Đề nghị quy định cụ thể hơn quyền hạn của lực lượng Cảnh sát cơ động

Dự án Luật đã được các đại biểu Quốc hội thảo luận lần đầu tại Kỳ họp thứ 2 và dự kiến được thông qua tại kỳ họp này. 

Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Cảnh sát cơ động, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới cho biết, về vị trí, chức năng của Cảnh sát cơ động, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội cho bỏ cụm từ "chuyên trách" trong thực hiện biện pháp vũ trang bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự an toàn xã hội.

Bên cạnh đó, theo Pháp lệnh hiện hành và thực tiễn Cảnh sát cơ động sử dụng "biện pháp vũ trang" chủ yếu trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình và quy định rõ biện pháp này sẽ làm nổi bật tính đặc thù, đặc biệt và sức mạnh của Cảnh sát cơ động trong các nội dung của luật, do đó đề nghị Quốc hội cho giữ quy định này.

Đối với nhiệm vụ của Cảnh sát cơ động, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉnh lý theo hướng chỉ quy định những nhiệm vụ mang tính đặc thù đang thực hiện ổn định của Cảnh sát cơ động trên cơ sở kế thừa Pháp lệnh Cảnh sát cơ động; quy định cụ thể hơn nhiệm vụ chính của Cảnh sát cơ động là chống bạo loạn, chống khủng bố; đồng thời rà soát, chỉnh sửa các nội dung khác để phù hợp với vai trò của Cảnh sát cơ động, tránh chồng chéo nhiệm vụ của các lực lượng khác.

Đối với một số ý kiến đề nghị cân nhắc quy định nhiệm vụ "tuần tra, kiểm soát" của Cảnh sát cơ động, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, đây là quy định kế thừa Pháp lệnh Cảnh sát cơ động và đã phát huy hiệu quả trong bảo đảm an ninh, trật tự tại các địa bàn trọng điểm trên cả nước. Để bảo đảm chặt chẽ, trên cơ sở luật hóa một số quy định hiện hành, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị bổ sung quy định về tuần tra, kiểm soát bảo đảm an ninh, trật tự của Cảnh sát cơ động như dự thảo trình Quốc hội.

Về ý kiến cho rằng, hoạt động tuần tra, kiểm soát là hoạt động thường xuyên không mang tính cấp bách nên quy định quyền huy động trong trường hợp này là không phù hợp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, quy định về thẩm quyền huy động người, phương tiện, thiết bị dân sự nhằm bảo đảm các điều kiện để Cảnh sát cơ động hoàn thành nhiệm vụ được giao trong các trường hợp cấp bách, do đó dự thảo Luật chỉ quy định được huy động khi thực hiện các nhiệm vụ do Cảnh sát cơ động chủ trì.

Một số ý kiến cho rằng, quyền hạn của Cảnh sát cơ động quá rộng, đề nghị quy định cụ thể hơn để tránh chồng chéo với các lực lượng khác, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, nội dung này được xây dựng căn cứ vào các quy định của pháp luật có liên quan và cơ bản kế thừa Pháp lệnh hiện hành; đồng thời, dự thảo Luật chỉ quy định các quyền hạn cơ bản nhằm bảo đảm cho Cảnh sát cơ động hoàn thành tốt nhiệm vụ thường xuyên và đột xuất.

Dự thảo Luật đã quy định cụ thể 7 quyền hạn của Cảnh sát cơ động, trong đó kế thừa 5 quy định về quyền hạn tại Pháp lệnh Cảnh sát cơ động, bổ sung thêm 2 quyền hạn. Thứ nhất là được mang theo người vũ khí, công cụ hỗ trợ, phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ vào cảng hàng không và lên máy bay dân sự để làm nhiệm vụ trong các trường hợp chống khủng bố, giải cứu con tin, trấn áp đối tượng có hành vi nguy hiểm sử dụng vũ khí; bảo vệ vận chuyển hàng đặc biệt, áp giải bị can, bị cáo phạm tội đặc biệt nghiêm trọng và sử dụng máy bay do cấp có thẩm quyền huy động riêng cho Cảnh sát cơ động để kịp thời cơ động giải quyết các vụ việc phức tạp về an ninh, trật tự. 

Quyền hạn thứ hai được bổ sung thêm cho Cảnh sát cơ động là ngăn chặn, vô hiệu hóa máy bay không người lái và các phương tiện bay siêu nhẹ trực tiếp tấn công, đe dọa tấn công hoặc xâm phạm mục tiêu bảo vệ của Cảnh sát cơ động trong phạm vi khu vực cấm bay, khu vực hạn chế bay theo quy định của Thủ tướng Chính phủ.

* Quy định chặt chẽ hơn để tránh lạm quyền

Về quyền hạn của Cảnh sát cơ động, đa số ý kiến nhất trí quy định như dự thảo Luật. Tuy nhiên, một số ý kiến đề nghị quy định cụ thể, chặt chẽ hơn, bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật, đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Các đại biểu cũng lưu ý, do việc thực hiện quyền hạn của Cảnh sát cơ động có liên quan tới quyền con người, quyền công dân theo Hiến pháp, quyền về tài sản được pháp luật bảo hộ nên cần tiếp tục được rà soát, bảo đảm tính khả thi, thuận lợi và tránh lạm quyền…

Về thẩm quyền huy động người, phương tiện, thiết bị dân sự, đại biểu Bế Minh Đức (Cao Bằng) cho rằng, quy định như dự thảo Luật là quá rộng. Việc huy động ở đây là con người, là phương tiện, thiết bị dân sự, là tài sản của nhân dân, có những tài sản giá trị lớn, rủi ro bị thiệt hại khi huy động là có, cho nên nếu xảy ra trường hợp lạm dụng quyền huy động vì mục đích cá nhân thì việc xử lý hệ lụy sẽ rất phức tạp. Do đó, đại biểu cho rằng: "Cần cân nhắc thêm, nên quy định chỉ những trường hợp đặc biệt, thật sự cần thiết để Cảnh sát cơ động có thể huy động và giới hạn người có thẩm quyền huy động khi thực hiện nhiệm vụ độc lập phải là những người phục vụ lâu dài trong lực lượng hoặc giữ cấp bậc, chức vụ nhất định".

Đại biểu Nguyễn Hữu Chính (Hà Nội) nhấn mạnh, đây là nội dung quan trọng, liên quan trực tiếp đến quyền con người, quyền công dân và quyền tài sản, nên cần có quy định chặt chẽ, văn bản hướng dẫn dưới luật quy định cụ thể "trường hợp cấp bách" để tránh sự lạm quyền của người thi hành công vụ, tránh làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức.

Còn đại biểu Hoàng Đức Thắng (Quảng Trị) đề nghị quy định rõ, cụ thể những trường hợp Cảnh sát cơ động vào trụ sở của cơ quan, tổ chức, chỗ ở của cá nhân, tuân thủ thực hiện theo quy định của pháp luật về phòng, chống khủng bố.

Tại Kỳ họp thứ 3, các đại biểu và cơ quan soạn thảo tiếp tục thảo luận, cho ý kiến và làm rõ vị trí, vai trò của lực lượng Cảnh sát cơ động so với các lực lượng khác trong Công an nhân dân, từ đó làm nổi bật sự thuyết phục cần thiết phải ban hành đạo luật riêng cho lực lượng này.