Điểm sáng trong quan hệ hữu nghị hợp tác giữa Việt Nam và Burundi

Là nguyên thủ quốc gia đầu tiên của Burundi tới thăm Việt Nam, chuyến thăm của Tổng thống Evariste Ndayishimiye diễn ra đúng vào thời điểm hai nước kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (16/4/1975-16/4/2025), thể hiện mong muốn tăng cường quan hệ hữu nghị hợp tác hơn nữa trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, thương mại, văn hóa và xã hội.

Việt Nam và Burundi có nhiều điểm tương đồng về lịch sử và văn hóa, từng trải qua cuộc kháng chiến chống thực dân, có nhiều tiềm năng hợp tác kinh tế-thương mại-đầu tư. Một số dự án được coi là điểm sáng trong quan hệ hợp tác giữa hai nước; điển hình là dự án hợp tác đầu tư lĩnh vực viễn thông của Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel) vào thị trường Burundi với thương hiệu Lumitel.

“Cách mạng” viễn thông ở Burundi

Năm 2013, Burundi là quốc gia nằm phía Đông châu Phi mới chỉ có 35% dân số được sử dụng điện. Phần lớn vùng nông thôn, miền núi không có điện nên viễn thông và Internet được ví như giấc mơ khó thành hiện thực. Khi Viettel quyết định triển khai và được cấp phép hợp tác kinh doanh viễn thông tại đây vào tháng 1/2013, cuộc cách mạng viễn thông ở Burundi thực sự bắt đầu.

Ngay sau khi được cấp phép kinh doanh, Viettel đã cử 8 nhân sự là những người có nhiều kinh nghiệm tại các thị trường nước ngoài sang Burundi. Trong 2-3 tháng đầu, họ vừa làm việc với cơ quan quản lý, nghiên cứu quy định pháp luật, các loại giấy phép để triển khai những dịch vụ, vừa nhanh chóng thiết lập tổ chức, tuyển dụng nhân viên; tìm kiếm đối tác triển khai hạ tầng.

Với Lumitel, yêu cầu hạ tầng ban đầu đặt ra rất cao gồm 600 trạm phát sóng và 3.000 km cáp quang. Tất cả trang thiết bị được mua sắm ở Việt Nam rồi chuyển sang. Trở ngại lớn nhất là Burundi chỉ có một tuyến cáp trục nên không có doanh nghiệp chuyên trồng cột, kéo cáp. Do vậy, Viettel phải đưa 5-6 công ty từ Việt Nam sang. Công việc được thực hiện đồng loạt ở thủ đô Gitega và các tỉnh thuộc Burundi.

Mặc dù có diện tích nhỏ nhưng hầu hết là miền núi nên việc triển khai hạ tầng viễn thông tại Burundi rất tốn kém. Bên cạnh đó, nhân sự bản địa ở Burundi hầu như chưa có kỹ thuật về triển khai mạng lưới nên đều phải đào tạo lại theo phương thức “cầm tay chỉ việc”. Tuy nhiên, với quyết tâm không ngại gian khổ, nỗ lực không ngừng nghỉ, khi chính thức kinh doanh vào tháng 3/2014, sóng Lumitel đã phủ 18 tỉnh, thành và nhanh chóng vươn lên vị trí nhà mạng số 1 của đất nước này.

Người dân tại Burundi có thu nhập rất thấp, bình quân khoảng 240 USD/người/năm. Vì thế, Lumitel đã thiết kế những gói dịch vụ với chi phí phù hợp để đáp ứng đa dạng các đối tượng khách hàng. Ví dụ, những khách hàng nghèo ở vùng nông thôn chỉ cần đăng ký gói dịch vụ USSD có thể chat tin nhắn không giới hạn trong 1 ngày với chi phí 0.05 USD (tương đương 500 đồng Việt Nam).

Một khó khăn rất lớn tại Burundi là phần lớn nông thôn, miền núi không có điện. Vì vậy, khi triển khai các trạm phát sóng dù Lumitel có đem dịch vụ viễn thông đến từng gia đình người dân cũng không thể sử dụng. Vậy là trong những ngày đầu, Lumitel còn đem theo tấm pin năng lượng mặt trời vừa bán rẻ, vừa tặng cho các hộ khó khăn để càng nhiều người Burundi có thể sử dụng điện thoại di động.

Tháng 5/2015 được coi là cột mốc để Lumitel vươn lên vị trí dẫn đầu ở Burundi. Khi đó Burundi xảy ra bạo loạn. Nhiều tổ chức nước ngoài, doanh nghiệp rời đi nhưng Lumitel vẫn ở lại duy trì cung cấp dịch vụ. Nhờ đó, Lumitel nhanh chóng đạt 1 triệu thuê bao vào tháng 7/2015, trở thành nhà mạng có tốc độ phát triển thuê bao cao nhất các thị trường Viettel từng đầu tư.

Hiện Lumitel là nhà khai thác viễn thông có hạ tầng mạng lưới kỹ thuật lớn nhất đứng vị trí số 1 tại Burundi trên tất cả các công nghệ 2G, 3G và 4G LTE với vùng phủ sóng di động bao phủ đến 97% lãnh thổ, 3,5 triệu khách hàng sử dụng dịch vụ di động, chiếm 67,5% thị phần; vùng phủ internet 50% dân số với hơn 1 triệu khách hàng sử dụng dịch vụ data kết nối internet di động.

Năm 2024 là năm có mức tăng trưởng đột phá nhất trong nhiều năm trở lại đây của Lumitel. Công ty là doanh nghiệp nộp thuế lớn thứ 2 tại Burundi. Lũy kế trong hơn 11 năm hoạt động, số tiền thuế Lumitel đã nộp cho ngân sách nhà nước trên 286,5 triệu USD; bảo đảm việc làm và thu nhập ổn định cho hơn 60.000 lao động trực tiếp, 1.500 lao động gián tiếp.

Bất chấp khó khăn, Lumitel là nhà mạng duy nhất tiếp tục đầu tư thêm trạm 4G, phát sóng mới 106 trạm, nâng vùng phủ 4G lên đạt 26%, giúp vùng phủ internet tiếp cận hơn hơn 50% dân số. Với nỗ lực mở rộng hạ tầng tại 75 trạm tại vùng trắng sóng - nơi chỉ có duy nhất mạng Lumitel phủ sóng, Lumitel đã mang công nghệ, viễn thông tới những nơi xa xôi, khó khăn nhất, mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ viễn thông tới thêm 1,6 triệu người dân Burundi. Công ty cũng là nhà mạng duy nhất tại Burundi được cấp phép miễn phí tần số 5G, giúp tiết kiệm hơn 1 triệu USD, mở ra cơ hội kinh doanh và khẳng định vị thế tiên phong dẫn dắt công nghệ số.

Công nghệ từ trái tim vẽ tiếp những giấc mơ

Trên đất nước Burundi xinh đẹp và mến khách, Lumitel duy trì tài trợ kết nối Internet miễn phí cho 261 trường học, Trung tâm y tế công lập và 40 điểm cầu truyền hình hội nghị theo cam kết với Chính phủ Burundi; tài trợ dự án giếng nước sạch trị giá khoảng 1 triệu USD. Từ tháng 3/2024, Lumitel triển khai chương trình từ thiện định kỳ hằng tháng thông qua việc tài trợ học phí, cặp sách, sách vở cho các trại trẻ mồ côi. Tháng 10/2024, Công ty phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông và Đại sứ đặc mệnh toàn quyền của Việt Nam tại Burundi tặng mái nhà cho 30 hộ gia đình bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi mưa lũ tại làng Burumata, xã Gihanga, tỉnh Bubanza.

Đặc biệt, Lumitel hợp tác với Cao ủy Liên hợp quốc về người tị nạn, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc cung cấp hằng năm bình quân 70.000 sim theo dự án người nghèo, người tị nạn đảm bảo hỗ trợ duy trì cuộc sống cho những người yếu thế trong xã hội thông qua Lumicash - một dạng “ví điện tử” có thể sử dụng đơn giản thuận tiện ngay cả với những người cao tuổi và những người ít trải nghiệm về công nghệ. Chỉ bằng một máy điện thoại 2G hay bất kỳ loại điện thoại smartphone nào cũng có thể ứng dụng tính năng này để đáp ứng đủ các nhu cầu cơ bản nhất của người dân như: Chuyển tiền, rút tiền, thanh toán mua hàng hóa, thanh toán các dịch vụ công như thuế, phí, thanh toán điện, nước, các doanh nghiệp sử dụng ví để chi trả tiền lương, người lao động từ các tỉnh xa có thể chuyển tiền về cho người thân mà không mất thời gian di chuyển…

Trong những năm tới, Lumitel kiên định mục tiêu ban đầu là mang đến mạng di động tốt nhất, phủ sóng rộng nhất và giá rẻ nhất cho người dân Burundi, tiếp tục đổi mới trong công nghệ thông tin để đi đầu trong quá trình chuyển đổi số, với kế hoạch ra mắt công nghệ 5G lần đầu tiên tại Burundi, đưa Burundi vào top 21 quốc gia châu Phi, top 6 quốc gia Đông Phi đầu tiên sở hữu công nghệ 5G, nâng cao vị thế của Burundi trên bản đồ viễn thông thế giới. Đồng thời, Lumitel cũng chủ động, tích cực phối hợp cùng các doanh nghiệp chung tay trong việc thực hiện các dự án lớn về phổ cập viễn thông, hoạt động tài trợ xã hội lớn của chính phủ theo đúng triết lý “kinh doanh gắn liền với trách nhiệm xã hội”.

"Sự hiện diện của Viettel là một điều may mắn. Các bạn thực sự làm việc và cống hiến hết mình vì lợi ích của người dân Burundi. Đất nước Burundi đã đổi thay và phát triển mạnh mẽ từ khi Viettel đầu tư trong khi nhiều nước lân cận không được như vậy", Bộ trưởng Truyền thông, Công nghệ thông tin và Đa phương tiện Burundi - bà Léocadie Ndacayisaba đã chia sẻ khi đến thăm và làm việc tại Viettel vào tháng 11/2024. Bà Léocadie Ndacayisaba kỳ vọng Viettel sẽ kiến tạo hạ tầng số hiện đại, bền vững, tạo đòn bẩy cho sự phát triển của Burundi; đồng thời cam kết hỗ trợ Viettel trong các dự án trọng điểm tại Burundi, đặc biệt là an sinh xã hội và công nghiệp công nghệ cao.

Những dự án như Lumitel của Viettel tại Burundi đã và đang thực hiện sứ mệnh đưa hình ảnh doanh nghiệp Việt, con người Việt đến với cộng đồng quốc tế, trở thành cầu nối hữu nghị giữa Việt Nam và các nước trên thế giới.