Đại sứ Lê Quang Long: Tình hữu nghị Việt Nam - Cuba là biểu tượng sống động của chủ nghĩa quốc tế chân chính

Theo Đại sứ Lê Quang Long, tình hữu nghị Việt Nam - Cuba là biểu tượng sống động của chủ nghĩa quốc tế chân chính và trong suốt chặng đường đấu tranh giành độc lập dân tộc, bảo vệ Tổ quốc cũng như xây dựng và phát triển của Việt Nam, Việt Nam luôn nhận được sự giúp đỡ vô tư và trong sáng của nhân dân Cuba anh em.

Đại sứ Lê Quang Long nói rõ quan hệ Việt Nam - Cuba là mối quan hệ đặc biệt, đồng minh chiến lược theo ý thức hệ, được thiết lập vào ngày 2/12/1960. Cuba là nước Mỹ Latinh đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam). Mối quan hệ này được xây dựng dựa trên nền tảng đoàn kết, hợp tác và tin cậy lẫn nhau trên mọi lĩnh vực, với những nét tương đồng về lý tưởng cách mạng và tinh thần bất khuất.

Tình hữu nghị đó vượt lên trên địa lý và thông lệ ngoại giao thông thường. Dù cách xa nhau về địa lý, hai dân tộc vẫn "gần gũi như anh em một nhà" nhờ có chung lý tưởng cách mạng và khát vọng độc lập, tự do. Tình cảm sâu sắc và sự ủng hộ kiên định của Chủ tịch Fidel Castro là một trong những nền tảng vững chắc nhất của mối quan hệ này và ông cũng là vị lãnh tụ nước ngoài đầu tiên và duy nhất tới thăm vùng Giải phóng miền Nam Việt Nam tại Quảng Trị vào tháng 9/1973, bất chấp khói lửa bom đạn vào thời điểm đó. Câu nói bất hủ của Chủ tịch Fidel Castro "Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình" đã in sâu vào trái tim mỗi người dân Việt Nam, thể hiện sự cam kết sâu sắc vượt ra ngoài khuôn khổ ngoại giao thông thường. Mối quan hệ "đồng chí anh em" này là rất hiếm có trong quan hệ quốc tế, là tài sản quý báu được Đảng, Nhà nước và nhân dân hai nước hết sức coi trọng, tiếp tục phát triển tốt đẹp trên tất cả các kênh. Tình cảm đó được thúc đẩy bởi những giá trị sâu sắc, làm cho mối quan hệ trở nên đặc biệt bền chặt và là biểu tượng mạnh mẽ của tình đoàn kết quốc tế.

Sự hỗ trợ của Cuba dành cho Việt Nam mang tính toàn diện và hy sinh, không chỉ về vật chất mà còn về tinh thần và chính trị.  Trong cuộc chiến tranh Việt Nam, Cuba đã ủng hộ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam) một cách chân thành và vô điều kiện. Cuba đã cử nhiều kỹ sư cầu đường xây dựng lại hệ thống đường sá bị tàn phá nặng nề, đưa các y bác sĩ cùng các loại thuốc men, dụng cụ y tế sang Việt Nam. Nhiều chuyên gia, thủy thủ, công nhân Cuba đã sát cánh bên bộ đội và nhân dân Việt Nam trong bom đạn tại cảng Hải Phòng, tham gia xây dựng đường Trường Sơn, bệnh viện Hữu nghị Đồng Hới (thuộc tỉnh Quảng Bình trước đây) và khách sạn Thắng Lợi (Hà Nội). Phong trào "Tất cả vì Việt Nam" lan tỏa rộng khắp Cuba, với hàng nghìn nhà máy, trường học, khu phố mang tên các anh hùng, địa danh của Việt Nam - một điều không có ở bất kỳ nơi nào khác trên thế giới.

Cũng theo Đại sứ Lê Quang Long, Cuba đóng vai trò rất quan trọng trong việc vận động các nước Mỹ Latinh ủng hộ Việt Nam gia nhập Liên hợp quốc (LHQ) tại khóa 32 Đại hội đồng LHQ năm 1977. Cuba là nước tiên phong trong phong trào quốc tế ủng hộ Việt Nam trong những giai đoạn khó khăn nhất, là nước đầu tiên công nhận Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam và chấp nhận phái đoàn đại diện thường trú của Mặt trận. Trong thời kỳ Việt Nam tái thiết đất nước sau chiến tranh khi Việt Nam bị cấm vận, Cuba là một trong số ít các quốc gia cung cấp viện trợ dưới dạng thuốc men, vaccine và lương thực. Lãnh tụ Fidel Castro đã hô vang khẩu hiệu “Không được đụng đến Việt Nam” giữa cuộc mít tinh của hàng triệu quần chúng tại thủ đô La Habana để bày tỏ tình đoàn kết với Việt Nam trước sự kiện ở biên giới phía Bắc vào tháng 2/1979. Mức độ hỗ trợ không chỉ dừng lại ở viện trợ vật chất mà còn thể hiện qua sự sẵn sàng hy sinh cá nhân và sự ủng hộ chính trị kiên định, một điều hiếm thấy trong quan hệ quốc tế. Điều đó chứng tỏ mối quan hệ Việt Nam - Cuba được xây dựng trên những nguyên tắc của chủ nghĩa quốc tế và lý tưởng cách mạng chung.

Đại sứ Lê Quang Long nhấn mạnh mối quan hệ Việt Nam - Cuba mang tính đối tác chiến lược. Sau khi Việt Nam mở cửa kinh tế và đạt được những bước phát triển vượt bậc thông qua công cuộc Đổi Mới, Việt Nam đã trở thành nhà cung cấp viện trợ cho Cuba và tích cực kêu gọi Mỹ dỡ bỏ cấm vận đối với Cuba. Hàng viện trợ của Việt Nam cho Cuba chủ yếu dưới dạng lương thực, máy móc và thiết bị. Việt Nam cũng hết lòng chia sẻ với Cuba kinh nghiệm phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế, đặc biệt trong việc cập nhật mô hình kinh tế xã hội. Cuba đã học hỏi kinh nghiệm từ Việt Nam về kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đặc biệt là cách thành lập công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên và cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước. Sự chuyển đổi này cho thấy tính bền vững và chiều sâu của mối quan hệ, không chỉ là tình cảm đơn thuần mà đã phát triển thành mối quan hệ đối tác chiến lược thực chất, nơi cả hai bên đều đóng góp và hỗ trợ lẫn nhau dựa trên thế mạnh và nhu cầu của mình.

Về hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư, Đại sứ cho biết hiện nay Việt Nam đang là nhà đầu tư lớn nhất và là đối tác thương mại lớn thứ 2 của Cuba ở khu vực châu Á. Kim ngạch thương mại song phương đạt khoảng 250 - 350 triệu USD giai đoạn 2015 - 2020. Hiệp định Thương mại Việt Nam-Cuba (ký năm 2018 và có hiệu lực năm 2020) là cơ sở pháp lý quan trọng để hai nước phấn đấu đạt 500 triệu USD trong 5 năm tới. Các mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam sang Cuba bao gồm gạo, hàng điện tử, may mặc, giày dép, vật liệu xây dựng.

Không chỉ thế, hợp tác giữa hai nước còn mở rộng sang nhiều lĩnh vực khác. Trong nông nghiệp, các dự án hợp tác hỗ trợ Cuba phát triển sản xuất lúa gạo, ngô, đậu tương, nuôi trồng thủy sản đã đạt kết quả tích cực. Về y tế, Việt Nam nhập khẩu thuốc men, vaccine và sản phẩm sinh học y tế từ Cuba, trong đó có hợp đồng mua 5 triệu liều vaccine Abdala của Cuba. Trong lĩnh vực văn hóa, hai nước duy trì quan hệ chính trị sâu sắc, với các công trình mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Cuba và Fidel Castro ở Việt Nam. Dự kiến, hai bên sẽ mở Khoa nghiên cứu Hồ Chí Minh ở Cuba và Khoa nghiên cứu Fidel Castro ở Việt Nam. Bên cạnh đó, hợp tác quốc phòng cũng là trụ cột quan trọng, bao gồm trao đổi đoàn, đào tạo, công nghiệp quốc phòng, công tác Đảng, công tác chính trị và y học quân sự.

Đại sứ Lê Quang Long cho biết thêm Lãnh đạo cấp cao của hai Đảng, hai Nhà nước thường xuyên trao đổi, đặc biệt là chuyến thăm lịch sử vào tháng 9/2024 của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm tới Cuba đã đưa quan hệ hai nước lên tầm cao mới. Hằng năm, nhiều đoàn lãnh đạo, cán bộ các cấp của hai nước trao đổi đoàn thường xuyên để tăng cường quan hệ hợp tác, hữu nghị anh em. Trên các diễn đàn quốc tế, đặc biệt là LHQ, hai nước tích cực ủng hộ lẫn nhau. Việt Nam kiên định lập trường đoàn kết với Cuba, phản đối và kêu gọi dỡ bỏ chính sách cấm vận đối với Cuba. Năm nay là "Năm Hữu nghị Việt Nam - Cuba", kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước (2/12/1960 - 2/12/2025). Hai bên sẽ tiếp tục thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư, đặc biệt trong sản xuất lương thực, nghiên cứu và phát triển sản phẩm sinh dược, năng lượng.

Kết thúc buổi phỏng vấn, Đại sứ Lê Quang Long nhấn mạnh, 80 năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, Việt Nam đã vượt qua muôn vàn thử thách, từ một đất nước còn nhiều khó khăn đã vươn lên mạnh mẽ, đạt được những thành tựu kinh tế - xã hội vượt bậc và khẳng định vị thế ngày càng cao trên trường quốc tế. Trong hành trình đó, tình hữu nghị đặc biệt, vô tư, trong sáng với Cuba luôn là điểm tựa vững chắc, là biểu tượng sống động của chủ nghĩa quốc tế chân chính. Việt Nam sẽ không ngừng vun đắp, làm sâu sắc hơn nữa mối quan hệ hữu nghị truyền thống, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện với đất nước Cuba anh em, biến mối quan hệ này thành tài sản vô giá cho các thế hệ mai sau.