Hội nghị cấp Bộ trưởng các nước tiểu vùng sông Mê Công về kiểm soát ô nhiễm khói mù xuyên biên giới

Hội nghị có sự tham dự của lãnh đạo cấp Bộ 5 nước tiểu vùng sông Mê Công gồm: Campuchia, Lào, Myanmar, Thái Lan và Việt Nam. Hội nghị còn có sự tham dự của Phó Tổng Thư ký ASEAN về Văn hóa, Xã hội Ekkaphab Phanthavong và ông Nguyễn Tấn Tuân, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa.   

Đây là dịp để các đại biểu chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm, thảo luận những giải pháp, đưa ra những quyết định quan trọng có liên quan đến các vấn đề về quản lý cháy rừng, cháy đất than bùn, quản lý và kiểm soát ô nhiễm khói bụi của các nước Tiểu vùng sông Mê Công nói riêng và cộng đồng ASEAN nói chung, hướng tới một ASEAN không khói mù.

Khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Quốc Trị khẳng định, Việt Nam cam kết dành mọi nguồn lực cần thiết để thực hiện tốt những hoạt động về quản lý rừng bền vững, bảo vệ và phát triển tài nguyên rừng, trong đó công tác phòng cháy, chữa cháy rừng luôn được quan tâm hàng đầu. Việt Nam kêu gọi sự hợp tác toàn diện của các nước Tiểu vùng sông Mê Công, sự chung tay của các nhà tài trợ và các tổ chức quốc tế để cùng nhau hành động vì một cộng đồng ASEAN luôn có môi trường trong sạch, phát triển bền vững. 

Ông Bùi Chính Nghĩa, Cục trưởng Cục Kiểm lâm - Trưởng nhóm kỹ thuật đã trình bày các báo cáo kế hoạch Hành động Quốc gia về kiểm soát ô nhiễm khói mù trong mùa khô; cập nhật về tình hình thực hiện Kế hoạch ChiangRai 2017; Mục tiêu, các chỉ số về kiểm soát cháy và khói mù các nước Tiểu vùng sông Mê Công; Hợp tác về quản lý kiểm soát cháy và khói mù giữa các nước và báo cáo tiến độ về hợp tác với các cơ quan đối tác quốc tế. 

Hội nghị đã ghi nhận các đánh giá, dự báo của Trung tâm khí tượng ASEAN (ASMC) về tình hình thời tiết và tình trạng khói mù năm 2023 với các nước Tiểu vùng sông Mê Công. Theo dự báo của ASMC, tình trạng nắng nóng có thể sẽ kéo dài trong thời gian tới, nhiệt độ có thể cao hơn mức bình thường. Do vậy, các quốc gia cần tiếp tục giám sát thận trọng và có các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn tức thời để giảm thiểu cháy rừng, cháy đất cũng như tình trạng khói mù xuyên biên giới trong suốt mùa khô. 

Hội nghị đã thảo luận và chia sẻ các sáng kiến trong giảm thiểu cháy rừng, cháy đất và kiểm soát ô nhiễm khói mù trong mùa khô; đánh giá cao các nỗ lực không ngừng nghỉ của các nước Tiểu vùng sông Mê Công trong việc thực hiện, cập nhật các kế hoạch hành động quốc gia về phòng chống, kiểm soát, cảnh báo sớm cháy rừng. Hội nghị ghi nhận tích cực sự hợp tác song phương giữa các quốc gia Tiểu vùng sông Mê Công và hướng đến sự hợp tác hơn nữa trong tương lai.  

Hội nghị nhấn mạnh tầm quan trọng của chương trình định hướng hành động và tại hiện trường, cũng như vai trò của cộng đồng địa phương trong việc phòng chống, kiểm soát, giảm thiểu và xử lý ô nhiễm khói mù xuyên biên giới. Hội nghị đưa ra lộ trình thứ hai về hợp tác ASEAN hướng tới kiểm soát ô nhiễm khói mù xuyên biên giới và các biện pháp thực hiện và Chiến lược Quản lý đất than bùn ASEAN lần thứ hai, Khung đầu tư ASEAN để quản lý đất bền vững không khói mù.

Các đại biểu tham dự Hội nghị đã thỏa thuận thành lập Trung tâm điều phối ASEAN về kiểm soát ô nhiễm khói mù xuyên biên giới và kỳ vọng Trung tâm sẽ vận hành có hiệu quả. Các đại biểu mong muốn có đánh giá giữa kỳ thực hiện lộ trình để kiểm tra tiến độ và duy trì động lực đảm bảo đạt được mục tiêu ASEAN không khói mù vào năm 2030.

Hội nghị đánh giá tích cực tiến độ thực hiện Chiến lược ASEAN về quản lý đất bùn và hỗ trợ đánh giá lần thứ 2 Chiến lược quản lý đất than bùn nhằm đảm bảo các sáng kiến vẫn phù hợp với mục tiêu tổng thể và mục tiêu chung của Chiến lược, đáp ứng các ưu tiên và vấn đề nổi cộm. Tại Hội nghị, các Bộ trưởng nhấn mạnh ASEAN cần thực hiện những nghiên cứu toàn diện hơn để nâng cao hiểu biết sâu về ô nhiễm khói mù xuyên biên giới.   

Về bối cảnh tổ chức Hội nghị cấp Bộ trưởng các nước Tiểu vùng sông Mê Công và nội dung của Hội nghị lần thứ 12 lần này, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Quốc Trị cho biết: Biến đổi khí hậu dẫn đến lượng mưa ít hơn ở Đông Nam Á, nắng nóng khốc liệt, kéo dài hơn trong những năm gần đây, đồng thời làm tăng sự lan rộng của các đám cháy tự nhiên hoặc do nông dân đốt cỏ để dọn đất trồng dầu cọ, cao su ở các nước. Đông Nam Á đã từng trải qua tình trạng khói mù nghiêm trọng xuyên biên giới vào năm 2015.

Ngoài ra, phát triển kinh tế - xã hội cùng với việc người dân khu vực gần rừng còn khó khăn dẫn đến tình trạng đốt rừng, đồng cỏ để trồng cây cọ ở một số nước ở Đông Nam Á. Những năm gần đây, hàng loạt đám cháy rừng tại Indonesia đã khiến lượng lớn khói bụi phủ khắp Malaysia, Singapore, thậm chí ảnh hưởng đến cả chất lượng không khí ở Việt Nam.

Hội nghị cấp Bộ trưởng các nước Tiểu vùng sông Mê Công thực hiện Hiệp định về Ô nhiễm khói mù xuyên biên giới là hoạt động định kỳ tổ chức hàng năm trong khuôn khổ thực hiện Hiệp định ASEAN về Kiểm soát ô nhiễm khói mù xuyên biên giới được tổ chức luân phiên tại các quốc gia thành viên thuộc Tiểu vùng Sông Mê Công. Hội nghị tập trung vào các mục tiêu chính gồm: Đánh giá tình hình thực hiện các thỏa thuận hợp tác về Kiểm soát ô nhiễm khói mù xuyên biên giới trong khu vực; thảo luận về các nội dung hợp tác mới; đồng thời kiến nghị và đề xuất các giải pháp nhằm thúc đẩy các hoạt động hợp tác trong khu vực Sông Mê Công trong thời gian tiếp theo.

Hội nghị lần thứ 13 cấp Bộ trưởng các nước Tiểu vùng sông Mê Công tham gia Hiệp định ASEAN về ô nhiễm khói mù xuyên biên giới sẽ được tổ chức tại Campuchia vào năm 2024.