường kỳ; đồng thời, thực hiện việc tổng kết nhiệm kỳ khóa XV.

Tại Kỳ họp này, Quốc hội sẽ xem xét, quyết định 66 nội dung, nhóm nội dung (49 dự án luật, 4 nghị quyết thuộc công tác lập pháp; 13 nhóm nội dung về kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước, giám sát và các vấn đề quan trọng khác).

Việc chuẩn bị Kỳ họp thứ 10 được tiến hành rất kỹ lưỡng. Ủy ban Thường vụ Quốc hội dành nhiều thời gian cho ý kiến về các nội dung Kỳ họp, tổ chức Hội nghị Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách để thảo luận về các nội dung trình Quốc hội xem xét, thông qua. Tổng Thư ký Quốc hội, Văn phòng Quốc hội đã tăng cường công tác chỉ đạo, chủ động phối hợp với các cơ quan hữu quan, tích cực triển khai, rà soát, hoàn thiện để nâng cao hơn nữa chất lượng phục vụ Kỳ họp.

Về công tác lập pháp, tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội sẽ xem xét, thông qua 49 luật, 4 nghị quyết thuộc công tác lập pháp. Đây là kỳ họp có số lượng nội dung lập pháp lớn nhất từ đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV.

Tại Kỳ họp này, Quốc hội sẽ xem xét, quyết định 13 nhóm nội dung về kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước, giám sát và các vấn đề quan trọng khác, như: Xem xét, quyết định các vấn đề kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước; xem xét, thông qua Nghị quyết của Quốc hội về kết quả giám sát chuyên đề "Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành"; xem xét, thảo luận báo cáo tổng hợp việc thực hiện của các thành viên Chính phủ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tổng Kiểm toán nhà nước đối với nghị quyết của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XIV và khóa XV về giám sát chuyên đề, chất vấn; thảo luận dự thảo Báo cáo công tác nhiệm kỳ khóa XV của Quốc hội; xem xét các báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021 - 2026 của: Chủ tịch nước, Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước; xem xét, thông qua Nghị quyết về tổng kết công tác nhiệm kỳ 2021 - 2026. Bên cạnh đó, Quốc hội sẽ xem xét, quyết định nhiều nội dung quan trọng khác.

Cải tiến, đổi mới trong cách thức tiến hành Kỳ họp

Trả lời câu hỏi của phóng viên liên quan đến các cải tiến, đổi mới trong cách thức tiến hành Kỳ họp thứ X, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Văn Hiển cho biết, đây là kỳ họp rất đặc biệt - kỳ họp cuối cùng của nhiệm kỳ; vừa tiến hành các nội dung của kỳ họp thường kỳ, đồng thời thực hiện việc tổng kết nhiệm kỳ khóa XV. Với khối lượng công việc rất lớn, thời gian kỷ lục (khoảng 40 ngày), Quốc hội sẽ xem xét, thông qua 49 luật, 4 nghị quyết thuộc công tác lập pháp; ngoài ra, xem xét, quyết định 13 nhóm nội dung về kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước, giám sát và các vấn đề quan trọng khác.

Khối lượng công việc lớn và yêu cầu cao về chất lượng, Quốc hội có những cải tiến nhất định về quy trình, cách thức điều hành và công tác chuẩn bị cơ sở vật chất. Theo đó, Quốc hội đã đẩy mạnh Quốc hội điện tử và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong mọi lĩnh vực hoạt động. Ngay từ ngày 15/9, Văn phòng Quốc hội đã chuyển sang mô hình "không giấy tờ", mọi công tác hành chính và xử lý chuyên môn được thực hiện qua ứng dụng điện tử. Quốc hội là cơ quan đi đầu trong phong trào "Bình dân học vụ số". Các đại biểu Quốc hội ứng dụng rất tốt trí tuệ nhân tạo, phục vụ công tác chuyên môn.

Trong công tác điều hành, để đảm bảo hiệu quả, khoa học và tiết kiệm thời gian, Kỳ họp sẽ có những thay đổi như không bố trí nghỉ giữa kỳ như trước, chuyển hình thức chất vấn trực tiếp tại Hội trường sang gửi câu hỏi ngay từ bây giờ cho người có trách nhiệm trả lời; đồng thời nêu nhóm các vấn đề có liên quan chặt chẽ để thảo luận tập trung, khoa học và tiết kiệm thời gian. Cách làm này giúp các Cơ quan soạn thảo, thẩm tra phối hợp chặt chẽ, giúp đại biểu dễ dàng nhận diện những điểm chồng chéo, thiếu thống nhất giữa các dự án luật; qua đó, nâng cao hiệu quả tiếp thu và hoàn thiện văn bản pháp luật - ông Nguyễn Văn Hiển cho biết.

Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Văn Hiển cho biết thêm, sau khi sắp xếp các đơn vị hành chính, số tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương giảm từ 63 xuống còn 34, nên công tác bố trí tổ họp và phòng họp được điều chỉnh tương ứng. Theo đó, số tổ thảo luận được giảm từ 19 xuống còn 16, trên cơ sở tính toán kỹ lưỡng, khoa học, bảo đảm sự hài hòa giữa đại biểu Trung ương và địa phương, giữa các vùng miền và phù hợp về số lượng... Việc sắp xếp này nhằm giúp thảo luận hiệu quả, khoa học và tiết kiệm thời gian. Toàn bộ các phòng họp thông minh sẽ tạo thuận lợi cho công tác bố trí, điều chỉnh này.

Đối với phiên họp tại Hội trường, công tác chuẩn bị được tiến hành chu đáo, cải tiến nhưng vẫn tuân thủ nghiêm nội quy nhằm nâng cao hiệu quả thảo luận, sắp xếp chương trình và bố trí chỗ ngồi khoa học, hợp lý. Công tác chuẩn bị về cơ sở vật chất, âm thanh, ánh sáng, an ninh, y tế... đã được rà soát kỹ lưỡng, bảo đảm điều kiện tốt nhất cho các phiên họp tổ và hội trường.

Từ Kỳ họp thứ 9 đến nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã họp ba phiên (48, 49, 50). Thường trực Đảng ủy Quốc hội phối hợp chặt chẽ với Thường trực Đảng ủy Chính phủ đã có hai lần làm việc chi tiết để thống nhất các nội dung chuẩn bị. “Đến thời điểm hiện tại, các nội dung cơ bản phục vụ Kỳ họp thứ 10 đã được chuẩn bị chu đáo, bảo đảm các điều kiện tốt nhất cho Kỳ họp”, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội khẳng định.

Trả lời về việc không tổ chức chất vấn trực tiếp tại Hội trường, ông Nguyễn Văn Hiển cho biết, cách thức tổ chức điều hành Kỳ họp có sự thay đổi bởi đây là kỳ họp đặc biệt. Trích quy định của Điều 32 Luật Tổ chức Quốc hội: "Trường hợp cần thiết, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho trả lời bằng văn bản", ông Nguyễn Văn Hiển nêu rõ: "Đây là tình huống trong trường hợp cần thiết. Chúng ta không bỏ hình thức chất vấn, vẫn chất vấn như các kỳ họp trước nhưng cho phép người được chất vấn gửi bằng văn bản. Như vậy, chúng ta không bỏ trống hình thức giám sát. Ngoài chất vấn, hoạt động giám sát của Quốc hội còn các hình thức khác thông qua báo cáo, giám sát chuyên đề... không ảnh hưởng đến việc thực hiện đầy đủ các chức năng của Quốc hội tại Kỳ họp".

Để đảm bảo chất lượng các dự án Luật, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Mạnh Cường nêu, việc gộp chung các dự án luật và báo cáo trong cùng lĩnh vực để thảo luận vẫn là giải pháp tối ưu để hoàn thành khối lượng công việc đồ sộ của kỳ họp lần này. Đây đều là những vấn đề rất khẩn trương, cấp thiết trong sửa đổi, bổ sung. Việc thảo luận chung các dự án luật trong cùng một lĩnh vực không có nghĩa là chạy theo số lượng, vẫn phải bảo đảm chất lượng cao nhất đối với các dự án Luật được Quốc hội thông qua.

Theo đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã quán triệt thực hiện đổi mới tư duy lập pháp. Quốc hội chỉ quy định các vấn đề mang tính khung, nguyên tắc thuộc thẩm quyền; còn những vấn đề cụ thể, thực tiễn thường xuyên, biến động sẽ giao Chính phủ hướng dẫn, nhằm bảo đảm tính ổn định và linh hoạt của luật. Đồng thời, Quốc hội cũng áp dụng các nghị quyết đã ban hành để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong xây dựng pháp luật.

Đảng ủy Quốc hội thường xuyên phối hợp với Đảng ủy Chính phủ và các cơ quan liên quan để chỉ đạo cơ quan trình, cơ quan thẩm tra nâng cao trách nhiệm trong công tác xây dựng pháp luật, thẩm tra, tiếp thu, chỉnh lý dự án luật; chỉ đạo tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong xây dựng các nội dung của dự án luật và thực hiện nghiêm các quy định mới của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025; chỉ đạo các đại biểu Quốc hội, đoàn đại biểu Quốc hội nâng cao hơn nữa trách nhiệm trong nghiên cứu, tham gia dự án luật...

Lý do chưa sửa đổi ngay Luật Đất đai

Liên quan đến việc không sửa Luật Đất đai mà sẽ ban hành Nghị quyết để tháo gỡ khó khăn vướng mắc khi thực hiện các quy định của Luật hiện nay, nhất là về cách tính giá đất, Ủy viên là đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phạm Thị Hồng Yến cho biết, Luật Đất đai năm 2024 mới có hiệu lực từ ngày 1/8/2024. Đây là một đạo luật lớn, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, tác động trực tiếp và sâu rộng đến mọi hoạt động kinh tế - xã hội, doanh nghiệp và người dân. Trong thời gian vừa qua, cùng với hệ thống văn bản hướng dẫn thi hành, Luật Đất đai 2024 đã bổ sung nhiều nội dung mới mang tính đột phá.

Tuy nhiên từ năm 2024 đến nay, Việt Nam đang đối diện với bối cảnh kinh tế thế giới biến động khó lường. Trong nước, chúng ta tập trung ưu tiên cho mục tiêu tăng trưởng và ổn định kinh tế vĩ mô. Đồng thời, một trong những nội dung hết sức quan trọng trong thời gian vừa qua là việc thực hiện cuộc cách mạng sắp xếp, tinh gọn bộ máy và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Đây là yêu cầu đặt ra đòi hỏi phải có những giải pháp tháo gỡ kịp thời các bất cập, để thích ứng với bối cảnh mới, mục tiêu phát triển mới và mô hình tổ chức mới.

Lý do chưa sửa đổi ngay Luật Đất đai là vì cần phải đánh giá đầy đủ, toàn diện những khó khăn, vướng mắc hiện nay; đồng thời bảo đảm các giải pháp xây dựng luật mang tính tổng thể, căn cơ, toàn diện, đồng bộ và liên thông, trên cơ sở hài hòa lợi ích của Nhà nước, người dân và doanh nghiệp. Vì vậy, việc sửa đổi toàn diện Luật Đất đai sẽ được tiếp tục nghiên cứu trong thời gian tới. 

Còn giải pháp ban hành một nghị quyết nhằm tháo gỡ ngay những vướng mắc trong bối cảnh hiện nay cũng là nội dung mà cơ quan của Chính phủ, cơ quan thẩm tra của Quốc hội và Ủy ban Kinh tế và Tài chính sẽ tiếp tục nghiên cứu để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội và các đại biểu Quốc hội xem xét, quyết định các nội dung liên quan. Giải pháp này nhằm đạt được các mục tiêu đã đề ra; góp phần thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất; qua đó tạo động lực để Việt Nam trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Công tác nhân sự sẽ được tiến hành thận trọng

Liên quan đến công tác nhân sự tại Kỳ họp, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu của Quốc hội Tạ Thị Yên cho biết, Kỳ họp thứ 10 của Quốc hội khóa XV là một kỳ họp rất quan trọng, đánh dấu giai đoạn Quốc hội hoàn thành trọng trách của nhiệm kỳ và chuẩn bị cho nhiệm kỳ mới. Bên cạnh các nội dung về lập pháp, giám sát và quyết định các quyết sách phát triển kinh tế - xã hội, công tác nhân sự là điểm nhấn được cử tri và nhân dân đặc biệt quan tâm.

Trên cơ sở quyết định của Ban Chấp hành Trung ương và tờ trình của các cơ quan có thẩm quyền, Quốc hội sẽ xem xét để quyết định một số nội dung nhân sự thuộc thẩm quyền, bao gồm: bầu, phê chuẩn hoặc miễn nhiệm một số chức danh lãnh đạo chủ chốt trong bộ máy nhà nước. Đây là quy trình thường xuyên nhằm bảo đảm sự kế thừa, ổn định và hiệu quả hoạt động của bộ máy trong tình hình mới.

Toàn bộ quy trình nhân sự được tiến hành đúng quy định của Hiến pháp và pháp luật, bảo đảm dân chủ, khách quan, minh bạch. Đại biểu Quốc hội sẽ thực hiện quyền và trách nhiệm trước nhân dân, cử tri thông qua việc bỏ phiếu kín, bảo đảm nguyên tắc tập trung dân chủ và đúng thẩm quyền.

"Có thể khẳng định, công tác nhân sự tại Kỳ họp lần này sẽ là bước kiện toàn bộ máy ở giai đoạn cuối nhiệm kỳ, đồng thời chuẩn bị cho nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI, tạo nền tảng để bộ máy nhà nước hoạt động hiệu lực, hiệu quả hơn. Và dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự thống nhất trong hệ thống chính trị và sự đồng thuận của nhân dân, công tác nhân sự sẽ được tiến hành thận trọng, đúng quy trình, góp phần củng cố niềm tin của cử tri và tăng cường hiệu lực, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước", bà Tạ Thị Yên nêu.

Bà Tạ Thị Yên cho biết, trong bối cảnh hiện nay, khối lượng công việc lập pháp rất lớn. Việc hoàn thiện thể chế được xác định là một trong những khâu đột phá chiến lược của Đại hội Đảng XIII, là yếu tố then chốt để đất nước phát triển nhanh, bền vững, giữ vững ổn định chính trị - xã hội.

Là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, vai trò của Quốc hội lại càng quan trọng trong việc xây dựng một hệ thống pháp luật đồng bộ, khả thi, tạo động lực cho sự phát triển. Điều này đòi hỏi mỗi đại biểu Quốc hội không chỉ nắm vững pháp luật, hiểu sâu thực tiễn mà còn phải dành nhiều thời gian và tâm huyết cho công tác lập pháp, giám sát và quyết sách quan trọng của đất nước.

Chính vì vậy, một trong những định hướng lớn của cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI sắp tới là tiếp tục cơ cấu lại, nâng cao chất lượng và tăng tỷ lệ đại biểu hoạt động chuyên trách.

"Thực tế cho thấy, các đại biểu chuyên trách có điều kiện tập trung nghiên cứu sâu hơn về xây dựng pháp luật, chính sách, giám sát chuyên đề và tham gia quyết định các vấn đề quan trọng với chất lượng cao hơn. Dự kiến trong thời gian tới, cơ cấu số lượng đại biểu chuyên trách sẽ được xem xét theo hướng tăng cả về số lượng và chất lượng, đảm bảo đạt ít nhất 40% theo quy định của Luật Tổ chức Quốc hội; đồng thời nâng cao tiêu chuẩn về năng lực, trình độ và kinh nghiệm thực tiễn.Việc bố trí, phân công đại biểu chuyên trách tại các cơ quan của Quốc hội sẽ được sắp xếp hợp lý hơn nhằm đảm bảo Quốc hội hoạt động ngày càng chuyên nghiệp, hiệu lực và hiệu quả, đáp ứng sự kỳ vọng của cử tri và nhân dân", bà Tạ Thị Yên nêu rõ.